Samenvatting over de celorganellen, biologie 5de jaar. De functie en bouw van alle celorganellen wordt uitgelegd en ook hoe ze samen werken. De verschillen tussen menselijke en dierlijke cellen worden ook benadrukt. Op het einde van het document staan 3 pagina's toetsvragen met antwoorden.
BZL De celorganellen
celorganellen = vergelijken met organen in lichaam → specifieke rol in cel
Celorganel Bouw Functie
1. De celkern of nucleus Kernmembraan: opslag van DNA, erfelijke materiaal in
● dubbele fosfolipidenlaag de vorm van chromosomen
● poriën voor uitwisseling van
moleculen tussen kernplasma !! Rode bloedcellen hebben geen
en nucleoplasma celkern !!
● afscheiding tussen celkern en
cytoplasma Aanmaak van ribosomen
Nucleoli of kernlichaampjes DNA → RNA (transcriptie) → eiwit
● bestaat uit ribosomale eiwitten, (translatie)
chromatine en RNA
2. Het endoplasmatisch reticulum ER: RER:
= Endoplasmatisch reticulum ● ribosomen maken eiwitten
● sterk geplooid membraan aan uit RNA→ komen via
○ vormt buisjes en porie-eiwitten in het ER
afgeplatte zakjes ● in ER: enzymen zullen de
eiwitten vouwen + verpakken
RER: (ruw --) in transportblaasjes en
● waar? naast kern vervoerd naar Golgi-apparaat
● waarom ruw? bevat ribosomen
op de buitenzijde (= de SER:
cytoplasmatische kant) ● aanmaak lipiden
● stofwisselingsprocessen bv.
SER: (glad --) !! geen ribosomen !! ontgiften, steroïde hormonen
● waar? verder van kern aanmaken
● waarom glad? geen ribosomen ● calcium opslag
3. Ribosomen Waar? vrij in cytoplasma of op RER Staan in voor eiwitsynthese in cel
Twee subeenheden Transcriptie = van gen, RNA-kopie
● grote en kleine subeenheid maken
● opgebouwd uit eiwitten en ● belangrijk enzym =
ribosomaal RNA (rRNA) RNA-polymerase (plooit
DNA-streng open tot RNA
kopie)
tRNA niet Translatie = van mRNA, polypeptide
maken
● transfer-RNA’s = vertaalsleutel
(lezen code)
, 4. Proteasomen geen bouw Waarom eiwitten afbreken
(hydrolyseren van peptidebinding)?
● beschadigde eiwitten
● foutief opgevouwen eiwitten
● te veel van bepaald eiwit
= terug afbreken tot aminozuren
5. Het Golgi-apparaat Cisternen = afgeplatte zakjes op elkaar Eiwitten afwerken
gestapeld bv suiker of vetstaart toevoegen
2 zijden met verschillende enzymen in ⇒ verpakt in blaasjes verlaten de
hun cisternen: eiwitten het Golgi-apparaat en gaan
● Ciszijde: naar het ER ze naar de plaats in de cel waar ze
● Transzijde: naar het nodig zijn
celmembraan
endocytose = blaasje komt binnen in
Bevatten verschillende vesikels golgi-apparaat
Signaalpeptide = adres (stukje eiwit
plakt aan het afgewerkte eiwit)
Secretieblaasjes → bevatten
volmaakte eiwitten met functie buiten
de cel
● exocytose = proces waarbij de
secretieblaasjes versmelten
met het membraan en hun
inhoud vrijgeven
Transportblaasjes → brengen de
eiwitten naar het Golgi-apparaat
6. Lysosomen Afkomstig van? Golgi-apparaat → Bevat afbraak enzymen die zorgen
blaasjes die werden afgesplitst voor de vertering van de cel (bv. oude
celonderdelen afbreken)
Bevatten:
● afbraakenzymen: bv proteasen, Autofagie:
lipasen, nucleasen, lysozyme… ● materiaal van binnen de cel
● protonpompen: waarom? ● versmelten van lysosoom en
afbraak eiwitten blaasje van het af te breken
● zuur milieu: lage pH materiaal afkomstig uit de cel
Heterofagie: ⇒ functie Heterofagie:
● bv Fagocytose (= bacteriën die ● materiaal van buiten de cel
het lichaam binnen dringen ● versmelten van lysosoom en
worden opgenomen door een endosoom (proces =
⇒ ontdekt door Christian de Duve
macrofaag en de bacteriën endocytose)
worden afgesloten tot een
fagosoom die versmelt met een
lysosoom en zo wordt
afgebroken)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisavanhavere191. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,89. Je zit daarna nergens aan vast.
