Samenvatting
Samenvatting Inleiding in het Nederlandse Recht
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Samenvatting voor ARW 1 alle benodigde hoofdstukken. (H1-H4, H6-H11)
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Inleiding in het Nederlandse Recht D.M. de VriesH1 Recht in het algemeen
§1.1 Inleiding
Rechtsregels hebben als doel om menselijke gedragingen te ordenen en daarmee ook te uniformeren.
Het recht zorgt ervoor dat ingestelde regels worden gehandhaafd door geschilbeslechting
§1.2 De rechtsbronnen
Recht = het geheel van geldende rechtsregels = positief recht
Objectief recht = positief recht
Subjectief recht = bevoegdheid die iemand in een concreet geval aan een regel van objectief recht
ontleent.
Recht - Algemene regels (obj.)
- Individuele bevoegdheid (subj.)
Rechtsbronnen in Nederlands recht: - De wet
- De jurisprudentie
- De gewoonte
- Verdragen en sommige besluiten van
volkenrechtelijke organisaties
§1.3 Nationaal en internationaal recht
Volkenrecht = deel van internationaal recht dat rechtsregels bevat over het verkeer tussen staten
onderling en het verkeer tussen staten en volkenrechtelijke organisaties
Verdrag = schriftelijke, bindende regeling tussen staten onderling of tussen staten en VO’s
Monistisch systeem = rechtsregels uit een verdrag kunnen deel uitmaken van het nationale recht
zonder dat eerst omzetting in nationaal recht nodig is.
§1.4 Materieel en formeel recht
Materieel recht = regels die betrekking hebben op de rechten en plichten van personen in hun
onderling verkeer
Formeel recht = regels over de wijze van procederen bij de rechter (procesrecht)
§1.5 De rechtsgebieden
5.1 Het staatsrecht
Grondrechten - vrijheidsrechten
- politieke rechten
- sociale grondrechten
Organieke wet = wet die een uitwerking bevat van een bepaling in de Grondwet
5.2 Het bestuursrecht
Juridische bestuursactiviteit van de overheid
Beschikking = Besluit van een bestuursorgaan dat rechtsgevolgen vaststelt voor één individu
5.3 Het strafrecht
Materiele strafrecht is volledig wettenrecht
Gedragingen zijn alleen strafbaar op grond van een wettelijk voorschrift met daarin een straf
,Inleiding in het Nederlandse Recht D.M. de Vries
5.4 Het burgerlijk recht
Materiele
privaatrecht
Regels betreffende
Regels betreffende
het vermogen van de
de persoon
persoon
Personen- en
Rechtspersonenrecht
familierecht
5.5 Het arbeidsrecht en het sociaal zekerheidsrecht
Rechtsregels die betrekking hebben op de arbeidsverhoudingen van personen die in loondienst
werkzaam zijn
Collectief arbeidsrecht
§1.6 Publiekrecht en privaatrecht
Publiekrecht
Staatsrecht Bestuursrecht Strafrecht Volkenrecht
Materieel Formeel Materieel Formeel
EVRM = Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele
vrijheden
,Inleiding in het Nederlandse Recht D.M. de Vries
H2 Recht en staat
§2.1 Verdeling van overheidsmacht: de Trias Politica
Als alle staatsmacht in één hand of bij een kleine groep machthebbers zou berusten, vormt de Staat een
regelrechte bedreiging voor de vrijheid van de burger.
Machtsconcentratie leidt tot machtsmisbruik
Macht = de bevoegdheid die aan een orgaan is toebedeeld
Leer van de machtenscheiding
1. Gescheiden machten
a. Wetgevende macht: stellen van algemene, voor iedereen in gelijke mate geldende
regels
b. Uitvoerende macht: uitvoeren van overheidstaken die in die algemene regels zijn
vastgelegd
c. Rechtsprekende macht: beslechting van geschillen over de juiste toepassing van het
recht
2. Gescheiden organen
3. Gescheiden functies; scheiding in personen
Checks and balances: houden van toezicht en een onderling machtsevenwicht
Drie typen staatsinrichting
- L’état monarchique = de staat met een monarchie
- L’état despotique = de staat met een despoot; rechter handelt volgens persoonlijke
voorkeuren
- L’état républicain = wetgevende macht bij orgaan dat wat samenstelling betreft een
afspiegeling is van het volk
Legisme = gehele positieve recht uitsluitend door de wetgever geschapen
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778): Volonté générale; algemene wil van de burger
Codificatiegedachte: Het recht moet op systematische wijze in wetboeken worden opgenomen
§2.2 De Trias Politica in Nederland
2.1 De wetgevende macht
Wetgevende macht ligt bij de regering en de Staten-Generaal (art. 81 GW). Staten-Generaal bestaan
uit de Eerste en de Tweede Kamer (art. 50 en art. 51 GW). Leden TK rechtstreeks gekozen, leden EK
gekozen door Provinciale Staten.
Bevoegd tot het maken van wetten (algemeen verbindende voorschriften)
2.2 De uitvoerende macht
Uitvoerende macht ligt bij de regering (Koning en ministers (art. 42 lid 1 GW)). Ministerraad bestaat
uit ministers en minister-president (art. 45 GW), neemt besluiten over tal van kwesties van algemeen
regeringsbeleid. Kabinet bestaat uit ministers en staatssecretarissen.
Regering is vrij in bepalen beleid; Staten-Generaal oefent toezicht uit. Elk besluit van de regering is
een Koninklijk Besluit.
Bestuurlijke bevoegdheid -> beschikking; rechtsvaststelling ten aanzien van een individuele persoon
Beleid wordt uiteindelijk vaak vastgelegd in wetgeving; als de regering binnen het kader van een wet
zelfstandig nadere regels maakt gebeurt dit in een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB); gaat om
een algemeen verbindend voorschrift afkomstig van het bestuur (de regering).
2.3 De rechtsprekende macht
Belangrijkste taak is de beslechting van geschillen op basis van algemene regels, zoals deze zijn
vastgelegd in de wetgeving.
In sommige gevallen wordt de rechter ingeschakeld om voor een burger iets vast te stellen zonder dat
er sprake is van een geschil. De uitspraak van de rechter heet in zo’n geval een beschikking.
(Bestuurlijke taak)
, Inleiding in het Nederlandse Recht D.M. de Vries
De rechter is niet bevoegd tot wetgeving (art. 12 Wet AB).
§2.3 Decentralisatie
Decentralisatie = spreiding van macht over verschillende niveaus
- Territoriale decentralisatie = Lagere overheden hebben bevoegdheden die zij uitoefenen
binnen een bepaald grondgebied.
o Provincies
Wetgevend: Provinciale Staten
Bestuur: College van gedeputeerde staten onder leiding van de
commissaris van de Koning
o Gemeenten
Wetgevend: Gemeenteraad
Bestuur: College van burgemeester en wethouders
o Uitoefening van wetgevende en bestuurlijke bevoegdheden door provincies en
gemeenten dient beperkt te blijven tot ‘de eigen huishouding’
- Functionele decentralisatie = Publiekrechtelijke lichamen hebben wetgevende en
bestuurlijke bevoegdheden met het oog op het verwezenlijken van een specifieke
doelstelling.
Gemeenten en provincies kunnen hun bevoegdheden binnen twee verschillende kaders uitoefenen:
- Autonomie: Gemeenten en provincies hebben de bevoegdheid om zelfstandig bepaalde
aangelegenheden te regelen en te besturen. Ze zijn bevoegd om de zaken die zich op hun
werkgebied kunnen voordoen, op eigen gezag en naar eigen inzicht wettelijk of bestuurlijk
te regelen.
- Medebewind: Gemeenten en provincies moeten op grond van de wet meewerken aan de
verwerkelijking van hetgeen op centraal niveau al is geregeld of besloten (art. 124 lid 2
GW). Zij zijn dan niet meer dan uitvoeringsorganen ten behoeve van de centrale overheid.
§2.4 Nederland: Een parlementaire democratie
Kenmerken Nederlandse democratie:
- Er is een volksvertegenwoordiging die is gekozen door middel van vrije en eerlijke
verkiezingen
- De Staat is een rechtsstaat die is gebaseerd op de Grondwet
- Er is een parlementair stelsel dat inhoudt dat de volksvertegenwoordiging het laatste
woord heeft over de vraag of de regering of een minister aan het bewind kan blijven
- Er is een aantal fundamentele rechten die bij elk mens horen en waarin de autonomie van
het individu tegenover de overheid is gewaarborgd: de grondrechten
4.1 Vertegenwoordiging
Representatieve democratie: leden van daartoe bij de Grondwet aangewezen en vervolgens door de
bevolking gekozen organen vertegenwoordigen de bevolking.
Actief kiesrecht: recht om leden van vertegenwoordigende organen te kiezen
Passief kiesrecht: recht om in een vertegenwoordigd orgaan te worden gekozen
Parlement vertegenwoordigt gehele Nederlandse volk en bestaat uit EK en TK
TK: 150 leden, rechtstreeks gekozen voor periode van vier jaar
EK: 75 leden, gekozen door Provinciale Staten voor periode van vier jaar
Getrapte verkiezingen: Provinciale Staten rechtstreeks gekozen, EK gekozen door Provinciale Staten
Evenredige vertegenwoordiging: zetels aan politieke partij toebedeeld in evenredigheid met het aantal
op die partij uitgebrachte stemmen
Districtenstelsel: per district één zetel voor het parlement beschikbaar; kandidaat met meeste stemmen
wordt afgevaardigd in het parlement
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper desmaindevries. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen