Omgaan met
intimiteit &
grensoverschrijdend
gedrag
Naam XXXXX
Studentnummer XXXXX
Opleiding XXXXX
Module OSW07
Docent XXXXX
Klascode XXXXX
, Voorwoord
In dit verslag, komt mijn professionele ontwikkeling aan bod waarbij werkzaamheden naar een hoger ni-
veau worden getild. Lees verder en ontdek de impact die het heeft gehad op mijn vaardigheden en presta-
ties bij XXXXX. Dit beroepsproduct bestaat uit twee delen, een verslag en een filmpje van een gesprek met
een collega. Het eerste hoofdstuk worden de definities van drie belangrijke thema’s binnen deze module
beschreven. Hierbij wordt ook beschreven wat dit betekent voor de beroepscontext en wat de eigen visie
is. In hoofdstuk twee, wordt het filmpje van het gesprek geanalyseerd. Er wordt beschreven wat het doel
van het gesprek was en er wordt een plan van aanpak beschreven voor een vervolggesprek, waarna pas-
sende adviezen zullen volgen. In het laatste hoofdstuk wordt er gereflecteerd aan de hand van reflectiemo-
dellen.
2
, Inhoudsopgave
Voorwoord 2
Inhoudsopgave 3
Hoofdstuk 1 Visie op thema’s 4
1.1 Agressie 4
1.2 Seksualiteit/intimiteit 5
1.3 Grensoverschrijdend gedrag 6
1.4 Samenhang van thema’s 7
1.5 Eigen visie 8
1.6 Kritische blik op eigen visie 9
1.7 Betekenis voor social work 9
1.8 Keuze van thema en afweging 9
Hoofdstuk 2 Gespreksanalyse 10
2.1 Analyse 10
2.2 Doel van het gesprek 11
2.3 Plan van aanpak 11
2.4 Beroepscontext 11
Hoofdstuk 3 Reflectie 12
3.1 Model van Korthagen 12
3.2 Invloed socialisatie van handelen 12
3.3 Sterkte en zwakte analyse 13
3.4 Meerwaarde 14
Bronnen 15
3
, Hoofdstuk 1 Visie op de thema’s
In dit hoofdstuk wordt beschreven wat agressie, seksualiteit/intimiteit en grensoverschrijdend gedrag pre-
cies inhoudt. Maar ook hoe deze samenhangt in de beroepencontext. Vervolgens wordt ook de eigen visie
op de onderwerpen belicht.
1.1 Agressie
Agressie is een gedrag dat wordt gekenmerkt door vijandigheid, boosheid, geweld of de intentie om schade
toe te brengen aan iemand of iets (De Laender, 2004). Het is belangrijk op te merken dat agressie een ge-
dragsuiting is en niet noodzakelijk fysiek gewelddadig hoeft te zijn. Agressie kan zich uiten op verschillende
manieren, waaronder:
Verbaal: Dit omvat schreeuwen, schelden, bedreigen of beledigen van anderen met woorden. Verbaal
agressief gedrag kan variëren van het uiten van frustratie tot doelbewust pesten en intimideren.
Fysiek: Dit houdt in dat iemand fysieke kracht gebruikt om anderen letsel toe te brengen. Dit kan variëren
van duwen en slaan tot ernstiger geweldsdelicten.
Passief-agressief: Dit gedrag omvat indirecte manieren om agressie te uiten, zoals het negeren van verant-
woordelijkheden, doelbewust vertragen van taken of subtiel saboteren van anderen.
Emotioneel: Emotionele agressie is gericht op het manipuleren van de gevoelens en emoties van anderen.
Het kan inhouden dat men probeert anderen schuldig te laten voelen, hen emotioneel te chanteren of hen
psychologisch te kwetsen.
Agressie kan het gevolg zijn van verschillende factoren, waaronder persoonlijke emoties zoals woede,
frustratie, jaloezie of angst, maar ook onderliggende psychologische, sociale of omgevingsfactoren. Het is
belangrijk op te merken dat agressie niet altijd destructief of negatief is; het kan ook optreden als een na-
tuurlijke reactie op bedreigingen of in noodsituaties, waarbij het als een verdedigingsmechanisme fungeert.
Agressie kan schadelijk zijn voor zowel de persoon die het gedrag vertoont als voor degenen die het doelwit
zijn van de agressie. Het beheersen en reguleren van agressief gedrag is essentieel om conflicten op een
gezonde manier op te lossen en om geweld en schade te voorkomen. Dit kan worden bereikt door middel
van communicatie, conflictbeheersingstechnieken, therapie en zelfreflectie. In gevallen van extreme agres-
sie kan professionele hulp en interventie nodig zijn om de veiligheid van alle betrokkenen te waarborgen.
Beroepscontext
Agressie op de werkvloer in het sociaal werk kan voorkomen wanneer hulpverleners te maken hebben met
cliënten, familieleden of andere betrokkenen die zich vijandig, gewelddadig, of verbaal agressief gedragen.
Het omgaan met agressie in het sociaal werk vereist vaardigheden en strategieën om de veiligheid van
de hulpverlener en de cliënt te waarborgen, terwijl tegelijkertijd respect en professioneel gedrag worden
gehandhaafd.
Agressie op de werkvloer is een serieus probleem in de zorgsector. Volgens een onderzoek ervaart 1 op de
6 zorgmedewerkers agressie op de werkvloer (Ministerie van Algemene Zaken, 2022). Het rapport geeft ook
aan dat agressie en ongewenst gedrag in de zorgsector een negatieve invloed hebben op de gezondheid en
het welzijn van zorgmedewerkers. Zelf heb ik hier nog niet mee te maken gehad, maar hierop voorbereid
zijn zal de negatieve invloed kunnen beperken. Een gebrek aan duidelijke protocollen en ondersteunings-
mechanismen bij het omgaan met agressie kan duiden op een tekort aan organisatorische aandacht voor
dit probleem. Hierdoor zal er een hoger risico zijn, zoals het oplopen van trauma’s en burn-out klachten.
Er zijn verschillende manieren waarop zorgwerkers kunnen omgaan met agressie op de werkvloer. Er wordt
raadt zorgwerkers aan om de situatie vast te stellen, de-escalerende technieken te gebruiken, en te weten
wanneer ze hulp moeten inschakelen (Agressie en geweld op je werk, z.d.). Om goede werkprocedures op
te stellen, trainingen aan te bieden over omgaan met geweld, veiligheidsmaatregelen te treffen, en te zor-
4
, gen voor opvang van en nazorg aan slachtoffers (Veiligheidstrainingen.nl, z.d.).
Het is belangrijk om te onthouden dat elke situatie uniek is en dat er geen one-size-fits-all oplossing is voor
het omgaan met agressie op de werkvloer. Het is daarom belangrijk om de juiste training en ondersteuning
te krijgen om effectief te kunnen reageren op agressie en geweld op de werkvloer (Training Omgaan met
agressie in de zorg | Academy4-Weerbaarheid, z.d.).
1.2 Seksualiteit/intimiteit
Seksualiteit en intimiteit zijn twee nauw verwante, maar toch afzonderlijke aspecten van menselijke relaties
en beleving. Hieronder worden de twee begrippen afzonderlijk uitgelegd:
Seksualiteit: verwijst naar een breed scala van aspecten die te maken hebben met seks en seksuele han-
delingen, evenals de seksuele identiteit, geaardheid, verlangens, en de manier waarop individuen zichzelf
uitdrukken op seksueel gebied. Het omvat fysieke, emotionele, mentale en sociale aspecten van seksuele
beleving. Seksualiteit is een belangrijk onderdeel van de menselijke natuur en kan variëren van persoon tot
persoon. Het omvat onderwerpen als geslachtsdelen, seksuele voorkeur, reproductie, genot, en het aan-
gaan van seksuele relaties (Heemelaar, 2008).
Intimiteit: verwijst naar de diepgaande emotionele verbinding en nabijheid tussen individuen. Het gaat om
het delen van gevoelens, gedachten, verlangens en ervaringen op een persoonlijk en diepgaand niveau. In-
timiteit kan voorkomen in verschillende soorten relaties, waaronder romantische relaties, vriendschappen
en familiebanden. Het omvat vertrouwen, openheid, kwetsbaarheid en de bereidheid om jezelf volledig te
uiten bij iemand anders. Intimiteit is niet beperkt tot seksuele relaties, hoewel het daarin ook een belangrij-
ke rol kan spelen.
Seksualiteit en intimiteit kunnen sterk met elkaar verbonden zijn, vooral in romantische relaties. In derge-
lijke relaties kan intimiteit de basis vormen voor een bevredigend seksueel leven. Intimiteit kan het gevoel
van verbondenheid en vertrouwen vergroten, wat de seksuele beleving kan verbeteren. Het is echter
belangrijk om te begrijpen dat seksualiteit en intimiteit niet hetzelfde zijn, en dat iemand zowel seksueel als
emotioneel intiem kan zijn zonder noodzakelijkerwijs seksuele handelingen te verrichten.
Zowel seksualiteit als intimiteit zijn persoonlijke en complexe aspecten van menselijke relaties en individu-
ele beleving, en ze kunnen variëren van persoon tot persoon. Het is van cruciaal belang om open en res-
pectvolle communicatie te hebben over deze onderwerpen binnen relaties om ervoor te zorgen dat beide
partijen zich begrepen en ondersteund voelen (Beekers, 2016).
Beroepscontext
Seksualiteit en intimiteit kunnen ook op de werkvloer binnen het sociaal werk belangrijke aandachtspunten
zijn. Professionals in het sociaal werk kunnen te maken krijgen met cliënten en collega’s met diverse achter-
gronden, ervaringen en behoeften op het gebied van seksualiteit en intimiteit (Werkwijze: zorg en seksuali-
teit, 2023).
Sociaal werkers spelen een rol in het voorkomen en aanpakken van seksueel misbruik en grensoverschrij-
dend gedrag, met name in situaties waar kwetsbare individuen, zoals kinderen of mensen met een beper-
king, betrokken zijn. Daarbij werken sociaal werkers met gezinnen en koppels. Het begrijpen van de dyna-
miek van seksualiteit en intimiteit binnen relaties is belangrijk om gezinsproblemen effectief aan te pakken.
Het is van cruciaal belang dat hulpverleners zich bewust zijn van de complexiteit en gevoeligheid van kwes-
ties met betrekking tot seksualiteit en intimiteit en dat zij zorgvuldig handelen om de rechten, veiligheid en
welzijn van alle betrokkenen te waarborgen (Day & Dillen, 2016). Dit vereist een evenwicht tussen empa-
thie, professionaliteit en ethische richtlijnen.
5
