Thema 30
coAFP1
Zelfstudietaak Endocrinologie
De homeostase van het milieu interieur wordt gedeeltelijk gehandhaafd door het autonome
zenuwstelsel en gedeeltelijk door het endocriene stelsel.
Wat is het verschil tussen het autonome zenuwstelsel en het endocriene stelsel bij deze regulatee
Het autonome zenuwstelsel is gericht op snelle veranderingen, terwijl de hormonen van het
endocriene stelsel voornamelijk betrokken zijn bij de langzamere en nauwkeurigere instellingen.
1 = hypofyse (hersenaanhangsel)
2 = glandula thyroidea (schildklier)
3 = glandulae suprarenales
(bijnieren)
4 = insulae pancreatcae (eilandjes
van Langerhans)
5 = ovaria (eierstokken)
6 = testes (zaadballen)
Geef een defnite van een endocriene en een exocriene klier.
Een endocriene klier is een orgaan dat een of meerdere hormonen produceert, die vervolgens
worden afgegeven aan het bloed.
Een exocriene klier is een orgaan dat het product via een buisje afvoert naar buiten het lichaam of
aan een holte in het lichaam (pancreas, zweetklieren, speekselklieren, melkklieren, talgklieren,
traanklieren).
Hormonen difunderen rechtstreeks in de bloedbaan en worden via de bloedsomloop naar
doelorganen en -weefsels vervoerd.
Wat zijn doelorganen/-weefselse
Organen en weefsels waarop de hormonen de celgroei en/of de stofwisseling beïnvloeden.
Er zijn twee verschillende type hormonen, namelijk peptde hormonen en steroïdhormonen, die elk
op eigen wijze hun werking hebben.
Hoe vindt interacte tussen peptdehormonen en hun doelwitcellen plaatse
Peptdehormonen werken in op cellen door te binden met de voor dat hormoon gevoelige
membraanreceptor. Een dergelijke binding leidt tot actvate van de cel wat meestal leidt tot een
grotere (of kleinere) doorlaatbaarheid van de celmembraan of een hoger (of lager) celmetabolisme,
waardoor bijv. een hogere (of lagere) enzymafgife plaatsvindt.
Hoe vindt interacte tussen steroïdhormonen en hun doelwitcellen plaatse
Steroïdhormonen zijn in staat om alle cellen binnen te gaan. In de doelwitcellen bevinden zich in het
cytoplasma receptoreiwiten die het hormoon kunnen binden. Zo vormt zich een hormoon-receptor
complex, die kan doordringen tot in de celkern waar het dient als een signaal om de aanmaak van
eiwiten (meestal enzymen) te stmuleren of juist te remmen.
De hormoonspiegels in het bloed zijn variabel, maar worden met een regulatemechanisme binnen
bepaalde grenzen gehouden. In de hierop volgende tekst wordt een positef feedback mechanisme
beschreven:
“Wanneer de concentrate an een bepaald hormoon in het bloed dat naar de hypothalamus wordt
ge oerd laag is, produceert deze het juiste RH dat de hypofyse oorkwab aanzet tot het afscheiden
,Thema 30
an een tropine (stmulerend hormoon). Dit op zijn beurt stmuleert het doelorgaan om de producte
an zijn hormoon te ergroten. Daardoor stjgt de bloedspiegel an dat hormoon, en dat remt weer
de secrete an de RH in de hypothalamus.”
Onwaar!
De genoemde tekst gaat over negateve feedback. Positeve feedback heef de neiging om de
uitkomst (output) van het proces te verhogen. Hierdoor treedt er versterking op van de prikkel en
een sterkere secrete van het hormoon. Voorbeeld hiervan is het vrijmaken van oxytocine tjdens
inspanning of de opbouw van de oestrogeenpiek tjdens de ovulate.
De hypothalamus en de hypofyse werken als een eenheid en reguleren samen de actviteit van de
overige endocriene klieren.
De hypothalamus en de hypofyse zijn met elkaar verbonden middels de hypofyse steel.
De hypofyse bestaat uit twee kwabben, de adeno-hypofyse en de neuro-hypofyse.
De functe van oxytocine is het veroorzaken van gladden spiercelcontractes.
Stelling: Oxytocine wordt aangemaakt in de neuro-hypofyse.
Waar!
TSH stmuleert de producte van schildklierhormoon (T3 en T4).
Stelling: TSH wordt aangemaakt in de adeno-hypofyse.
Waar!
ACTH bevordert de aanmaak van coricoïden (bijnierschorshormonen).
Stelling: ACTH wordt geproduceerd in de neuro-hypofyse.
Onwaar!
De schildklier heef de vorm van een vlinder en is gelegen op de trachea. In de schildklier worden drie
hormonen geproduceerd op aangegeven van signalen uit de hypofyse. Het stmulerend hormoon dat
in de hypothalamus wordt aangemaakt is TRH (thyrotropin-releasing hormoon).
Het hormoon TRH wordt aangemaakt onder bepaalde omstandigheden, zoals inspanning, stress,
ondervoeding, lage bloedsuikerspiegel en slapen.
TSH is het hormoon uit de hypofyse welke de schildklier stmuleert. In de schildklier worden
hormonen T3 en T4 afgegeven. Beschrijf wat er gebeurt met de aanmaak van TSH wanneer er grote
hoeveelheden T3 en T4 in het bloed aanwezig zijn.
Dit wordt geregeld door een negatef feedback mechanisme. De TSH-
producte daalt bij stjgende T3- en T4-spiegels, en andersom.
1 = hypothalamus
2 = TRH
3 = hypofyse
4 = TSH
5 = schildklier
6 = T3 en T4
,Thema 30
De bijnieren zijn ongeveer 4 cm lang en 3 cm dik en bestaan uit twee delen, de bijnierschors en het
bijniermerg. De bijnierschors produceert drie verschillende steroïdhormonen (glucocortcoïden,
mineraalcortcoïden en androgenen).
Het hormoon ACTH (adrenocortcotroophormoon) uit de hypofysevoorkwab stmuleert de afgife van
glucocortcoïden.
Het hormoon uit de hypothalamus dat de afgife van dit hormoon (ACTH) stmuleert is CRH
(cortcotropinehormoon).
Wat is de functe van aldosterone
Aldosteron is het belangrijkste mineralocortcoïde. Zijn functe heef te maken met de
waterhuishouding van het elektrolyten evenwicht in het lichaam.
In PO2 is het RAAS systeem en de functe hiervan aan bod geweest.
Renine is een enzym dat geproduceerd wordt door de nieren, dit enzym zorgt ervoor dat het plasma-
eiwit angiotensinogeen, omgezet wordt in angiotensine 1. Het ACE (angiotensineconvertend enzym)
zet angiotensine 1 weer om in angiotensine 2. Dat de secrete van aldosteron stmuleert.
De bijnieren bestaan uit twee delen, namelijk de cortex en de medulla.
De hormonen die door het bijniermerg worden aangemaakt zijn adrenaline en noradrenaline.
De eilandjes van Langerhans zijn een soort mini-orgaantjes. Tussen de 1 en 2 miljoen eilandjes liggen
verspreid door de pancreas. Ze bevaten drie typen cellen die van belang zijn voor de
glucosehuishouding. De drie soorten cellen waar de eilandjes van Langerhans voornamelijk uit
bestaan zijn alfacellen, bètacellen en gammacellen.
Welke hormonen worden door elk van deze cellen aangemaakt en wat is hun functee
- Alfacellen, die glucagon afscheiden. Glucagon zorgt voor een hogere bloedsuikerspiegel door
de omzetng van glycogeen in glucose en de gluconeogenese te stmuleren.
- Bètacellen, die insuline afscheiden. Insuline heef als belangrijkste functe het verlagen van
een verhoogd gehalte aan voedingsstofen in het bloed, vooral glucose, maar ook
aminozuren en vetzuren, in het bloed.
- Gammacellen, die somatostatne afscheiden. Somatostatne remt de secrete van insuline en
glucagon, naast het remmen van de secrete van groeihormoon door de hypofysevoorkwab.
Niet alleen een tekort aan groeihormoon kan tot problemen leiden.
Wat is de oorzaak van gigantsmee
Gigantsme wordt veroorzaakt door een overproducte van het groeihormoon.
Wat is het verschil tussen gigantsme en acromegaliee
Bij beide varianten is er sprake van overproducte. Bij gigantsme is de groei voor of tjdens de
puberteit en geschiet proportoneel. enmerkens voor acromeglaie is dat de overproducte wordt
veroorzaakt door een adenoom (goedaardig gezwel). Bij acromegalie komt de groei pas na de
puberteit en betref buitenproportonele groei van lichaamsdelen zoals handen, voeten, neus, kaak
en jukbeenderen.
Wat is de behandeling van gigantsme en acromegaliee
Gigantsme: kan middels medicijnen behandeld worden. Er zijn middelen die de
groeihormoonreceptoren blokkeren.
Acromegalie: wordt behandeld met als doel de tumor te verwijderen en het normaliseren van de
, Thema 30
producte van groeihormoon. Dit kan met bestralingen, medicijnen of chirurgische ingrepen gedaan
worden.
Een aantal verschillende oorzaken kunnen leiden tot een inacteve schildklier (hypothyroïdie) of
overacteve schildklier (hyperthyroïdie).
Een struma is een vergrote schildklier. Vroeger werd dat ook wel ‘krop’ genoemd. Exophtalmus is de
medische benaming voor het uitpuilen van de oogbal. Bij bepaalde schildklieraandoeningen (ziekte
van Graves) kan het weefsel in de oogkas opzwellen, waardoor de oogbol naar voren wordt geduwd.
Wat zijn de gevolgen voor iemand die te weinig jodium consumeerte
Door het consumeren van te weinig jodium kan de schildklier sneller gaan werken en opzwellen. Dit
kan bijvoorbeeld resulteren in een struma.
Wat is de oorzaak van de ziekte van Gravese
De ziekte van Graves is een auto-immuunziekte van de schildklier, waarbij het eigen afweersysteem
antlichamen maakt die schildkliercellen stmuleren, waardoor een te snel werkende schildklier
ontstaat.
Wat is de ziekte van Hashimotoe
De ziekte van Hashimoto is een ziekte van de schildklier, waarbij ons eigen afweersysteem zich richt
tegen schildkliercellen, waardoor deze cellen kapot gaan en de schildklier geleidelijk langzamer gaat
werken en steeds minder schildklierhormoon maakt. Er ontstaat dan hypothyroïdie ofwel een te
traag werkende schildklier.
Vijf gevolgen van overproducte van schildklier kunnen zijn:
1. Vermagering
2. Vergroote schildklier
3. Nerveus/geïrriteerd
4. Hoge bloeddruk
5. Veel zweten
Vijf gevolgen van onderproducte van schildklierhormoon zijn:
1. Verminderde stofwisseling
2. Paferig
3. Lage en krakerige stem
4. Gewichtstoename
5. Traagheid
Bij het syndroom van Cushing is de glucosewaarde in het bloed abnormaal.
Onwaar!
Bij het syndroom van Cushing ontstaat een overproducte van cortsol door de bijnieren. Cortsol is
een hormoon, dat onder meer ontstekingsreactes remt, en een stjging van de hoeveelheid glucose
in het bloed (hyperglykemie) veroorzaakt.
Het syndroom van Cushing kan met medicijnen en met een operateve verwijdering van een
eventueel adenoom behandeld worden.
Een overproducte van aldosteron wordt hyperaldosteronisme genoemd.
Beredeneer wat voor invloed deze verhoogde hoeveelheid aldosteron heef op de hoeveelheid
natrium, water en kalium die wordt vastgehouden.
Hyperaldosteronisme leidt tot een grote hoeveelheid zout (natrium) in het lichaam, verhoogde
urineproducte (waterverlies) en verlies van kalium in de urine.