De wetenschapsfilosofie/wetenschapstheorie/wetenschapsleer = houdt zich bezig met de aard
van wetenschappelijke kennis en stelt daar vragen over m.b.t. methodologie en normatieve
vraag
Opmerkingen:
- Het is een normatieve activiteit, staat kritisch tegenover gangbare denk- en werkwijzen
- Hoofdzakelijke gericht op natuurwetenschappen
- Continuïteitsthese = overtuiging dat sociale en natuurwetenschappen niet principieel
maar gradueel van elkaar verschillen → wetenschapsfilosofie heeft ook betrekking op
sociale wet.
- De conservatieve wetenschapsfilosofie hecht veel waarde aan logisch redeneren
Terrein van de wetenschapspsychologie:
➔ Rol van intuïtie, creativiteit en toeval in kennisverwerving (serendipiteit)
➔ Zelfbedrog: sterke overtuiging van juistheid theorie > alles volgens die theorie doen
Voorgeschiedenis
- Moderne wetenschapsfilosofie komt uit 1925, met Moritz Schlick: hoogleraar Wiener
Kreis (filosofie van de inductieve wetenschappen)
- Voor deze tijd al vragen als wat is kennis en waar komt het vandaan?
➢ Rationalisme (Descartes, 16e eeuw): menselijk verstand is bron en fundament van
kennis; de grondslagen, de eerste principes zijn aangeboren
➢ Empirisme (Bacon, 16e eeuw): onze zintuigen zijn bron en fundament van kennis; de
mens wordt met een ‘schone lei’ geboren.
- In het postrevolutionaire Frankrijk werd het empirisme uitgedragen door Auguste
Comte (18e eeuw), die sprak van het positivisme = nadruk op concrete, waarneembare
feiten zonder metafysische toevoegingen. Wetenschappelijke kennis gaat uit van feiten.
Er is een parallel tussen sociale en natuurwetenschappen: eerste zoekt wetten die de
maatschappij beheersen, tweede zoekt wetten die de natuur regeren
- Eeuw later kwam de Wiener Kreis: exacte wetenschappers met filosofische
belangstelling = logisch positivisme/logisch-empiristen
➢ Hecht veel waarde aan regels van logisch redeneren
➢ Onderscheid vorm (methodologie, empirische cyclus HGH) en inhoud (feiten,
disciplinair verschillend)
➢ Acceptatie continuïteitsthese
Kritisch rationalisme van Popper
- Karl Popper (1902-1994) ontwikkelde wetenschaps- en maatschappijfilosofie
- Maatschappijfilosofie: ideaal van een open samenleving waarin kritiek en debat mogelijk
zijn en veranderingen/verbeteringen stapsgewijs worden doorgevoerd (piecemeal
engineering)
➢ Formuleerde alternatief voor totalitaire regimes (facisme, communisme) in The Open
Society and its Enemies (1945)
- Wetenschapsfilosofie: kritisch rationalisme in The Logic of Scientific Discovery (1959)
➢ Lijnrecht tegenover logisch-positivisme volgens hemzelf. Toch overeenkomst: geloof
in wetenschappelijke vooruitgang, in de kracht van logica en rationaliteit
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ae97. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.