Kennistoets 1: Vitaliteit
E-learning Fysieke Vitaliteit
Hrm grijpt vaak terug op BRAVO. Of je als medewerker fysiek en vitaal bent hangt dat nauw samen
met je gezondheid en leefstijl. Gezond houdt in dat je geen ziekte, blessures of andere ongemakken
hebt. Leefstijl is de manier waarop je omgaat met aspecten die je gezondheid beïnvloeden.
- Bewegen, beweeg regelmatig, hoe vaker je beweegmomenten inplant, hoe minder snel je
vermoeid raakt. Dit is opbouw van conditie.
Als je voldoende beweegt is de kans op chronische ziekten kleiner en verzuim je minder.
Volgens de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) moet je 5 dagen minimaal 30
minuten achter elkaar intensief bewegen. FITNORM schrijft dat een volwassene 3 dagen 20
minuten zwaar actief moet bewegen. Je bent dan fit en hebt een goed uithoudingsvermogen.
Sommige organisaties hebben al deskbikes, stabureaus of zitballen op de werkvloer,
waardoor beweging wordt gestimuleerd.
- Roken, roken ontstaan of verergeren hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, kanker,
luchtwegproblemen en diabetes. Meeroken heeft ook schadelijke gevolgen.
Een rokende medewerker kost de werkgever ongeveer 3.000 euro per jaar, door inefficiënte
uren, productiviteit en ziekteverzuim.
- Alcohol, overmatig alcoholgebruik kan invloed hebben op het functioneren van
medewerkers tijdens werk. Door een kater ben je minder alert en scherp.
Veelvuldig alcoholgebruik heeft negatieve effecten op de gezondheid en leidt tot een hoger
ziekteverzuim, verminderde productiviteit en een grotere kans op ongevallen op werk. 1 op
de 7 bedrijfsongevallen gaan samen met alcoholgebruik voor of tijdens werk. Het kost je
lever 1-1,5 uur om een glas alcohol af te breken.
- Voeding, door eten en drinken kan je goed functioneren. Het geeft energie. Dit wordt
uitgedrukt in calorieën.
De energiebehoefte verschilt tussen man en vrouw en de geleverde inspanning. Een gezond
gewicht heeft een goede balans tussen binnengekregen calorieën en de energie die je
verbruikt. Door ongezond eten krijg je minder energie en beïnvloedt het je gewicht.
- Ontspanning, herstel en voldoende ontspanning is essentieel om je batterij weer op te
laden. Slaap is een van de belangrijkste herstelmechanismen.
Slaap je te weinig, dan presteer je overdag minder goed. Je bent afgeleid, minder scherp en
sneller geïrriteerd. Je biologische klok raakt van slag, wat voor gewichtstoename kan zorgen.
De gemiddelde volwassene heeft tussen de 6 en 9 uur slaap nodig. oorzaken van
verminderde nachtrust: stress, piekeren, ploegendiensten, hormonale ontwikkelingen, pijn,
snurken.
Een ongezonde leefstijl kan invloed hebben op het functioneren van de medewerker. Heb je
overgewicht, kan je moeite hebben met fysieke werkzaamheden. Roken zorgt gemiddeld voor 1,5
keer zoveel verzuim. Onvoldoende slaap verdriedubbelt bedrijfsongevallen. Je hebt baat bij
preventieve maatregelen in het vitaliteit- of gezondheidsbeleid, door trainingen of coaching.
,E-learning Fysieke Belasting
Er zijn 6 vormen van fysieke belasting.
- Tillen en dragen, hoe zwaar je mag tillen hangt af van de werkomstandigheden en hoe lang
je moet tillen. Als alles ideaal is mag dit 23 kilo zijn. Bij het bepalen van het maximale gewicht
wordt er gekeken naar hoe vaak je tilt, hoe makkelijk het te tillen valt en hoe ver je moet
tillen. Met de NIOSH-formule kan je berekenen hoeveel er getild kan worden. National
Institute for Occupational Safety and Health. Er zijn 6 straf- of reductiefactoren bepaald die
de recommended weight limit (RWL) weergeven. Deze factoren hebben invloed op de ideale
tilsituatie.
Beroepen tillen: verhuizer, vakkenvuller, magazijnmedewerker. Je kan rugklachten krijgen
door teveel tillen. In de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) is tillen en dragen
opgenomen.
- Duwen en trekken, onderscheid in twee vormen. Duwen en trekken zonder dat het lichaam
in beweging komt (staande of zittende werkhouding). Duwen en trekken waarbij het hele
lichaam in beweging komt en mee beweegt in dezelfde richting (trekken bagagekarren)
Sector: trainsportsector, magazijnen, monteurs, gezondheidszorg, schilders, glazenwasser.
- Trillen en schokken, trillingen in het hele lichaam en armtrillingen. Niet alleen bij mensen die
op een heftruck zitten of een boormachine gebruiken, maar ook bij treinmachinist of
buschauffeur. Sinds juli 2005 is er een Europese richtlijn voor trillingen van kracht met een
grenswaarde van dagelijkse blootstelling. Want door langdurige blootstelling aan hand-
armtrillingen kunnen zenuwstelstel en bloedvaten beschadigd worden.
- Statische werkhoudingen, bij 4 seconden of langer in dezelfde houding. Bij lassen,
microchirurgie. Veel voorkomend is zittend werk, ook wel sedentair gedrag. Langdurig zitten
breng gezondheidsrisico’s met zich mee. Te hoog cholesterolgehalte, waardoor je een groter
risico op hart- en vaatziekten hebt.
- Repeterende werkzaamheden, handelingen die binnen 90 seconden herhaald worden.
Vormen een risico als je dit minimaal 2 uur per dag of 1 uur achter elkaar doet.
Tomatenplukkers, kapper. Kunnen leiden tot pijn in de spieren van de schoudergordel,
armen en handen. Hierdoor ontstaan van KANS (chronische aandoening of klachten aan nek,
schouder, armen).
- Energetische belasting, verrichten van fysiek zwaar werk. Bij arbeid waar een derde van de
totale spiermassa wordt ingezet. Mate van belasting wordt bepaald door intensiteit, duur
van werkzaamheden en temperatuur van de omgeving. Tijdelijke belasting herstel je binnen
enkele minuten, langdurig kan leiden tot overbelasting, algehele lichamelijke vermoeidheid
en pijn. Ambulancepersoneel, brandweer, stratenmaker, danser.
Langdurige fysieke belasting heeft gevolgen. Gevolgen voor de medewerker, klachten aan
bewegingsapparaat zijn het grootste, thuis kan de medewerker hier ook nog last van hebben. Kan op
lange termijn ook aanslag zijn op de mentale vitaliteit. Niet optimaal kunnen functioneren beïnvloed
zelfvertrouwen ook.
Gevolgen voor organisaties, bij te lange fysieke belasting kunnen medewerkers klachten krijgen en
uitvallen, wat leidt tot verhoogde kans op ziekteverzuim. Regelmatige blootstelling aan lawaai of
gevaar bij werken in een ongemakkelijke werkhouding of gebruik van gereedschap en apparaat is het
gemiddelde verzuimpercentage 5% hoger.
,E-learning Mentale Vitaliteit
Werkstress, staat gelijk aan spanning. Je hebt een beetje spanning nodig om goed te functioneren,
dat zorgt ervoor dat je lichaam klaar is voor actie. Bij teveel spanning kan je lichamelijke- en
geestelijke klachten krijgen. Langdurige spanning is werkstress. Bijna een derde van het
ziekteverzuim komt door werkstress. Een hoge werkdruk, verstoorde balans tussen werk- en
privéleven, agressie en geweld leiden tot werkstress. Langdurige stress leidt tot een burn-out. Hierbij
heb je geen energie of motivatie meer om je werkzaamheden te doen, je hebt extreme
vermoeidheid. Burn-out wordt vaak verward met depressie, een depressie geeft een gevoel van
lusteloosheid, maar een burn-out is specifiek gerelateerd aan het werk en werkomgeving. Extreme
vermoeidheid, apathie t.o.v. het werk en verminderde prestatie zijn de meest opvallende
symptomen.
Het tegenovergestelde van een burn-out is een bore-out, bij gebrek aan spanning, ook wel verveling.
Kan ervoor zorgen dat je ongeïnteresseerd en lusteloos wordt. De verveling, lusteloosheid en
desinteresse kunnen leiden tot depressie en burn-out.
Je moet een goede balans vinden tussen inspanning en ontspanning. 10% van de Nederlanders
ervaart vaak een disbalans tussen werk en privé. De invloed die werk op de privé- of thuissituatie
hebben is de werk-thuisinterferentie. Als de werknemer voortdurend thuis piekert over het werk of
veel overuren maakt waardoor hij onvoldoende toekomt aan taken thuis. Thuis-werkinterferentie,
privé of thuissituatie kan ook invloed hebben op het werk.
Plaats- en tijdonafhankelijk werk wordt meer gestimuleerd. Er wordt niet meer gestuurd op de
aanwezigheid maar op de output van de medewerker. De grenzen tussen werk en privé worden
hiermee vager. Deze manier van werken kan bevrijdend zijn, maar ook veel druk met zich
meebrengen, omdat je overal kunt werken. Dit kan ook leiden tot een burn-out.
Je kan niet altijd zien of een medewerker vitaal is. Hierom is een veelgebruikt middel het
medewerkertevredenheidsonderzoek (MTO), met vragen over werkdruk en -plezier. Negatieve
scores kunnen aanleiding zijn om gericht te onderzoeken hoe de mentale vitaliteit van medewerkers
verbeterd kan worden, of beter te voorkomen, door te sturen op de inrichting van
organisatieprocessen en -cultuur die maken dat mensen feedback, steun, waardering krijgen en
voldoende autonomie.
Het JDR-model gaat ervan uit dat hoge eisen op het werk kunnen leiden tot negatieve uitkomsten.
Daarentegen kunnen energiebronnen op het werk (job resources) leiden tot hoge motivatie en
productiviteit. Sommige elementen kosten energie en andere geven je energie.
, E-learning Ziekteverzuim
Definitie ziekte: ‘ongeschiktheid tot het verrichten van arbeid als rechtstreeks en objectief medisch
vast te stellen gevolg van ziekte of gebrek’.
Ziek zijn betekent niet arbeidsongeschikt zijn. Een huisarts of specialist kan ziekte vaststellen, maar
geen arbeidsongeschiktheid. Hij heeft geen zicht op de werkzaamheden die je verricht. Een
bedrijfsarts of een verzekeringsarts van het UWV kunnen als medisch specialist
arbeidsongeschiktheid vaststellen o.b.v. ziekte.
- Bij wit verzuim is er geen twijfel of iemand ziek is of niet. Dit is geoorloofd verzuim op basis
van objectief vast te stellen medische beperkingen.
- Bij grijs verzuim meldt de medewerker zich volledig ziek terwijl hij niet geen enkele arbeid
kan verrichten.
- Bij zwart verzuim meldt de medewerker zich ziek, maar is er geen sprake van objectief vast te
stellen medische beperking. Dit is ongeoorloofd verzuim.
Bij ziekteverzuim zijn een aantal partijen betrokken:
- HRM, ontwikkelt het ziekteverzuimbeleid voor de organisatie. Kennen de organisatie goed en
weten waar knelpunten liggen. Verzamelt en genereert ziekteverzuimcijfers, die gebruikt
worden bij rapporteren aan het management en als input om het verzuimbeleid aan te
scherpen. Hrm’er ondersteund de direct leidinggevende in begeleiding van de zieke
medewerker.
- Direct leidinggevende, aanspreekpunt voor zieke medewerker. Een leidinggevende kan zich
in de rol van verzuimbegeleider laten adviseren door hrm. Hij is verplicht zich te laten
bijstaan door een arbodienst en preventiemedewerker.
- Arbodienst en bedrijfsarts, werkgever moet bij ziekteverzuimbegeleiding gebruik maken van
deskundige ondersteuning door een bedrijfsarts. Een bedrijfsarts is onafhankelijk, dus hij
kiest geen partij voor werkgever of werknemer. Vanuit medische deskundigheid worden
beide partijen geadviseerd en bijgestaan. De werkgever geeft de ziekmelding door aan de
arbodienst en start daarna een traject van re-integratie op. Binnen 6 weken na ziekmelding is
er een spreekuur.
- Preventiemedewerker, elk bedrijf moet dit hebben, bij klein bedrijf onder de 25
medewerkers kan dit ook de directeur zijn. de preventiemedewerker ook wel arbo-
coördinator, geeft gevraagd en ongevraagd advies over alle zaken die betrekking hebben op
arbeidsomstandigheden en assisteren bij het opstellen van RI&E.
- UWV, uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen, bij langdurige ziekte. Tijdens
verzuimbegeleiding zien zij toe op naleving van de Wet Verbetering Poortwachter door
werkgever als werknemer. Beide partijen kunnen eerder in het proces van ziekte al
onafhankelijk advies inwinnen bij UWV als het gaat om de mate van arbeidsongeschiktheid
en passend werk zoals dat door de bedrijfsarts is vastgesteld. Vragen dan om een
deskundigenoordeel.
- Sociaal Medisch Team (SMT), afstemmingsoverleg tussen betrokken partijen van verzuim,
werkgever, hr-adviseur en bedrijfsarts. Ondersteunt en adviseert het management bij de
uitvoering van verzuim- en arbeidsomstandighedenbeleid binnen de organisatie.