200300179 Inleiding in
onderwijswetenschappen
Inhoud
Week 1: Onderwijswetenschappen en het referentiekader van de onderwijswetenschappen..............1
Theorie...............................................................................................................................................1
Valcke..............................................................................................................................................1
Hoorcollege........................................................................................................................................2
Week 2: Leren en instructie....................................................................................................................5
Verplichte literatuur............................................................................................................................5
Hoorcollege........................................................................................................................................6
Werkgroep..........................................................................................................................................9
Week 3: De school als organisatie........................................................................................................11
Te lezen.............................................................................................................................................11
Hoorcollege......................................................................................................................................12
Coördinatiemechanismen.............................................................................................................13
Week 4: De leraar.................................................................................................................................15
Hoorcollege......................................................................................................................................15
Week 6: Curriculum..............................................................................................................................18
Hoorcollege......................................................................................................................................18
Week 7: Overheid, beleid en maatschappij..........................................................................................21
Hoorcollege......................................................................................................................................21
Week 1: Onderwijswetenschappen en het
referentiekader van de onderwijswetenschappen
Theorie
Valcke
Thema een: onderwijskunde: een gestructureerde kijk op actoren, processen en variabelen
Aggregatieniveaus
Dit is de eerste organisatiedimensie van het onderwijskundig referentiekader.
Dit zijn drie verschillende niveaus:
1. Het microniveau
Dit heeft betrekking op een concrete leer- en instructiesituatie
2. Het mesoniveau
Dit heeft betrekking op een school, faculteit, instelling, organisatie of bedrijf.
,3. Macroniveau
Dit heeft betrekking op alles wat een compleet systeem beïnvloed. Bijvoorbeeld het
onderwijsbeleid, de wetgever, de regelgever.
Andere belangrijke dimensies in het onderwijskundig referentiekader.
- Actoren: stakeholders die verschillende rolleln op zich nemen. Op het macroniveau zijn dit
nog nauwelijks concrete personene.
Kenmerken: Geen
Hoorcollege
Actoren
Zijn stakeholders: groepen met verschillende belangen
Deze spelen verschillende rollen in het onderwijs
Deze rol bepaalt reactie, opvatting ten aanzien van het onderwerp
Er bestaan drie niveaus binnen de onderwijswetenschappen
1. Microniveau
Interactie tussen instructieverantwoordelijke en lerende
2. Mesoniveau
Leren en onderwijs wordt bekeken vanuit perspectief school, team, instelling, etc.
3. Macroniveau
leren en onderwijs wordt bekeken vanuit beleid, wetgeving etc.
Instructieverantwoordelijke:
Microniveau = docent, coach, trainer, begeleider
Invloed van kenmerken: bijv. geslacht, leeftijd en visie
Begeleiding: bv. mentoren, samenwerking tussen leerkrachten, websites, nascholing
EFFECT SIZE
Staat op verschillende manieren geschreven: D, G, r of ES
In onderwijsonderzoek gaat het vaak om de significantie: zijn verschillen tussen groepen statistisch
significant? Is een correlatie (verband) tussen twee variabelen (motivatie en leerprestaties) statistisch
significant?
Effect size is een maat voor relevantie: hoe betekenisvol zijn verschillen of correlaties voor de
onderwijspraktijk?
Als de effect size ≥ 0.40 is, wordt het als betekenisvol gezien. Ze worden in meta-analyses gebruikt om
meerdere studies amen te vatten
Lerende
Micro: persoon die iets op een systematische manier leert, bijv. leerling of cursist.
Kenmerken van lerenden: bv. geslacht, leeftijd, opvattingen, persoonlijkheid
Begeleiding: bv. medeleerlingen, ouders, zorgleerkracht, huiswerkinstituut
, Organisatie
Micro: van belang voor relatie tussen instructie en leeractiviteiten
Kan een positieve of negatieve invloed hebben.
Voorbeelden: beschikbare lestijd, aantal computers en afspraken met leerlingen
Instructieactiviteiten
- Beslissingen van instructieverantwoordelijke:
Leerdoelen = wat wil je bereiken? Deze zijn observeerbaar
Lesstof: datgene wat je leert
Instructiestrategie: Handelingen waarmee leeractiviteiten uitgelokt worden
Media: welk medium wordt gebruikt?
Toetsing: manier waarop gecontroleerd wordt of leerdoelen zijn bereikt, formatief of
summatief
Er zijn verschillende soorten leeractiviteiten volgens Vermunt
1. Cognitief
Leiden direct tot leerresultaten op het mentale vlak. Gaat er dus over dat je nadenkt over je
eigen leren
2. Affectief
Verwerken van gevoelens die zich voortdoen bij het leren
Huilen – frustratie - plezier
3. Metacognitief
