Algemene en bijzondere
pedagogiek
Pedagogiek en psychologie
Psychologie handelt over mensen. Wat hen drijft, hun verlangens, gevoelens en
conficten. Hoe ze waarnemen, denken, informatie verwerken, leren en onthouden.
Pedagogie handelt over opvoeding, vorming en onderwijs. Je leert de ‘mens in
ontwikkeling’ beter begrijpen en begeleiden. Je leert hoe ‘pedagogisch handelen’
(opvoeding, vorming, onderwijs) kan helpen om die ontwikkeling te stimuleren, te
optimaliseren of bij te sturen.
Hoofdstuk 1: Begripsomschrijving
1.1 Defnitie van opvoeden
1.2 Opvoeding als wetenschap
1.2.1 Het kind
1.2.2 De opvoeder of ouder
1.2.3 De opvoedingscontext
1.3 Opvoedingsmodellen
1.3.1 Ecologisch model
1.3.2 Procesmodel
1.3.3 Balansmodel
1.1 Defiiiie vai opvoedei
Een veel gebruikt werkwoord
Defnitie Hellinckx
- Opvoeden = een complex fenomeen
- Kern van opvoeden = samenleven
o Opvoeden is verweven in alle activiteiten binnen samenleving
- Opvoeder
o Gedurende langere tijd
o Dagelijks
o Met een kind samenleeft
o Zich verantwoordelijk weet/voelt voor de toekomst van het kind
Heel stuk is onbewust (80%), maar 20% onbewust vinden waar het fout loopt =
moeilijk
1
,Hoe iemand denkt op te voeden is niet altijd hoe iemand wil opvoeden, en ook niet
hoe iemand echt opvoedt.
Toepassing?
- Is een babysitter een opvoeder: Nee
- Is een leerkracht een opvoeder:
o Wel in kleuter en lagere school: meer tijd en verantwoordelijkheid
(t.e.m. 12 jaar)
o ook altijd kijken hoe het op school gaat: willen weten waarom het wel
goed gaat op school en niet bij de ouders bijvoorbeeld
- Is een pleegouder een opvoeder: Ja
- Is een geïnterneerde biologische vader een opvoeder: Nee
o Duidelijk onderscheid ouderschap (biologisch) – opvoederschap
Opvoeden volgens het kader van Hellinckx: wie rond de tafel roepen bij
opvoedingsprobleem
Opvoeden is …
Complementair
= Alleen kijken naar wat ouders (niet) doen
= Kindgericht: wat is er mis met kind
Twee kanten van muntstuk, allebei bekijken
Circulair
= continue wederzijdse beïnvloeding, interactie tussen kind en ouders: samenleving
Neemt schuld weg: competentie = taboe
Veel faalervaringen: ouders zijn bezorgd dat zij ‘schuldig zijn’
Neemt af wanneer je vertelt dat dit niet zo is
Kind beïnvloed dus ook ouders
Interdependente asymmetrie
- Interdependente = van elkaar afhankelijk
- Asymmetrie = maar nog altijd meer ouders kind
VOORBEELD: Syndroom van Down
- Baby = afhankelijk: volwassenen zijn aangetrokken, gaan erboven hangen op
20-tal cm baby brabbelt, volwassene stimuleert met hoog stemmetje
o = Onbewust gebeuren
- Syndroom van Down veel meer stimulatie nodig, reageren minder duidelijk
en trager Volwassenen worden minder beloond en gaan minder spontaal
stimuleren
o Dooft uit
- Dus kind beïnvloedt ook ouders
Complementair + circulair staat voor TRANSACTIONEEL kader – Samerof
Omgeving ook sterk aanhalen (tijdsgeest)
- Bv. Vroeger 23 kinderen, nu 2
2
,Multifactorieel
- Verschillende beïnvloedende factoren
o Interventies van de ouders
o Kind is actief
o Het leefklimaat: de opvoedingscontext
Context is anders: bv. Digitaal, multimedia
Nieuwe uitdaging voor opvoeding
Intentionele opvoeding = bewust 20%
Waarden en normen die je belangrijk vindt, expliciet bezig met opvoeden, sturing
Opvoeding = complex proces
Vaak tegenstrijdige boodschappen tussen bewust en onbewust
Proberen uit te zuiveren, concreet zicht krijgen
1.2 Opvoediig als weieischap: variabelei
1.2.1 Het kind
- Neurobiologische invloeden
- Pre, peri- en postnatale invloeden
Temperamentkenmerken
o Heeft invloed op aanbod ouders
o Competentiegevoel is belangrijk
3
, - Fysieke kenmerken taboesfeer
- Geslacht
- …
Geen oordeel vellen vanuit buikgevoel
Bv. Hard reageren kan soms nodig zijn voor een kind
Kinderen bepalen mee de opvoeding
Hoe graag je het kind wilde/ moeite hebt gedaan heeft invloed
Ouders verwachten van alles
Uitdaging = loskoppelen van verwachtingen, kunnen kijken naar wie je kind echt is
Heel graag een dochter willen maar weer een zoon krijgen: kan voor
opvoedingsprobleem zorgen
Persoonlijkheidskenmerken van het kind de manier waarop het kind reageert op
de opvoedingssituatie
Illustratie
- Fragment gezin
- Kindfactoren:
o Huilbaby structuur nodig: stress
o Peuter met temperament
- In combinatie met moeder = opvoedingsprobleem
- Ouderfactoren:
o Niet stressbestendig
o Chaotisch
- Wisselwerking zorgt voor opvoedingsprobleem
Niet zinvol om alleen naar kind of alleen naar ouders te kijken
Nooit abstractie maken van ene of andere kant
1.2.2 De opvoeder of ouder
- Persoonlijkheidskenmerken van ouder
- Opvoedingsgeschiedenis
Persoonlijkheidskenmerken van de ouder
- Persoonlijkheidskenmerken/temperament (cognitief, afectief, sociaal)
- Leeftijd
o De leeftijd waarop je een kind krijgt heeft een grote invloed
- Gezondheid (fysiek en mentaal)
o In een depressie: tunnelvisie
o Stress: verlies van responsiviteit en sensitiviteit impact op aanbod
Aanbod van ouders kan je niet op 1 2 3 aanpassen
Genoeg tijd geven aan ouders
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper janadeceulaer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.