BIOLOGIE VOOR JOU 6 VWO
Hoofdstuk 2 Bloedsomloop
Paragraaf 1
Oa de bloedsomloop zorgt voor het transport van stofen bijv glucose van lever
en zuurstof van longen), warmte en informatie. Water en afvalstofen passeren
de nieren en kunnen worden uitgescheiden. Hormonen worden via het bloed
verspreid om de activiteit van cellen te reguleren. Bloedplaatjes en witte
bloedcellen dragen bij aan de bescherming vh lichaam.
Voor de geboorte bevindt zich tussen de rechter- en linkerboezem een opening;
het ovale venster. Een groot deel vh bloed gaat zo vd rechterboezem naar de
linkerboezem en wordt dan in de aorta geperst. Bij een embryo is er ook een
verbinding tussen de longslagader en de aorta; de ductus arteriosis ductus
Botalli). Het grootste deel vh bloed dat door de rechterkamer wordt gepompt,
komt via de ductus arteriosis in de aorta, afb.1.
Direct na de geboorte wordt de verbinding met de placenta verbroken en begint
de baby e ademen. De longen vullen zich met lucht en de weerstand in de
loghaarvaten neemt af → bloed gaat makkelijk van de rechterkamer in de
longslagaders en longhaarvaten → de bloeddruk daalt in de rechterkamer en
boezem en bloeddruk in de linkerboezem stijgt door aanvoer van bloed uit de
longen) → ovale venster sluit door een klep en spieren in de ductus arteriosis
trekken samen sluit, verschrompelt, verdwijnt).
Bij eencellige organismen en bij dieren die uit enkele cellagen zijn gebouwd,
vindt transport over kleine afstanden plaats, door difusie. lleen bij korte
afstanden kan transport van zuurstof door difusie. Bij grotere
afstanden/organismen is een circulatiesysteem nodig; de bloedsomploop. Het
hart levert daarbij de kracht waardoor het bloed kan stromen. Door bloedvaten
worden stofen sneller getransporteerd, dan met difusie.
In sommige organen kan door intensieve dissimilatie veel warmte vrijkomen, die
verdeelt het bloed over het hele lichaam. De bloedsomloop zorgt dus voor een
homogeen gelijkmatig) en constant intern milieu. Het speelt ook een rol bij
de afweer tegen bijv ziekteverwekkers.
Er zijn gedurende de evolutie verschillende circulatiesystemen ontstaan:
geleedpotigen sprinkhanen, krabben) → open systeem bloed in bloedvaten is
niet gescheiden vd lichaamsstof) met buisvormig hart; regenwormen →
buisvormig hart met meerdere hulpharten.
Bij vissen stroomt het bloed vh hart eerst naar de kieuwen, daarna naar de
andere organen; een enkelvoudige bloedsomloop. Het hart van een vis
bestaat dan ook uit 1 boezem en 1 kamer, afb. 6.
fb. 7 = bloedsomloop vd mens. Rood = zuurstofrijk. Het hart bestaat uit de
linker- en de rechter-harthelft je bekijkt ze van voor = omgedraaid). De
1
, rechterhelft pompt het bloed naar de longen; de kleine bloedsomloop; neemt
zuurstof op en geeft koolstofdioxide af.
De linkerhelft pompt het bloed door het hele lichaam alle organen) en dan weer
terug naar de rechterharthelft; de grote bloedsomloop; zuurstof en
voedingsstofen oa glucose) worden afgegeven en afvalstofen worden
opgenomen in het bloed. De mens heeft dus een dubbele bloedsomloop.
Hierbij kan een hogere druk worden bereikt dan bij een enkele. Vogels en
zoogdieren hebben een 4-kamerhart.
De meest voorkomende aangeboren hartafwijking in de bouw vh hart bij mensen
is ventrikelseptumdefect VSD), waarbij er een opening is tussen beide
hartkamers, afb. 8. ls deze opening dicht bij de kleppen zit, kunnen die ook
minder goed functioneren. Dit kan ontstaan door genetische afwijkingen of
milieu-invloeden. Bij deze bouw lijkt het hart op het driecompartimentenhart met
een onvolledig gedeelde derde hartholte, zoals bij reptielen, afb. 9. mfbieen
hebben een 3-compartimentenhart met slechts 1 kamer.
Paragraaf 2
fb. 11, over het hart lopen bloedvaten; kransslagaders en kransaders. De
kransslagaders aftakkingen vd aorta) voorzien het hart van zuurstof en
voedingsstofen. De kransaders voeren CO 2 en andere afvalstofen af. De
kransaders monden rechtstreeks uit in de rechterboezem. De linker- en
rechterharthelft zijn gescheiden door een harttussenwand. Het bloed uit het
lichaam komt via de onderste en bovenste holle ader die uitmonden in de
rechterboezem het hart binnen. Dan stroomt het naar de rechterkamer en die
pompt het bloed in de longslagader, die vertakt naar beide longen. Het bloed
stroomt via de longaders weer terug naar het hart en komt in de linkerboezem
en dan naar de linkerkamer. Dan wordt het de aorta ingepompt door slagaders
die van de aorta aftakken, naar de organen vh lichaam.
De boezems en kamers zijn gescheiden door hartkleppen. an het begin vd
aorta bevinden zich halvemaanvormige kleppen, afb. 12.
Het hart is omgeven door een vlies; het hartzakje. Dat is verbonden met het
middenrif en het borstvlies.
De samentrekking van het hart is de systole en de ontspanning de diastole. De
hartslag begint, wanneer de boezems zijn volgestroomd met bloed uit de holle
aders of longaders. De systole vd boezems vindt in beide harthelften tegelijk
plaats, waardoor het bloed de kamers instroomt. In de kamers vind op dat
moment de diastole plaats. ls de kamers volgestroomd zijn, vindt de systole vd
kamers plaats. De druk id kamers stijgt, de hartkleppen slaan dicht, waardoor het
bloed niet terugstroomt in de boezems. Hartkleppen zijn door pezen verbonden
met spieren in de hartwand, waardoor die pezen strak gespannen staan bij
samentrekking van de kamers). Tijdens de systole van de kamers is er in de
boezems diastole. Wanneer de druk in de kamers hoger is geworden dan de druk
in de aorta en in de longslagader s), worden de halvemaanvormige kleppen
opengedrukt. Het bloed wordt in de aorta en longslagader s) gepompt. De
halvemaanvormige kleppen sluiten, zodat er geen bloed terugstroomt. Daarna is
er een hartpauze; diastole in de kamers en boezems.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kirstenjoy. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.