Veerkracht
Hoofdstuk 1 Naar het hart van empowerment van Boumans
Community empowerment= empowerment gericht op het opheffen van machteloosheid en het
bevorderen van emancipatie (streven naar gelijke rechten) en ontplooiing (je talenten ontwikkelen).
Empowerment= Een multidimensionaal proces dat mensen helpt controle te krijgen over hun eigen
leven. Het is een proces dat mensen stimuleert hun kracht te gebruiken in hun eigen leven, in hun
gemeenschappen en in hun samenleving, door in actie te komen bij aangaande zaken die ze als
belangrijk beschouwen.
Empowerment wordt dus in verband gebracht met de versterking en emancipatie van achtergestelde
groepen, maar ook met een kwetsbaar individu, als een strategie om de eigen mogelijkheden en
zelfredzaamheid te versterken.
3 lagen in niveaus van empowerment volgens Zimmerman:
Gemeenschapsniveau de samenleving en het sociale beleid dat zich richt op sociale
inclusie en participatie.
Organisatieniveau vergroten van inspraak en beslissingsmacht van mensen binnen die
organisaties.
Individueel niveau het geloof in de eigen capaciteiten en krachten van het individu om
zijn omgeving te beïnvloeden en zijn leven vorm te geven ook wel psychologische
empowerment
Psychologische empowerment in drie lagen
De intra persoonlijke of zelfbelevingscomponent verwijst naar het geloof in eigen
vaardigheden en mogelijkheden. Maar ook in het vertrouwen en de wil om de persoonlijke
situatie te beïnvloeden.
De interpersoonlijke of interactionele component refereert aan kritische bewustzijn van
maatschappelijke mogelijkheden, normen en middelen, vaardigheden om deze te benutten,
mobiliseren van bronnen.
De gedragscomponent heeft betrekking op de betrokkenheid bij de gemeenschap,
participatie in sociale verbanden, constructief gedrag in de omgang met nieuwe situatie en
het maken van keuzes.
Empowerment is dus niet 1 ding. Het speelt zich op allerlei dimensies en lagen af. Empowerment is
dus een denk en handelingskader (paradigma) waarbinnen op een fundamenteel andere manier
wordt gekeken naar sociale problemen. Het verbindt het individuele welzijn van personen met de
bredere sociale en politieke context. Empowerment is ook cultureel bepaald.
1.2 Empowerment vanuit het perspectief van kwetsbare doelgroepen
Boevink heeft onderzocht wat mensen met een psychische kwetsbaarheid verstaan onder de term
empowerment Domeinen van empowerment
1. Verbondenheid
2. Herstelwerk
3. Basisvoorwaarden
4. Een steunende omgeving
5. Goede hulp
6. Ontluikend zelfgevoel
7. Sociale zekerheid
8. Een betrokken leefgemeenschap
1.3 Bouwstenen voor empowerment
,Regenmortel zegt dat empowerment zich richt op het versterken van personen en groepen met als
doel dat iedereen een volwaardige plek heeft in de samenleving.
Sociale inclusie staat voorop, maar welk duidelijk geloof in en zicht op eigen krachten van
burgers.
Participatie wordt als motor beschouwd voor het versterkingsproces actieve uitnodiging
om te participeren binnen de samenleving
Ontmoeting en dialoog vormen kernbegrippen
Samenhang tussen individuele kwetsbaarheid en maatschappelijke kwetsbaarheid
Afstand tussen kwetsbare burgers en gewone burgers verminderen door een
insidersperspectief
Herstellen= een persoonlijk proces van mensen met kwetsbaarheden waarin zij de draad weer
oppakken om vervolgens hun leven een nieuwe vorm en inhoud geven.
Persoonlijk herstel: het proberen en plaats geven aan datgenen waardoor je bent overweldigd en
niet langer je leven door symptomen laat beheersen.
Empowerment ingezet in de zorg Herstelgerichte zorg richt zich op het persoonlijke herstel en niet
eenzijdig op het bestrijden van de ziekteverschijnselen.
Volgens Deegan is herstellen een proces, geen eindpunt of doel. Herstellen is een houding, een
manier om de dag en de uitdagingen die ik tegenkom onder ogen te zien.
Krachtgerichte methodieken en praktijken als uitdrukking van het empowermentconcept gericht
op de versterking van het zelfrespect, een hogere zelfwaarde en een positieve identiteit, via het
aanspreken van onbenutte mogelijkheden.
Ook het ondersteunen van een civil society kan bijvoorbeeld in verband worden gebracht met het
empowermentparadigma. (Kwetsbare) mensen zetten zich namelijk vrijwillig en actief in voor
anderen. Dit kan henzelf ten goede komen.
1.4 Het meten van empowerment
Het meten van empowerment kan doormiddel van verschillende instrumenten. Het is moeilijk te
meten want het is een breed en complex begrip dat niet voor iedereen hetzelfde is.
1.5 Animo voor empowerment
GGZ-empowermentconcept cliënten moeten weer regie en zeggenschap krijgen en gebruiken om
te bepalen hoe hun leven eruit moet zien op de verschillende levensgebieden, zoals wonen, werken,
sociale contacten en gezondheid. Daar waar mogelijkheden tot eigen regie verzwakt of belemmerd
is, kunnen specifieke middelen en methoden worden ingezet om dit weer te versterken.
1.6 Overheidsbeleid en empowerment
De overheid zet in op het begrip empowerment, als veelbelovend concept voor de inrichting van de
professionele zorg en de verschuiving van het nadruk op zelfzorg, eigen mogelijkheden, eigen herstel
en zelfredzaamheid. Hierbij lijkt het begrip 2 doelen tegelijk te dienen:
1. Biedt een antwoordt op de kritiek vanuit de samenleving dat de zorg onvoldoende aansluit
bij werkelijke behoeften. Zo wordt de houding in de zorg bekritiseerd waarbij voor de cliënt/
patiënt gedacht en besloten wordt. Cliënten- en patiëntenbewegingen bepleiten meer
nadruk op de eigen autonomie.
2. Ook wordt er gewezen op het beland van sociaal functioneren van de mens en niet het
disfunctioneren van hun lichaam of geest.
, Hoofdstuk 3 een theoretische verkenning van empowerment
3.1 Empowerment in de kritische theorie
Freire onderzocht analfabeten en signaleerde dat mensen hun situatie als noodlot beleven. Er niets is
te veranderen. Mensen komen dus niet snel in actie. Door onderscheid leren te maken tussen de
huidige en mogelijke situatie is verandering mogelijk.
Reflection & action
- Freires visie op empowerment
- Gaat over het verleggen van de grenzen in de eigen situatie.
- Reflection= vb. onderzoeken op welke punten de beperking/kwetsbaarheid de invulling van
de levensgebieden beïnvloedt en welke grenzen daarin veranderbaar zijn en welke niet. Ook
het onderzoeken wat men zou willen veranderen en wat zijn wensen en doelen zijn.
- Action= vb. strategieën ontwikkelen en uitvoeren waarmee de acht van
beperking/kwetsbaarheid binnen de levensgebieden verkleind wordt.
Oorsprong van het concept empowerment is het streven naar emancipatie van sociaal
achtergestelde individuen. Het begrip geeft uitdrukking aan de kracht van mensen om zelf
daadwerkelijk invloed uit te kunnen oefenen op (beperkende) levensomstandigheden.
Ideeën van Freire zijn te plaatsen binnen de theorievorming binnen het marxisme. Hierin wordt
onderdrukking gerelateerd aan vervreemding. Vervreemding staal verwezenlijking als mens in de
weg en kan worden doorbroken door bewustwording en maatschappelijke strijd.
Marx: Gaat uit van een verhouding tussen bepalen en bepaald worden; er zijn keuzes die je zelf
maakt en keuzes die voor je gemaakt worden
- Subject, zelf bepalen= Hoe meer subject je bent in je eigen leven hoe meer invloed je zelf
hebt op je eigen leven.
- Object, bepaald worden= Veel in je leven wordt bepaald, bv. Door omstandigheden. Hoe
meer object is hoe meer je vaststaat en minder invloed op je eigen leven.
De theorieën van Marx en Freud sluiten op elkaar aan omdat zij (volgens de kritische theorie)
emancipatorische kennis opleveren die is gericht op bevrijding uit machts- en
afhankelijkheidsverhoudingen.
Habermans:
Heeft het over de leefwereld en de systeemwereld. De leefwereld is het domein waar mensen met
elkaar omgaan in en buiten de systemen. De systeemwereld is de wereld waarin het handelen van
mensen via anonieme machtsmechanismen op elkaar afgestemd wordt à kolonisering van de
leefwereld.
Kolonisering van de leefwereld: mensen worden in de rol van consument en cliënt gedrukt en
kunnen in die rollen nauwelijks invloed uitoefenen op hun eigen levensomstandigheden.
Vb. demonstraties en protesten tegen coronamaatregelen, coronamaatregelen hebben invloed op
ons leven. Toename van wat politici bepalen.
Michel Foucalt: wijst op de voortdurende processen van normalisering en disciplinering van
individuen door maatschappelijke instituties. Deze instituties zijn van invloed op ieder individu: zij
nemen bezit van de lichamen van individuen en ontnemen hun de macht om het eigen leven te
bepalen. Totalitaire instituties en diagnoses als machtsmiddelen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annedelange2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,16. Je zit daarna nergens aan vast.
