20
Wijkanalyse Maarssenbroek
,Inhoudsopgave
Inhoudsopgave.......................................................................................................................................1
1. Voorbereidingsopdracht.....................................................................................................................2
Terminologielijst 20 termen Omschrijving met bron + betekenis voor wijkanalyse...........................2
Uiteenzetng......................................................................................................................................8
2. Stap 1: wijk bepalen............................................................................................................................9
3. Stap 2: Observeren van de wijk aan de hand van het Windshield Survey formulier.........................10
4. Stap 3: relevante demografsche en epidemiologische gegevens....................................................15
Bevolkingssamenstelling...................................................................................................................15
Sociaal Economische status..............................................................................................................17
Informele zorgnetwerken.................................................................................................................20
Gezondheidsproblemen Maarssenbroek..........................................................................................24
Wijkteams.........................................................................................................................................28
5. Stap 4: sociale kaart van de beroepsbevolking in beeld brengen.....................................................29
Sociale kaart.....................................................................................................................................29
Welzijnsvoorzieningen Maarssenbroek............................................................................................29
Beschikbare zorgvoorzieningen:.......................................................................................................30
Recreate- en sportvoorzieningen Maarssenbroek:..........................................................................32
Zorg- en welzijnsvoorzieningen buiten Maarssenbroek...................................................................33
6. Stap 5: individuele opdracht Yara.................................................................................................34
Bibliografe Stap 5.................................................................................................................................46
Bibliografe...........................................................................................................................................49
1
,1. Voorbereidingsopdracht
Terminologielijst 20 termen Omschrijving met bron + betekenis voor wijkanalyse
Shared Decision Making Shared decision making is kort gezegd,
gezamenlijke besluitvorming. Dit is een manier van
werken waarbij de zorgverlener en de zorgvrager
samen beslissingen nemen die het beste passen
bij de zorgvrager zelf. De zorgvrager heeft bij
Shared decision making een actieve rol zodat de
zorgvrager zijn aandoening begrijpt en kan zelf
managen.
[CITATION nie \n \l 1043 ]
Shared decision making is belangrijk bij het maken
van de wijkanalyse. Je moet tijdens dit verslag erg
goed samenwerken en samen besluiten vormen en
nemen. Iedereen moet een actieve houding
aannemen zodat wij gezamenlijk tot het beste
resultaat kunnen komen.
Zelfmanagement ‘’Zelfmanagement is het vermogen van mensen om
hun aandoening zo goed mogelijk te kunnen
inpassen in hun leven. Ze kunnen bijvoorbeeld
omgaan met de symptomen en met de
behandeling. Maar ook met de
leefstijlveranderingen die nodig zijn’’.
Het is belangrijk om het zelfmanagement van
zorgvragers te stimuleren zodat zij zoveel mogelijk
zelf kunnen ondernemen [CITATION org \l 1043 ]
Het is goed om in de wijkanalyse te onderzoeken
hoe de zelfmanagement in een bepaalde wijk is.
Hiermee kun je een goed beeld van de zorg van
mensen krijgen, en misschien gaan uitzoeken op
welk gebied mensen zijn/haar zelfmanagement
kunnen bevorderen.
Prevalentie Prevalentie is het aantal ziekten/aandoeningen dat
gemeten is in een bepaalde omgeving of populatie
op een bepaald moment [CITATION div17 \l 1043 ]
Hiermee kun je in de wijkanalyse laten zien hoe
‘ziek’ een bepaalde wijk is.
Incidentie Incidentie is het aantal nieuwe ziektegevallen dat
aan een bepaalde ziekte lijdt, gemeten op een
bepaald moment in een bepaalde omgeving of
populatie. [CITATION Sas17 \l 1043 ]
Hiermee kun je laten zien in de wijkanalyse
2
, hoeveel nieuwe ziektegevallen er in een bepaalde
periode erbij zijn gekomen, en kijken of hier een
bepaalde oorzaak voor is.
Sociale Kaart Sociale kaart is een overzicht van bepaalde
instellingen in een gemeente of buurt op het gebied
van welzijn, gezondheidszorg en maatschappelijke
dienstverlening. Het geeft ook een overzicht van de
organisaties die diensten en goederen regelen
[ CITATION Ver12 \l 1043 ]
De sociale kaart kun je goed tijdens een
wijkanalyse gebruiken omdat je hiermee een goed
beeld krijgt van alle diensten die een gemeente
inzet op gebied van welzijn, gezondheidszorg en
maatschappelijke dienstverlening. Hieruit kun je
een conclusie trekken over hoe goed of juist slecht
dit in een gemeente wordt geregeld.
Participatiesamenleving Een participatiesamenleving is een samenleving
waarin mensen (die dit kunnen) individueel
verantwoordelijk zijn voor hun eigen leven en
omgeving. Dit doen zij zonder hulp van anderen
zoals de overheid [ CITATION deV17 \l 1043 ]
In de wijkanalyse kun je door middel van een
onderzoek naar de Participatiesamenleving
uitsluiten hoe zelfstandig en hoeveel
verantwoordelijkheid iedereen is in bepaalde wijk,
of zij dit goed voor elkaar hebben en of zij hulp van
de overheid nodig zouden hebben.
Ambulantisering Ambulantisering is een afbouwend proces waarbij
ze het leven van verstandelijke of geestelijke
beperkt iemand zo ‘normaal’ mogelijk proberen te
maken.
Tijdens het maken van de wijkanalyse kunnen wij
opzoeken/onderzoeken waar er sprake is van
ambulantisering. Dit kunnen wij bij bepaalde
zorginstellingen gaan navragen en kijken hoe zij dit
proces aanpakken.
Mantelzorg Mantelzorg is het begrip voor al het hulp dat
hulpbehoevende mensen in Nederland krijgen van
hun naasten. Wanneer iemand langdurig en
onbetaald zorgt voor een persoon die
hulpbehoevend is uit zijn of haar omgeving, wordt
diegene een mantelzorger genoemd.
Mantelzorgers kiezen er zelf niet voor om
mantelzorger te zijn, zij kunnen zich hieraan
verplicht voelen omdat ze een emotionele band
met de hulpbehoevende persoon hebben
3
, [ CITATION mezzj \l 1043 ].
Tijdens de wijkanalyse kunnen wij onderzoek doen
naar het aantal mantelzorgers en een aantal
mantelzorgers interviewen. Zo kunnen wij erachter
komen of zij erg overbelast zijn (op welke
manieren dan) en of zij degelijk extra hulp nodig
zouden hebben.
Multimorbiditeit Multimorbiditeit komt voor wanneer een persoon
twee of meerdere ziekten (meestal chronisch)
tegelijk heeft. Hoe ouder een persoon wordt, hoe
groter de kans is dat je last kan krijgen van
multimorbiditeit.
Multimorbiditeit kan leiden tot een minder gezond
leven, meer complicaties, meer lichamelijke
beperkingen en een hogere kans op sterfte
[ CITATION Pro04 \l 1043 ].
In de wijkanalyse kun je goed onderzoek doen
naar de Multi morbiditeit van de mensen. Hierdoor
kun je kijken hoe ‘ziek’ een bepaalde wijk is en dit
vergelijken met andere wijken. Hieruit kun je
verschillende conclusies trekken of relaties leggen
met andere problemen, wat betrekking heeft op de
gezondheid van de wijk.
Gezondheid (volgens definitie Volgens Machteld Huber houdt de nieuwe definitie
Machteld Huber) van gezondheid in: ‘al het vermogen zich aan te
passen en een eigen regie te voeren, in het licht
van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen
van het leven’[ CITATION Stezj \l 1043 ].
Dit is belangrijk voor de wijkanalyse omdat we in
kaart kunnen brengen wat de algemene
gezondheid in Maarssenbroek is, en op welke
manieren hier verbetering kan worden ingevoerd.
Gezondheidsbevordering Gezondheidsbevordering wordt ook wel health
promotion genoemd. Gezondheidsbevordering
heeft als voornaamste doel om de gezondheid te
bevorderen en zoveel mogelijk mankementen te
voorkomen door middel van preventieve
interventies. Hierbij kijken we vooral naar het
gedrag en de leefstijl van mensen [CITATION
Sas17 \l 1043 ].
Hiermee kunnen wij tijdens de wijkanalyse
onderzoeken op welke manier de gezondheid
bevorderd wordt, en of dit überhaupt wel veel
voorkomt. We kunnen onderzoeken welke
organisaties hier hulp bij bieden.
Welzijn Het welzijn is een gevoel van wel bevinden. Dit kan
door mensen als ‘geluk’ worden beschouwt. Met
het welzijn wordt gekeken of het op lichamelijk,
4
, geestelijk en sociaal gebied goed gaat met een
persoon [ CITATION red15 \l 1043 ].
Tijdens de wijkanalyse kunnen wij gaan kijken
hoeveel mensen zich wel bevinden voelen en wie
niet. Dit kun je in relatie brengen met het wel of
niet ‘gezond zijn’ van de wijk Maarssenbroek.
Een welvaartsvoorziening is een door de overheid
Welzijnsvoorzieningen opgerichte organisatie of instelling die het welzijn
van de bevolking wilt verbeteren. Voorbeelden van
welzijnsvoorzieningen kunnen onderwijs, zorg en
sport mogelijkheden zijn [CITATION Sas17 \l
1043 ].
Tijdens het maken van de wijkanalyse gaan wij
onderzoeken in hoe ver Maarssenbroek gebruikt
maakt van welzijnsvoorzieningen. Hierbij kijken wij
naar genoeg onderwijs, zorginstellingen en sport
mogelijkheden.
Gezondheidsvoorzieningen Dit zijn voorzieningen waaronder je bijvoorbeeld
heen kunt gaan om zo de gezondheid te
bevorderen of te verbeteren denk hierbij aan
artsen, ziekenhuizen, tandartsen etc[CITATION
Sas17 \l 1043 ].
Dit is belangrijk voor de wijkanalyse omdat je alle
gezondheidsvoorzieningen die in Maarssenbroek
zijn en welke gebruikt worden, goed in kaart kunt
brengen. Met deze gegevens kun je kijken of er
meer gezondheidsvoorzieningen nodig zijn, of op
welke manier je de bewoners kunt stimuleren om
meer gebruik te maken voor de
gezondheidsvoorzieningen.
Wijkgezondheidsprofiel Het wijkgezondheidsprofiel is een profiel waarop
kwalitatieve en kwantitatieve gegevens op te
vinden zijn. Deze gegevens hebben te maken met
de behoeften en de situatie waarin bewoners zich
bevinden. Denk hierbij aan samenhangende
factoren zoals armoede, inkomen, veiligheid en
leefomgeving [CITATION red17 \l 1043 ].
Door middel van een wijkgezondheidsprofiel kun je
goed de gegevens over de gezondheidsbehoeften-
en situaties bekijken door middel van een goed
overzicht. Door middel van dit overzicht kun je een
schattig maken waarvan wij denken dat een
gezondheidsprobleem (vaker) voorkomt.
Informele zorgnetwerken Informele zorgnetwerken zijn netwerken met
5
, mensen die zelf zorg leveren naast de formele zorg
dat de overheid regelt. Bij de informele zorg kunt u
denken aan vrijwilligersorganisaties en
mantelzorgers, dit doen zij vrijwillig en onbetaald
en wordt niet gesteund door de overheid.
Bij de wijkanalyse kunnen wij in kaart brengen hoe
groot de informele zorgnetwerken zijn. Wie hier
allemaal aan mee doen, en wat zij leveren.
Diversiteit Diversiteit kan ook wel omschreven worden als
verscheidenheid of afwisseling. Dit kan in een
samenleving voorkomen op heel veel verschillende
manieren. Er kan diversiteit in een samenleving
voorkomen als: etniciteit, ras, cultuur,
woonomgeving, geslacht, leeftijd etc.
Op basis van deze gegevens kun je conclusies
trekken over een bepaalde samenleving.
In de wijkanalyse kunnen wij onderzoek gaan doen
naar verschillende diversiteitheden in bepaalde
categorieën. Dit kunnen wij gaan onderzoeken
door middel van enquêtes, interviews etc. Op basis
van deze gegevens maken wij dan conclusies over
bijvoorbeeld de gezondheidsvoorzieningen in een
bepaalde wijk.
WMO De WMO staat als afkorting voor: Wet
Maatschappelijke Ondersteuning. Volgens de
rijksoverheid houdt de WMO zich bezig voor
mensen die ondersteuning nodig hebben, omdat zij
niet meer op eigen kracht zelfredzaam zijn. Hierbij
kun je denken aan: begeleiding en dagbesteding,
ondersteuning voor de mantelzorgers, beschermde
woonomgeving.
Het doel van de WMO is om de mensen zo goed
mogelijk te ondersteunen zodat zij ook mee kunnen
deelnemen aan de samenleving
[CITATION rijzj \l 1043 ] en [CITATION org17 \l 1043 ]
Tijdens onze wijkanalyse kunnen wij rondvragen
wie er ondersteuning van de WMO krijgt en hoe dit
in zijn werking gaat, wat zij hiervan vinden en of zij
bijvoorbeeld verbetering erin zouden willen zien.
Dit is erg belangrijk om te weten van de mensen
omdat je op deze manier een goed beeld krijgt hoe
mensen worden ondersteunt, of zij hier op voorruit
gaan en of het doel van de WMO wel degelijk
wordt behaald.
Universele preventie Universele preventie is het actief bevorderen en
beschermen van de gezondheid van mensen.
Universele preventie is gericht op de algemene
bevolking om ziektes en aandoeningen te
6
, voorkomen en de gezondheid te verbeteren
[CITATION GGD14 \l 1043 ] en [CITATION RIV15 \
l 1043 ].
De informatie over universele preventie in een
bepaalde wijk (Maarssenbroek) kun je goed
gebruiken om conclusies te trekken. Hieruit kun je
bekijken wat voor invloed de gemeente heeft op
Maarssenbroek om de gezondheid te bevorderen,
en zo ja op welke manieren dan.
SES SES staat als een afkorting voor Sociaal
Economische Status. De SES is als ware een
‘ladder’ waarop mensen, op basis van hun
sociaaleconomische situatie, kunnen worden
ingedeeld in respectievelijk een hoge, een midden-
en lage groep.
Mensen met een hogere SES zijn gezonder dan
mensen met een lagere SES. Dit verschil wordt
aangeduid met de term sociaaleconomische
gezondheidsverschillen
[CITATION Sas17 \l 1043 ].
In de wijkanalyse is de SES een belangrijk begrip.
Door verschillende onderzoeken te doen bij de
mensen, kun je zien waar de bewoners in een
bepaalde wijk op de zogeheten ‘ladder’ staan. Wij
kunnen een bepaalde groep mensen of een gehele
wijk dan in een respectievelijke hoge- lage- of
middenklasse zetten op basis van hun sociaal
economische status.
7
,Uiteenzetting
In onze wijkanalyse gaan wij de wijk Maarssenbroek analyseren. Deze wijk hoort bij de
gemeente Stichtse Vecht. Tijdens de wijkanalyse zijn een aantal dingen belangrijk. Deze
begrippen zullen wij in ons onderstaand verhaal verder toelichten. Ook wat hun betrekking is
tot de wijkanalyse.
Het model van Lalonde is een
model dat weergeeft wat
allemaal invloed heeft op de
gezondheid van mensen.
Gezondheid is van een aantal
gezondheidsdeterminanten
afhankelijk. Dit zijn:
‘biologische factoren,
omgeving, leefstijl en
gezondheidsvoorzieningen’
[CITATION Vla18 \l 1033 ].
Bij de wijkanalyse kunnen we een aantal gezondheidsdeterminanten gaan bekijken. Zo
kunnen we goed kijken wat voor gezondheidsvoorzieningen er in de wijk zijn en wat voor een
omgeving het is. Hierbij kunnen we kijken naar speelvoorzieningen, fietspaden maar ook
industrie en verkeerssituaties. Biologische factoren en leefstijl is lastiger omdat je niet aan
alle inwoners van de wijk kunt vragen hoe zij leven. We kunnen de gegevens van het CBS
gebruiken om uit te zoeken wat veel voorkomende ziekten zijn en hoeveel procent van de
mensen overgewicht heeft. Het model van Lalonde is erg handig om te gebruiken bij het
maken van de wijkanalyse.
Een ander aspect binnen de wijkanalyse is ons vak, verpleegkunde. Een wijkanalyse maken
binnen de opleiding verpleegkunde heeft een aantal voordelen. Je leert goed omgaan met
het analyseren en uitpluizen van een wijk. Ook later in je werk, bijvoorbeeld als
wijkverpleegkundige, kan dit er goed van pas komen. Daarnaast, als je door bijvoorbeeld het
model van Lalonde, de gezondheidsproblemen van een wijk in kaart hebt daar iets mee gaan
doen. Ook weet je waar je bij mensen op moet letten, je voorlichting over moet geven en wat
struikelpunten van de inwoners van de wijk zijn.
Als laatste hebben we de wet WMO die bij de wijkanalyse aan bod komt. De wet WMO staan
als afkorting voor: Wet Maatschappelijke ondersteuning. Volgende de rijksoverheid houdt de
WMO zich bezig voor mensen die ondersteuning nodig hebben, omdat zij niet meer op eigen
kracht zelfredzaam zijn. Hierbij kun je denken aan: begeleiding en dagbesteding,
ondersteuning voor mantelzorgers en beschermende woonomgeving. Het doel van WMO is
zo goed mogelijk te ondersteunen zodat zij ook mee kunnen deelnemen aan de samenleving
[CITATION rijzj \l 1043 ] en [CITATION org17 \l 1043 ].
We kunnen de WMO op verschillende vlakken in de samenleving dus terug zien. In elke wijk
is dit natuurlijk anders, dit komt door de bevolkingssamenstelling. Bijvoorbeeld wonen er veel
mensen die een uitkering krijgen of mensen die een laag IQ hebben. Dit zijn groepen
mensen die meer hulp van de WMO nodig hebben. Bij de wijkanalyse kunnen we goed gaan
observeren of de WMO een grote invloed heeft op de wijk die wij gaan analyseren.
8
, 2. Stap 1: wijk bepalen
Wij als groep hebben besloten dat wij de wijk Maarssenbroek gaan analyseren.
Maarssenbroek is een oud agrarisch gebied met 14 (sub)wijken en valt onder de gemeente
Stichtse vecht sinds 2011. Wij hebben voor deze wijk gekozen omdat de wijk erg divers is en
wij benieuwd zijn naar de voorzieningen in deze wijk [ CITATION Maa18 \l 1043 ]
De wijk
Maarssenbroek
bevat de volgende
postcodes:
3605
3606
3607
3608
[ CITATION all181
\l 1043 ]
Maarssenbroek ligt
west van
Maarssendorp en
wordt ingesloten
door de vaart de
Haarrijn. In het
noordwesten ligt de
A2 en in het
Zuidoosten ligt de
Zuilense ring.
9
