Hoofdstuk 1 De Nederlandse staat en zijn bewoners
1.1 De Nederlandse staat
1.1.1 Kenmerken van de staat
1- Grondgebied; Het territorium van de staat. De grenzen tussen
Nederland en buurlanden staan vastgelegd in een verdrag en worden
met grensstenen gemarkeerd. De grenzen aan de kust zijn in
internatonale verdragen vastgesteld en voor Nederland geldt de
grens tot 22 km.
2- Bevolking/gemeenschap; De gemeenschap dat gevormd wordt door
mensen die de natonaliteit van de staat verkregen hebben.
3- Gezag; Er is een gezag om te voorkomen dat burgers voor eigen
rechter gaan spelen en zodat er orde is in de staat.
Een soevereine staat = een zelfstandige staat
Publiekrecht: tussen burger en overheid
Bestuursrecht
Strafrecht
Staatsrecht
Privaatrecht: tussen burgers onderling
1.1.2 Het koninkrijk der Nederlanden
Het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden regelt de rechtsorde in het
Koninkrijk, alsmede in de landsdelen Nederlandse Antllen en Aruba, en in
Nederland.
De landsdelen behartgen zelfstandig hun eigen belangen en verzorgen op voet
van gelijkwaardigheid de gemeenschappelijke belangen. Ook verlenen zij elkaar
wederkerig bijstand. Het Statuut regelt verder onder meer de instelling,
inrichtng, taken en bevoegdheden van de rijksorganen, de vertegenwoordiging
van de Nederlandse Antllen en Aruba in de rijksregering en de wijze van tot
stand brengen van rijksweten.
Het Koninkrijk omvat de landen Nederland, Aruba, Curaçao en Sint-Maarten.
Nederland, Aruba, Curaçao en Sint-Maarten verlenen elkander hulp en
bijstand.
1
,Grondwet
In de grondwet staan de grondrechten van de burgers. Hierin zijn klassieke en
sociale grondrechten in verwerkt. Bij klassieke grondrechten mag de overheid
zich niet bemoeien en bij sociale grondrechten moet de overheid juist actef
ingrijpen. Burgers kunnen zich echter niet beroepen op sociale grondrechten.
De grondwet bepaalt wie de macht in de praktjk uitoefent in een staat en hoe
dat gebeurt. De Nederlandse Grondwet regelt wat de rol is van de koning(in) en
van de ministers. De grondwet bepaald hoe weten gemaakt moeten worden,
wat de rechters doen en wat het werk is van gemeenten en provincies.
1.3 Bronnen van een staatsrecht:
1. Internationale verdragen
2. Statuut van het koninkrijk Der Nederlanden
3. Grondwet + andere weten
4. AMVB
5. Ministeriële regelingen
6. Provinciale verordeningen
7. Gemeentelijke verordeningen
8. Gewoonterecht
9. Jurisprudente
10.Organieke regeling
1 t/m 7 staan het hoogst in de hiërarchie. Dus die hebben hoger gezag.
2
,HOOFDSTUK 2 GRONDRECHTEN IN NEDERLAND
2.1 Grondrechten
Ontwikkeling van de grondrechten
Burgers zijn onderworpen aan het gezag van de overheid die hen veiligheid,
bescherming en zorg biedt. In de middeleeuwen (vijfde tot vijfiende eeuw)
waren de burgers gehoorzaam aan hun landheren en aan de kerk. Later werd
het gehoorzame gedrag afgedwongen door de absolute heerschappij van de
koning en andere vorsten. Aan het eind van de zeventende eeuw werd in
West-Europa het idee ontstaan dat mensen van nature aan elkaar gelijk zijn en
daarom een aantal fundamentele rechten beziten die ieder ander en ook de
overheid moet respecteren. Volgens de flosoof John Locke had heef ieder het
recht op leven, vrijheid en eigendom. Het zou echter tot problemen leiden als
iedereen dit leterlijk in de praktjk zou brengen. Daarom zijn er rechten
gemaakt. Ieder mens heef rechten die horen bij het mens-zijn. Deze rechten
worden mensenrechten genoemd. Mensenrechten zijn afgeleid van
grondrechten en deze zijn onvervreemdbaar. Dat wil zeggen dat ze niet aan
een andere kunnen worden overgedragen.
We maken onderscheid tussen twee soorten rechten:
1. Klassieke grondrechten (waarborgnormen); hier gaat het om
onthouding van bemoeienis door de overheid. Dit heef een horizontale
en vertcale werking. Klassieke grondrechten hebben een rechtstreekse
werking. Dat wil zeggen dat burgers, in de staten die partj zijn bij het
EVRM, bij inbreuk op hun vrijheidsrechten direct een beroep kunnen
doen op deze bepalingen, ook als de lidstaat ze zelf nog niet heef
vastgelegd in een (grond)wet. Het EVRM gaat namelijk boven de wet.
2. Sociale grondrechten; hier gaat het om dat de overheid juist actef moet
ingrijpen. Dit heef grotendeels een vertcale werking, maar met
uitzonderingen voor een aantal horizontale werkingen.
De artkelen 1 t/m 18 Gw zijn klassieke grondrechten.
De kern van de horizontale werking van de grondrechten, dus tussen burgers
onderling, bestaat uit dat burgers elkaars grondrechten moeten respecteren,
maar dat de mate waarin een grondrecht doorwerkt per situate kan
verschillen. Grondrechten kunnen betrekking hebben op zeer verschillende
situates. Omdat de maatschappij voortdurend verandert, zijn grondrechten
3
, algemeen geformuleerd en moet de rechter in de praktjk dikwijls uitmaken
wat de precieze betekenis is van een grondrecht in een individueel geval.
Bij de verticale werking heb je klassieke en sociale grondrechten. Bij de
vertcale werking moet de overheid actef ingrijpen en gaat het tussen burgers
en de overheid.
Ezelsbruggetje:
Burgers onderling zijn gelijk aan elkaar dus horizontaal
De overheid heef hoger gezag dan burgers dus verticaal
Grondrechten kunnen met elkaar botsen, zoals vrijheid van meningsuitng en
discriminate. Grondrechten kunnen daarom beperkt worden onder strikte
voorwaarden:
1. Het staat vastgelegd in de Grondwet of het beperkt mag worden
2. Ter bescherming van in de Grondwet bepaald doel*
3. Vastgelegd in de wet in formele zin/lagere regelgeving
4. Noodzakelijk voor in de democratsche samenleving (EVRM)
*Een grondrecht kan worden beperkt ter bescherming van de gezondheid, in
het belang van het verkeer en ter bestrijding of voorkoming van
wanordelijkheden.
Grondrechten kunnen ook samenlopen, dus met elkaar samen gaan, zoals
vrijheid van meningsuitng en vrijheid van betoging.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rosalinadeluna. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
