- Handleiding Werkwijze Sectiezaal
- Handleiding Uitvoeren Sectie
- Handleiding Beoordeling Organen
PD- Pathologie - E-module Pathologie orgaanbeoordeling
Voorbereiding Werkwijze
De omkleedruimte is onderverdeeld in een ‘schoon’ en een ‘vuil’ deel. Sectiezaal
- Laarzen aan in de vuile ruimte en omdraaien op de bank, waarbij broekspijpen in de laarzen
worden gestopt.
- Overkleding aan in het vuile gedeelde. Stroop de mouwen op tot aan de ellebogen.
Sieraden, telefoons, voedsel & drinkwater zijn uiteraard verboden.
Raak in de sectiezaal met handschoenen geen pennen/papieren aan. Zorg ook dat deze geen contact
maken met de sectietafels.
Bij het verlaten van de sectiezaal gooi je de handschoenen weg, was je je handen, maak je de laarzen
schoon met de borstels, loop je door de bak desinfectans, en hang je de kleding op in het ‘vuile’ deel van de
omkleedruimte. De laarzen worden weer in de kast gezet.
Handleiding
1) Anamnese Uitvoeren Sectie
Lees deze aandachtig door om de vraagstelling te begrijpen.
2) Positionering kadaver
• Hond & kat → rugligging of rechter zijligging.
• Herkauwers → linker zijligging (i.v.m. pens).
• Overig → rechter zijligging.
3) Uitwendige inspectie
• Soort, ras, geslacht, leeftijd, lichaamsgewicht, voedingstoestand, lichaamsbouw
• Rigor & autolyse
• Huid, beharing & huidderivaten
• Ogen, oogslijmvliezen, oogleden (insnijden bij varkens, evenals kophuid)
• Neusslijmvlies, neusspiegel
• Mondslijmvlies, tong, gebit
• Oren
• Slijmvlies vulva of preputium
• Buikomvang
• Voetzolen, nagels, hoeven, (bij)klauwen, tussenklauwspleet
• Navel (jonge dieren!)
• Melkklieren, testes, epididymis (insnijden & beoordelen)
• Anus, perineum, staart
4) Snijden tot situs
Bovenliggend voor- & achterbeen wegnemen. Bij GD blijven deze met een flap verbonden, bij grotere
dieren worden ze volledig afgenomen.
• Beoordeel femurkop, heupkom & ligament
Snij de huid in de ventrale middenlijn van bekken tot kin en prepareer de huid los. Huid tussen kaaktanden
& wanghuid losprepareren t/m de oorbasis.
• Beoordeel subcutis, vet & spierweefsel
Open de mondholte ventraal met 2 sneden binnen de kaaktakken. Haal de tong via de linker of rechter
snede naar buiten en snij de tongriem door. Knip de tongbeentjes door. Verleng de incisie naar caudaal tot
de farynx en larynx zichtbaar zijn.
• Beoordeel lymfeknopen
, • Open en beoordeel carpaal-, tarsaal- & kniegewricht van de onderliggende benen
5) Buikholte
Spieren in mediaanlijn klieven, perineum stomp perforeren, en tussen 2 vingers van processus xiphoideus
tot voorrand bekken opsplijten. Maak een snede loodrecht hierop tussen laatste rib & tuber coxae.
• Controleer de bolling van het diafragma met de hand.
Intercostale incisie maken.
• Controleer of het diafragma verslapt.
Voorste buikflap verwijderen langs de dwarsuitsteeksels van de lendenwervels en langs de ribboog.
• Beoordeel peritoneum pariëtale & peritoneum viscerale.
• Beoordeel orgaansitus.
6) Borstholte
Borstwand wegnemen, diafrafma doorsnijden.
• Beoordeel pleurale slijmvliezen.
• Beoordeel orgaansitus.
Situsbespreking
In situ bespreking met patholoog of SIO.
• Pericard openen, inhoud beoordelen.
• Nier(en) van kapsel ontdoen en beoordelen, bijnier(en) insnijden.
7) Snijden na situs
Vervolg de borstholte.
Hond & kat: aorta, oesophagus & trachea niet doorsnijden, en als één pakket met de tong uitnemen.
Overig: Prepareer het proximale deel van de aorta thoracalis los tot voorbij de kruising met de oesophagus,
en snij deze daar door. Prepareer de oesophagus los tot halverwege de hals en snij deze daar door. Maak
de longen van caudaal los: v. cava caudalis doorsnijden, trachea halverwege de hals doorsnijden.
Hart en longen gezamenlijk verwijderen en aan elkaar laten zitten.
8) Hart
Leg het hart neer met de linkerzijde voor de kijker rechts (a. pulmonalis boven). Snij het linker ventrikel
evenwijdig aan de sulcus interventricularis paraconalis in tot aan de hartpunt, en buig deze hier iets naar
rechts. Verleng de snede va boven midden door het linker atrium. Knip vanuit de linkerventrikel de aorta
open (in de linker bovenhoek) tot net boven de aortakleppen en dusdanig dat het foramen ovale intact
blijft.
Open het rechterventrikel door een snede evenwijdig aan de paraconale interventriculaire sulcus tot aan
de onderkant van het rechter ventrikel. Open de a. pulmonalis door de snede naar dorsaal te verlengen.
Open het rechter atrium door een snede naar links richting dorsaal te maken vanaf de onderkant van de
snede die al in de rechterventrikel gemaakt is. De snede door het rechter atrium loopt nu midden door het
rechter atrium, links van het rechter hartoor.
Mak een vlakke spiersnede door de wand van het linker ventrikel.
Kat & kleine pups: snij de punt van het hart ~1cm onder de overgang van atria en ventrikels af om het
lumen en de dikte van de linkerventrikelwand te beoordelen.
9) Respiratietractus
Open de neusholte.
• Paard: beoordeel de luchtzakken.
Maak een snede op de overgang tussen palatum durum en palatum molle. Trek hierna de tong met farynx,
larynx & tracheagedeelte naar achteren om deze te verwijderen. Knip het tongbeen hierbij beiderzijds door
onder voortdurende tractie aan de tong en andere structuren.
Knip de farynx, oesophagus, larynx & trachea open.
, Snij 1cm3 longweefsel af en doe deze in het water.
• Beoordeel de luchthoudendheid van het longweefsel.
Knip de trachea en de hoofdbronchiën zo ver mogelijk naar caudaal open.
Knip beide aa. pulmonales en vv. cavae caudales open.
Maak een snededoor beide hoofdkwabben.
• Beoordeel de longlymfeknopen.
10) Buikholte
Verwijder de milt en het omentum (pancreas in laten zitten!).
Herkauwers: milt wordt weggenomen tegelijk met de voormagen.
• Beoordeel de milt.
Snij de milt in de lengterichting aan de hiluszijde voor de helft in. Beoordeel de pulpa door o.a. voorzichtig
af te strijken met een mes onder een hoek van 45°.
• Beoordeel het omentum.
• Controleer de galafvoer voordat maag & darmen worden verwijderd.
11) Maag & darmen
Hond & kat: Rectum dubbel onderbinden en doorsnijden, darm afscheilen tot de pancreas, op deze plaats
het duodenum dubbel onderbinden en doorsnijden.
Diafragma insnijden tot de oesophagus, daarna oesophagus, maag, begin duodenum en pancreas
verwijderen (aan elkaar!).
Varken: Rectum en duodenum (achter pancreas) dubbel onderbinden en doorsnijden en de dunne en dikke
darm met scheil gezamenlijk verwijderen. Verwijder de maag zoals bij hond & kat.
Herkauwers: rectum dubbel onderbinden en doorsnijden, daarna duodenum vóór & achter de S-vormige
bocht. Dunne darm, dikke darm & scheil gezamenlijk verwijderen. Vervolgens vier magen met de slokdarm
verwijderen. Verwijder de milt.
Paard: Rectum dubbel onderbinden en doorsnijden. Colon descendens afscheilen tot lig. colicoduodenale,
dat de overgang van het colon ascendens tot colon transversum verbindt met de duodenojejunale
overgang. Onderbind dubbel en snij de colon en de daarmee verbonden dunne darmlis af. Scheil het ileum
& jejunum af tot het lig. ileocoecale en onderbind deze dubbel alvorens door te snijden. Maak het
duodenum los en verwijder deze met de maag en oesophagus.
12) Lever
Verwijder uit het lichaam met een deel van het diafragma.
• Beoordeel de portale lymfeknopen.
• Beoordeel de galblaaswand & -inhoud, evenals de galafvoer.
13) Urogenitaalapparaat
Verwijder de nieren, eventueel samen met de ureters & blaas. Verwijder het nierkapsel van beide nieren.
Laat één nier intact i.v.m. bacteriologisch onderzoek.
• Beoordeel regionale lymfeknopen.
• Beoordeel blaas & ureters.
14) Genitaal apparaat
• Mannelijk: beoordeel testes, epididymis, prostaat, accessoire geslachtsklieren, scrotum, urethra,
penis.
• Vrouwelijk: beoordeel ovarium, oviduct, uterus, cervix, vagina, vulva.
15) Openen maagdarmkanaal
Knip de maag langs de curvatura major open en verwijder de inhoud (bewaar deze deels). Spoel de maag
voorzichtig schoon met water van de mucosa.
• Beoordeel de pancreas.
Scheil de darmen af. Knip de darm langs de scheilsaanhechting open. Laat een klein deel gesloten i.v.m.
bacteriologisch onderzoek.
, • Beoordeel de darmwand en -inhoud (evt. met spoelen van de mucosa).
• Beoordeel mestnerialelymfeknopen, lnn. iliaci mediales en laterales en lnn. iliofemorales.
Aanvullend
Bespreek eventuele vervolgstappen met de SIO/patholoog.
Orgaanbeoordeling: grootte – vorm – kleur – structuur – sneevlakte consistentie Handleiding
Mucosabeoordeling: glad – glanzend – vochtig – doorschijnend. Beoordelen
Organen
Palpatie dient voorzichtig te geschieden. Bij de lever, nier en hartspier beoordeel je de consistentie
op sneevlakte.
Longen zijn normaal goed samengevallen, zichtbaar aan rimpeling van de pleura. Longen zijn normaal
bleekroze. Aan het oppervlak en rond de bronchiën kan slachtatelectase voorkomen (rood).
Bij emfyseem zijn de longen te bleek, bij atelectase te rood.
Bij acute pneumonie is vaak een felrode kleur, terwijl chronische ontsteking grijzig-wit is door bindweefsel.
Beoordeel de consistentie door met de vongers over de long te glijden.
Luchthoudendheid wordt getest door een klein stukje long in water te doen.
Trachea & grote bronchiën worden onderzocht op vocht, schuim, slijm & slijmvlieskleur.
Het leverkapsel wordt beoordeeld op onregelmatigheid, grootte, vorm & kleur. Daarna wordt de
sneevlakte beoordeeld bij insnijding van afwijkende delen en halverwege de lever, boven de plaats waar de
v. umbilicalis binnenkwam.
Beoordeel ook de grote galgangen.
Beoordeel de consistentie van het parenchym op sneevlakte met de druk van je duimen.
Beoordeel de galblaas & galblaasinhoud, evenals de portale lymfeknopen.
Jonge dieren: controleer de v. umbilicalis i.v.m. navelinfectie.
Het peritoneum van de milt wordt beoordeeld op grootte, vorm & kleur. Voel de consistentie door de milt
in de hand te nemen en de ‘opvouwbaarheid’ te controleren.
Beoordeel vervolgens het sneevlak.
Beoordeel de nier op grootte, vorm, kleur & consistentie. Stevigheid van de cortex wordt tussen de duim &
wijsvinger bepaald.
Let op de sneevlakte: kleur, verhouding verschillende lagen, bekkenwijdte, vochtigheid, en stevigheid.
Beoordeel bij het hart eerst het (pariëtale blad van het) pericard, gevolgd door het epicard (viscerale blad).
Beoordeel de grootte & vorm, en met name de verhouding tussen de atria en de stevigheid van de
afdelingen. De grootte van het ventrikel- & atriumlumen wordt bepaald in verhouding tot de wanddikte,
waarbij de dikte van de rechter ventrikelwand ongeveer de helft is van de linker ventrikelwand.
Het rechter atrium is normaliter doorschijnend.
Beoordeel de kleppen en de rest van het endocard. Beoordeel de consistentie op sneevlakte.
Beoordeel bij het maagdarmkanaal eerst de ligging van de organen. Vervolgens worden de diameter van
de darm, de consistentie van de wand, en de serosazijde van de darm beoordeeld.
Beoordeel de binnenkant: inhoud & slijmvlies.
Verder worden de (bij)schildklier, bijnieren, pancreas, ovaria, testikels, prostaat & urineblaas beoordeeld
op grootte vorm, kleur, consistentie en sneevlakte.
De hersenen worden beoordeeld op grootte; de leptomeningen van de hersenen en het ruggenmerg zijn
glad, glanzend & doorschijnend.
Botten & beenmerg worden alleen beoordeeld bij indicatie → klieven van femur → merg beoordelen op
kleur en consistentie.
