Psychopathologie= deelgebied van psychiatrie en psychologie dat zich richt op het beschrijven van
psychische stoornissen, oorzaken daarvan en behandelingen.
Diagnostisch criterium= bepaalde symptomen moeten voldoen aan bepaalde voorwaarde, voordat
we ze als afwijkend beschouwen of kunnen koppelen aan bepaalde stoornis. Vb. minstens 30 dagen
stemmen in je hoofd voordat het schizofrenie is.
Criteria afwijkend gedrag
1. Uitzonderlijk > op zichzelf is uitzonderlijk gedrag niet afwijkend of abnormaal.
2. Sociaal afwijkend > normen en waarden van heersende cultuur die ‘acceptabel’ zijn.
3. Foute perceptie of interpretatie van de realiteit > hallucinaties/wanen.
4. Emotioneel lijden van de persoon > persoonlijk lijden als gevolg van problematische emoties.
5. Ongepast of contraproductief gedrag > gedrag dat onprettige gevoelens oproep.
6. Gevaar > gedrag dat gevaar oplever voor zichzelf of anderen.
Afwijkend gedrag kan dus op verschillende manieren gedefinieerd worden. Meeste gevallen
gebruiken combinatie van criteria om afwijkend gedrag te stellen.
Gedrag dat in het ene cultuur wordt bestempeld, kan in een andere cultuur normaal zijn, het is bij de
beoordeling van afwijkend gedrag van belang om rekening te houden met verschillende culturele
gebruiken.
Historische visie
o Hippocrates > stelt dat ziekten van lichaam en geest gevolg is van natuurlijke oorzaken, niet
bovennatuurlijke wezend. Gezondheid van het lichaam en de geest wordt bepaald door een
evenwicht in de humores. Een verstoring van het evenwicht > afwijkend gedrag.
o Middeleeuwen > katholieke kerk vond dat afwijkend gedrag een teken was van bezetenheid.
o 1e psychiatrische ziekenhuis 705
o 1600 > krankzinnigengestichten gebouwd. Hier woonden bedelaars en geestelijk gestoorden.
o Rond 1800 > morele therapie (Psychiatrische patiënten moeten “menselijk” worden
behandeld)
o Rond 1950 > medicijngebruik
o Nu > GGZ-instellingen
Evidence-based medicine
Het streven om gebruik te maken van het beste beschikbare bewijs bij het maken van een keuze
voor de behandeling van een patiënt.
Ethische principes voor psychologisch onderzoek
Twee belangrijke principes:
1) Informed consent > proefpersonen moeten de vrijheid hebben om ervoor te kiezen als dan
niet meer mee te doen aan het onderzoek.
2) Vertrouwelijkheid > degene die meewerken aan een onderzoek zullen anoniem blijven,
,Hoofdstuk 2
2.1 Het biologische perspectief
Functioneren van het zenuwstelsel speelt een rol in de ontwikkeling van afwijkend gedrag.
Het zenuwstelsel
- Opgebouwd vanuit neuronen (= zenuwcel). Deze geven door het hele lichaam signalen of
boodschappen
- Elk neuron heeft een cellichaam, met een celkern en axon. Uit deze cellichamen steken
dendrieten.
- Synaps= vormt verbinding tussen twee neuronen
- Myelineschede= isolerende laag die overdracht van neurale impulsen vergemakkelijkt.
Sommige neuronen zijn hier mee bedekt.
Onderdelen van het zenuwstelsel
2 onderdelen; het Perifere zenuwstelsel:
(somatische en het autonome zenuwstelsel – zenuwen die boodschappen van zintuigen ontvangen
en doorsturen naar het centrale zenuwstelsel.) Centrale zenuwstelsel: (hersenen en ruggenmerg –
boodschappen vanuit de centrale zenuwstelsel van het perifere zenuwstelsel voorde naar spieren en
klieren gestuurd.)
Centrale zenuwstelsel bestaat uit de medulla (essentiële functies, hartslag), pons (bewegen lichaam,
functies die aandacht vergen, slapen en ademen) en cerebellum (evenwicht en motoriek)
2.3 het psychologische perspectief
Psychodynamische model/psychoanalytische theorie van Freud
- Uitgangspunt: het idee dat psychologische problemen aangestuurd worden door onbewuste
motieven en conflicten, die zijn terug te voeren op de kindertijd
- Abnormale gedragspatronen zijn symptomen van de dynamische worstelingen die
plaatsvinden in onze geest.
- Bewust (= besef van hier en nu) van het lichamelijke symptoom maar niet het onbewuste (=
buiten bereik van normale bewustzijn) psychische conflict
Behaviorisme= psychologische perspectief die psychologie definieert als de studie van observeerbaar
gedrag.
Klassieke conditionering
Een vorm van stimulus-respons-leren waarbij een in eerste instantie
neutrale stimulus het vermogen verwerft om dezelfde aangeboren
reflex op te roepen als een andere stimulus die deze reflex
oorspronkelijk oproept.
Neutrale stimulus (NS). Voor de conditionering de bel
→ Een prikkel of situatie die alleen reacties oproept die horen bij die
prikkel of situatie
Geconditioneerde respons (CR) tijdens de conditionering de bel
→ geleerde respons op een voorheen neutrale stimulus
Ongeconditioneerde respons (US) Tijdens de conditionering het eten
→ stimulus die een niet- aangeleerde respons oproept (geeft speeksel)
speekselaanzet is een ongaangeleerde reactie/respons (UR)
ongeconditioneerde respons
, Na de conditionering
De bel geeft al een speekselaanzet (CS), geconditioneerde stimulus, een voorheen neutrale stimulus
die een geconditioneerde reactie oproept nadat hij herhaaldelijke is gekoppeld aan de
ongeconditioneerde stimulus die eerder een respons heeft opgeroepen.
Operante conditionering
Vorm van leren waarbij gedrag eigen
wordt gemaakt en versterkt als het
wordt bekrachtigt
Positieve bekrachtiging → verhogen
frequentie van bepaald gedrag, iets
aangenaams wordt aangeboden. Vb.
beloning +
Negatieve bekrachtiging → verhogen
frequentie van gedrag, er wordt iets
onaangenaams verwijderd. vb.
huilende baby oppakken, kind stopt,
doet dit vaker
Positieve straf→ toedienen
onaangename stimulus. Vb. uitdelen
geld straf, staan
Negatieve straf → wegnemen van
aangename stimulus vb. tv uitzetten,
afnemen privileges
Sociaalcognitieve leertheorie
Op leren gebaseerde theorie die nadruk legt op leren door observatie en die ervan uitgaan dat gedrag
door situationele als cognitieve variabelen wordt bepaald.
- Leren door observatie en imiteren modeling
- Theorie stelt dat mensen invloed hebben op omgeving, omgeving op mensen
Humanistische modellen
Maslow De humanisten zeggen dat een stoornis ontstaat wanneer mensen belemmeringen of
hindernissen hebben op zijn/haar pad richting het bereiken van zelfbewustzijn en zelfactualisatie
(het zich verder willen ontwikkelen dan de basisbehoeften die voorkomen in de piramide).
Cognitieve modellen
Menen dat onze emotionele toestand en gedrag worden bepaald door onze visie en interpretatie van
wat we allemaal meemaken, i.p.v. de gebeurtenis zelf.
De verklaring voor afwijkend gedrag is de nadruk op de rol van vervormd en irrationeel denken in de
verklaring van afwijkend gedrag.
2.4 Het sociaal-culturele perspectief op afwijkend gedrag
Sociaal-culturele theoretici stellen dat we onze visie op afwijkend gedrag moeten verbreden door
ook rekening te houden met de rol die maatschappelijke ‘ziektes’ als armoede, racisme en gebrek
aan kansen spelen bij het ontstaan van abnormale gedragspatronen.
2.5 Biopsychosociaal perspectief op afwijkend gedragDit model verklaart afwijkend gedrag vanuit
samenspel van modellen. Het diathese-stressmodel stelt dat iemand een aanleg/diathese, kan
hebben voor een bepaalde stoornis. Of deze stoornis zich zal ontwikkelen ligt aan de interactie
tussen diathese en stressvolle levenservaringen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annedelange2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,16. Je zit daarna nergens aan vast.
