Tentamens maken is een kunst: veel studenten weten het antwoord wel, maar slepen niet alle punten binnen. Met deze antwoordschema’s leer je zowel hoe je de tentamenvragen moet beantwoorden, als de kernstof van het vak. Elk belangrijk leerstuk van het vak wordt besproken in een antwoordschema met:...
1.Inleiding: De overheid is eigenaar van gronden/ onroerende zaken privaatrechtelijk
rechtspersoon privaatrechtelijke bevoegdheden, bijv. erfpacht, OVK’s en OD’tjes.
Daarnaast is de overheid een bestuursorgaan publiekrechtelijke bevoegdheden.
Bv. OVK/ OD Bv. Besluiten, verordeningen,
bestemmingsplan
Financieel-economische belangen Publieke belangen
Art.3:13 BW: misbruik van bevoegdheid Legaliteitsbeginsel
(~Adam/Geschiere en ~Chidda. Specialiteitsbeginsel (alleen weigeren op
wettelijke gronden)
Art.3:14 BW: niet van toepassing bij strijd
geschreven recht.
Het wordt spannend: wanneer mag de overheid gebruik maken van haar
privaatrechtelijke bevoegdheden? Als uitgangspunt geldt de twee wegen-leer: beide
wegen staan gelijkwaardig naast elkaar; de overheid mag kiezen naar gelang de
belangen die ze wil behartigen. Maar in de jurisprudentie dook een strengere leer op,
namelijk de doorkruisingsleer uit het ~Windmill-arrest:
~Windmill-arrest: Als de overheid via de privaatrechtelijke weg belangen behartigt die
ook een plek hebben in de publiekrechtelijke regeling, mag dat dan?
Ongerechtvaardigde doorkruising van publiekrechtelijke regeling?
1) Zegt de wet zelf wat over gebruik privaatrecht?
-Is er een expliciete toestemming? Bv. 6.4a Wro.
-Is er een impliciete toestemming? Bv. 121 Woningwet.
Overheid & Privaatrecht Universiteit Utrecht Beethoven
,Nee? Dan
2) Wat kan je afeiden uit de inhoud & strekking van de wet?
3) Hoe worden de belangen van de burgers beschermd in de wet?
4) Kan er een vergelijkbaar resultaat worden behaald met de publiekrechtelijke wet?
Deze leer gaat dus uit van 1 mogelijke weg.
Het ~K&A Lelystad-arrest draaide om de 1e Windmill-vraag: De wro sluit het impliciet niet
uit, omdat de wetgever deze praktijk kende en de wro herhaaldelijk heeft gewijzigd, maar
niet dit. Dus een OVK met gelijke belangen mag. Planologische belangen mag je regelen
via publieke instrumenten (bv. bestemmingsplan, 3.1 Wro) en door OVK’s met
voorwaarden te sluiten. Er waren dus 2 mogelijke wegen.
In ~Zomerhuisje-arrest draaide om de 4e Windmill-vraag: Er was nog geen
publiekrechtelijke bevoegdheid tot opleggen dwangsom, dus zelfde resultaat niet via
andere weg worden bereikt.
In het ~Rijnland/Götte-arrest worden publiekrecht en privaatrecht juist als gelijken van
elkaar beschouwd: Het uitgangspunt is dat er verschillende privaatrechtelijke en
publiekrechtelijke bevoegdheden zijn. Alleen waterstaatkundige belangen worden
gediend met de publiekrechtelijke bevoegdheid, niet fnancieel-economische. Dus de
overheid mocht als private eigenaar een vergoeding vragen voor haar eigendom. Ook
hier waren twee gelijke wegen.
In het ~Amsterdam/Geschiere-arrest bewandelde de HR een geheel andere weg: Er
speelden verschillende belangen: de algemene belangen van verkeersveiligheid e.d., en
het private fnancieel-economische belang. Als er eenmaal een vergunning is verleend,
mag de private toestemming niet worden geweigerd op grond van fnanciile belangen
van de eigenaar, want die speelden geen rol bij de vergunningverlening. Anders is het
misbruik van bevoegdheid, tenzij zwaarwegende algemene (maar fnancieel-
economische) belangen die private weigering rechtvaardigen.
Ook bij het ~Chidda-arrest onderzocht de HR of er sprake was van misbruik van
bevoegdheid. Hier was dat niet het geval omdat er veel zwaardere algemene belangen
waren die met de private weg werden gediend.
Soms kunnen juist de publieke én de private weg zijn uitgesloten.
In het ~Vlissingse brandweerkosten-arrest: kosten mochten niet privaatrechtelijk worden
verhaald omdat de mogelijkheid in de publiekrechtelijke regeling publiekrechtelijk
kostenverhaal expliciet was uitgesloten. Impliciet verbod om het via de privaatrechtelijke
wet te regelen (1e Windmill-vraag). In ~Wrakopruiming was het tegenovergestelde aan de
hand: de publiekrechtelijke regeling was expliciet toegestaan.
In ~Achmea/Staat en ~Kostenverhaal helikopterongeval heeft de HR de strenge eisen uit
~Vlissingse brandweerkosten verzacht: een niet-acute gevaarsituatie wordt niet expliciet
Overheid & Privaatrecht Universiteit Utrecht Beethoven
, uitgesloten in de wet, dus impliciete toestemming.
In ~Het scheepswrak-arrest (Staat/Van der Schalk) bleek dat de overheid wel schade mag
verhalen voor markeren wrak bij acuut gevaar.
2.Toepassing
3.Conclusie
Privaatrechtelijke en publiekrechtelijke route
1.Inleiding: Als er voor dezelfde belangen de publiekrechtelijke en de
privaatrechtelijke weg kan worden bewandeld, moet volgens de tweewegenleer
uit ~Windmill worden nagegaan of daarmee geen onaanvaardbare doorkruising
ontstaat van de publiekrechtelijke regeling. Als er echter sprake is van andere
belangen, en er is een publiekrechtelijke vergunning gegeven, dan dient er ook
privaatrechtelijke toestemming (overheid= eigenaar) te worden gegeven, anders
is er sprake van misbruik van bevoegdheden. Tenzij er zo zwaarwegende
redenen zijn waardoor een privaatrechtelijke toestemming niet te verwachten
valt ~Adam/Geschiere.
2.Toepassing
a) Zelfde belangen, tweewegenleer, ~Windmill
1)In welke richting wijst de publiekrechtelijke regeling? (inhoud +
strekking) (totstandkomingsgeschiedenis)
~K&A Lelystad: zwijgen is toestemmen.
~Vlissingse brandweerkosten: strekking van de publiekrechtelijke
regeling blokkeert de privaatrechtelijke weg, want de Brandweerwet kiest
bewust niet voor kostenverhaal.
2)Hoe en in welke mate voorziet de publiekrechtelijke regeling in
bescherming van de positie van de burgerpartij? (beter dan civiele regeling?)
3) Kan met publiekrechtelijke regeling een vergelijkbaar resultaat worden
bereikt?
~Zomerhuisje: er is geen publiekrechtelijk instrument.
~Kosten verwijdering olie op wegdek: er is geen publiekrechtelijk
instrument, en de Wegenwet staat er niet aan in de weg.
b) Andere belangen, privaatrechtelijke toestemming
~A’dam/Geschiere: Als er publiekrechtelijke toestemming is gegeven, namelijk
vergunning, dan moet in beginsel ook privaatrechtelijke toestemming worden
gegeven, anders misbruik van bevoegdheden, tenzij zulke zwaarwegende
Overheid & Privaatrecht Universiteit Utrecht Beethoven
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper beethoven. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,44. Je zit daarna nergens aan vast.
