ALLE TAKEN EN COLLEGES BLOK 1 +
AANVULLINGEN TUTOR
2017-2018
GZW1021
BLOK 1 Gezondheidswetenschappen
,Taak 1: Wie is gezond?
Samenvatting casus
- Er is een lange geschiedenis over GH
- 1490: belangrijke verandering, er was weer toegestaan om in lijken de snijden → gefocust op
afwijkingen en ziekte
- Na WOII in sfeer van optimisme WHO opgericht
- Sense of Coherence
- Salutogenisis
- Huber heeft positieve GH geïntroduceerd → zet af tegen definitie van WHO
- Een probleem van positieve GH is dat alle aspecten van leven met GH te maken hebben
Doelstelling
- Wat is de definitie van GH?
Opgestelde leerdoelen
- Wat is de definitie volgens WHO + ontstaan?
- Wat is de definitie volgens Huber + ontstaan?
- Wat is het verschil tussen WHO en Huber?
- Wat is de kritiek op Huber?
- Wat is een gezonde levensverwachting?
Doelstelling volgens blokboek
- Definitie van WHO voor GH en de definitie van Huber, de culturele, historische,
maatschappelijke achtergronden van deze definities en de verschillen en de overeenkomsten
Uitwerking
Belangrijkste info staat in samenvatting onderaan de taak!
Geschiedenis van het begrip gezondheid
- Grieken: gezondheid en welzijn als een vorm van heelheid
- Hippocrates beweert de vader van de westerse geneeskunde beschrijft goede gezondheid,
het in de natuurlijke staat zijn, een balans tussen verschillende elementen. Hij was de eerste
die een goed onderzoek van de dokter op de pte benadrukten
➔ Hij ontwikkelde een model met 4 elementen, die correspondeerde met de 4
oorspronkelijke elementen
➔ Gezonde situatie = balans tussen de 4 elementen
, - Galenus: 6 elementen moesten in evenwicht zijn: eten/drinken, slapen/wakker zijn,
licht/lucht, secreties/excreties, emoties, werk/ontspannen
- Aristoteles (vader van de westerse filosofie): beschrijft ‘eudaimonia’= welzijn en geluk als het
laatste doel en goed voor de mens. Het is geen statistisch gegeven, maar een doorlopend
proces van ontwikkeling en persoonlijke groei, om te blijven bloeien.
➔ Deze inzichten van Hippocrates en Aristoteles over het menselijk potentiaal om in balans
te blijven en het ontwikkelen van je zelf bleef van invloed in de 15de eeuw
➔ Geen extreme in de lichamelijke conditie, maar een balans
- 16de E: Vesalius: verandering in medische denken (een andere manier van het interpreteren
van GH en ziekte) → opkomst van de studies van de anatomie. Deze nieuwe aanpak bleef
ontwikkelen tot de tweede helft vd 19 E.
→ toen heeft het de kwalitatieve denkwijze volledig vervangen
→ celfysiologie, microbiologie, pathologische anatomie werd het dominant standpunt in de
geneeskunde
➔ Ziektes werden niet langer verstaan als mis balansen in het lichaam, maar werden echt
begrepen door het bekijken van de lichamen
➔ Gezondheid werd het afwezig zijn van ziektes
- Maar filosofen handhaafde een breder zicht dan alleen het afwezig zijn van ziektes
- Heersende definitie op dit moment is die van het WHO, uit 1948
Gezondheid is een toestand van volledig/compleet lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk
welzijn en niet alleen de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijke gebreken
➔ Definitie was vernieuwend op het moment v.d. formulering, door de breedte, doordat
die meer dan alleen de fysieke GH en de afwezigheid van ziekte behandelde
- Volgens de auteurs was het een ideaal om na te streven, idealistische definitie
WHO
De WHO zegt ook dat het een recht van ieder mens is om de hoogste standaard van gezondheid te
evenaren, welk ras, religie, politiek keuze, economische en sociale situatie je ook hebt.
→ de formulering van de definitie was een reactie op de gruwelijkheden uit WOII
→ onbedoeld stimuleerde deze definitie de medicalisering
De WHO zoekt naar manieren om te meten en te rapporteren over gezondheid en vermeldt
3 interculturele punten over gezondheid:
1. Gezondheid is een apart begrip van welzijn, van de intrinsieke waarde van de mens,
, evenals instrumenteel in het welzijn;
2. De gezondheid omvat staten of voorwaarden van het lichaam en geest en daarom is het noodzaak
om metingen van de lichaam- en geestfuncties te betrekken;
3. Gezondheid is een kenmerk van een individu die kunnen worden gebruikt om populaties of
aggregaten van individuen te beschrijven.
- ICF model = International Classification of Functioning, een maat om gezondheid te meten,
objectieve indicator of gezondheid (binnen het model van WHO)
Kritiek op definitie van WHO
- Sinds het begin al
- Voornamelijk het woord “volledig en compleet”, is niet echt mogelijk door de vele chronische
ziektes (men kan niet volledig fysiek, mentaal en sociaal in orde zijn)
→ definitie verandert onbedoeld de focus terug naar de afwezigheid van ziektes (nu zijn
chronische ziektes heersend, vroeger besmettelijke ziektes. Langdurige behandelingen zijn
gericht op het ontstaan van volledig welzijn
- Kritiek op woord “toestand, staat”: zorgt het leven niet voor meer uitdagingen en de
mogelijkheid zich aan te passen? Dit laat dan zien dat de menselijke realiteit meer dynamisch
is dan statisch
- Moeilijk om te operationaliseren (iets abstracts omzetten in iets meetbaars)
→ welke normen moet men kiezen om een staat van “compleet” welzijn te meten
- Stimuleert de medicalisering, mens wordt gezien als een pte (patiënt) die voortdurend
medische behandeling nodig heeft : om die complete toestand te kunnen bereiken
Huber
➔ Introduceerde positieve GH
➔ Gaat om het vermogen met veranderde omstandigheden om te gaan
➔ Veerkracht en aanpassingsvermogen staat centraal
Definitie = niet de afwezigheid van ziektes, maar het vermogen zich aan te passen en een eigen regie
te voeren, in het licht van lichamelijke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven.
In model van Huber zitten 6 hoofddimensies:
- lichaamsfuncties (medische waarnemingen, pijn, …)
- mentale functie en beleving (gevoel controle hebben, zelfmanagment, emotionele toestand)
- spirituele dimensie (zingeving, doelen nastreven, acceptatie kwaliteit van leven,
toekomstperspectief)
- kwaliteit van leven (geluk, genieten, gezondheid ervaren)