Inhoudsopgave
Spijsvertering: anatomie........................................................................................................................3
1. Poortader...........................................................................................................................................3
2. Structuur van het spijsverteringskanaal.............................................................................................4
3. Zenuwvoorziening van het Spijsverteringskanaal..............................................................................4
4. De mond............................................................................................................................................5
5. De slokdarm.......................................................................................................................................6
6. De maag.............................................................................................................................................7
7. Dunne darm.......................................................................................................................................8
8. Dikke darm.........................................................................................................................................9
9. De alvleesklier..................................................................................................................................10
10. Eilandjes van langerhans................................................................................................................11
11. De lever..........................................................................................................................................11
12. Galwegen.......................................................................................................................................12
13. Galzouten: enterohepatische cyclus..............................................................................................13
14. De dikke darm, rectum en het anale kanaal...................................................................................13
15. Diffussie en osmose.......................................................................................................................13
16. Lymfevaten.....................................................................................................................................14
Absorptie van voedingsstoffen.............................................................................................................15
1. De spijsvertering : koolhydraten......................................................................................................15
2. Het spijsverteringsstelsel: vetten.....................................................................................................16
3. Het spijsverteringsstelsel: eiwitten..................................................................................................17
Micronutriënten..................................................................................................................................18
1. Vitamine D.......................................................................................................................................18
2. Calcium............................................................................................................................................20
Dietistisch consult................................................................................................................................21
2.5 Inhoudelijke analyse van de screening...........................................................................................21
3.5 inhoudelijke analyse van de diëtistische anamnese.......................................................................22
6.5 diëtistische diagnose......................................................................................................................22
7.1.2 behandeldoelen..........................................................................................................................22
ICF........................................................................................................................................................23
Psychologie..........................................................................................................................................24
7.1 eriksons psychosociale stadia........................................................................................................24
1
,7.2.1 hoe kinderen taal verwerven......................................................................................................24
7.2.2 cognitieve ontwikkeling: Piagets theorie.....................................................................................24
7.2.3: sociale en emotionele ontwikkeling...........................................................................................25
7.3.1 adolescentie en cultuur..............................................................................................................26
7.3.4 cognitieve ontwikkeling tijdens de adolescentie.........................................................................26
7.3.6 sociale en emotionele ontwikkeling tijdens de adolescentie......................................................27
7.4 fases van volwassenheid................................................................................................................27
7.4.1 de vroege volwassenheid: verkenning, autonomie en intimiteit................................................27
7.4.2 uitdagingen van de middelbare leeftijd......................................................................................27
7.4.3 late volwassenheid: de leeftijd van integriteit............................................................................28
9.1 wat motiveert ons?........................................................................................................................28
Stages of change model.......................................................................................................................29
Motiverende gespreksvoering.............................................................................................................31
Overige bestanden...............................................................................................................................36
JGZ voeding -en eetgedrag...................................................................................................................36
Zorg en verblijfsvormen kwetsbare ouderen.......................................................................................37
Ouderen zijn niet suf............................................................................................................................38
Meer ‘samen beslissen’ nodig door aangescherpte Wgbo..................................................................38
Hoofd en subdoelen............................................................................................................................39
De schijf van vijf voor verschillende culturen.......................................................................................40
2
,Spijsvertering:
anatomie
1. Poortader
Bloedafvoer uit de buikorganen
verloopt via specifieke aders die
direct naar de inferieure vena cava
( grote holle ader) leiden. Deze
aders hebben namen die
overeenkomen met de slagaders.
De bloedafvoer verloopt als volgt:
de venae hepaticae voeren bloed
af vanuit de lever, venae renales
vanuit de nieren, venae
suprarenales vanuit de bijnieren,
venae lumbares vanuit de lagere
buikstructuren, en venae
testiculares en venae ovaricae
vanuit respectievelijk de testikels
en de eierstokken. Het meeste
bloed van de buikorganen wordt
afgevoerd via de venae portae
hepaticae, passeert door de lever en komt dan in de inferieure vena cava terecht (de portale
circulatie).
In de portale circulatie volgt veneus bloed uit de haarvaten van het buikgedeelte van het
spijsverteringsstelsel, de milt en de alvleesklier eerst een pad naar de lever (Fig. 5.38). In de
lever stroomt het door een tweede capillair bed, de sinusoïden, voordat het via de inferieure
vena cava in de systemische circulatie belandt. Deze route zorgt ervoor dat bloed met een
hoge concentratie voedingsstoffen uit de maag en darmen eerst naar de lever gaat. Hierdoor
voorziet de lever zich van een rijke bron aan voedingsstoffen voor zijn metabolische
activiteiten, en wordt de samenstelling van bloed uit het spijsverteringsstelsel adequaat
gereguleerd. Ook zorgt dit ervoor dat ongewenste of potentieel toxische stoffen, zoals
medicijnen, worden verwijderd voordat het bloed terugkeert naar de grote circulatie. Dit
proces staat bekend als het "first-pass metabolisme" of "first-pass effect". Het is belangrijk
op te merken dat bloed uit het onderste twee derde van het rectum rechtstreeks naar het
hart stroomt zonder eerst door de lever te gaan, wanneer het wordt afgevoerd via de rectale
aders in de systemische aders. Dit betekent dat geneesmiddelen die rectaal worden
toegediend, direct worden opgenomen in de grote circulatie, wat hun eliminatie door de lever
vertraagt.
De poortader wordt gevormd door het samengaan van de vena lienalis (afvoerend uit milt,
alvleesklier en een deel van de maag), de vena mesenterica inferior (afvoerend uit
bovenste deel van het rectum, bekken en colon descendens), en de vena mesenterica
superior (afvoerend uit dunne darm en bovenste delen van dikke darm, inclusief caecum en
colon ascendens en transversum). Deze drie venen verenigen zich tot de vena portae.
3
, 2. Structuur van het spijsverteringskanaal
Spierlaag:
De spierlaag van het darmkanaal bestaat meestal uit twee lagen glad spierweefsel. De
buitenste laag heeft spiervezels in de lengte, terwijl de binnenste laag cirkelvormige
spiervezels heeft. Tussen deze lagen bevinden zich bloedvaten, lymfevaten en een netwerk
van sympathische en parasympathische zenuwen genaamd de plexus myentericus.
De samentrekking en ontspanning van deze spierlagen gebeuren in ritmische golven, wat
bekend staat als peristaltiek. Dit proces wordt beïnvloed door sympathische en
parasympathische zenuwen. Deze spierbewegingen helpen bij het mengen van voedsel met
verteringssappen, en kringspieren reguleren de verdere verplaatsing van de inhoud,
voorkomen het teruglopen van voedsel en bieden tijd voor vertering en absorptie.
Submucosa:
De submucosalaag bestaat uit los bindweefsel met
collageen en elastische vezels die de spierlaag aan
de mucosa verbinden. Hier bevinden zich bloedvaten,
zenuwen, lymfevaten en capillairen. De plexus
submucosus bevat sympathische en
parasympathische zenuwen die de mucosa bekleden.
Mucosa:
De mucosa is de voering van het darmkanaal en
bestaat uit drie lagen:
1. Het oppervlakkige slijmvlies, gevormd door
cilinderepitheel, heeft drie belangrijke functies:
- Bescherming
- uitscheiding
- absorptie.
2. Onder het slijmvlies bevindt zich een dun laagje los bindweefsel dat de bloedvaten
en beschermende lymfatische weefsels ondersteunt.
3. De diepste laag bevat een dunne laag glad spierweefsel die de eigenschappen van
de darmwand bepaalt, zoals maagklieren en darmvilli
Slijmvlies:
In delen van het darmkanaal die onderhevig zijn aan slijtage, bestaat het binnenste slijmvlies
uit meerlagig plaveiselepitheel. In gebieden waar voedsel zacht is, bestaat het uit
cilinderepitheel met verspreid liggende slijmbekercellen. Slijm smeert de wand van het
kanaal en biedt een barrière tegen de schadelijke effecten van verteringsenzymen.
Gespecialiseerde klieren scheiden verteringssappen af, zoals speeksel, maagsap, darmsap,
pancreassap en gal, die enzymen bevatten om voedsel chemisch af te breken.
3. Zenuwvoorziening van het Spijsverteringskanaal
Het spijsverteringskanaal en de daaraan verbonden organen worden beïnvloed door
zenuwen uit beide delen van het autonome zenuwstelsel: het sympathische en het
parasympathische deel. Een verhoogde activiteit van het parasympathische systeem
4
