Samenvatting
Samenvatting Filosofie Hfdst 2 Verschillende vormen van kennen
- Vak
- Instelling
Samenvatting bevat materiaal uit syllabus + eigen nota's + PowerPoint Examenscore: 18/20
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 9 pagina's
Voorbeeld 3 van de 9 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Shera
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Visie op begeleidenHfdst 2: Verschillende vormen van kennen
Hoe komt de mens tot kennis?
Daar is doorheen de tijd verschillende, soms tegenstrijdige, visies rond ontstaan. De centrale vraag in
het debat is: kan er kennis zijn los van de mens? …
Termen:
Subject = de mens
Object = het ander
Kennismodel:
1. kennend subject (de mens)
2. Te kennen Object (de appelen)
3. Relatie tussen Object en subject
1/ Idealisme en realisme LEZEN, NIET KENNEN
!! Niet kennen !! = ter info
Idealisme
De vragen omtrent kennis wordt benaderd vanuit het subject.
Objecten ‘op zich’ hebben geen realiteit en krijgen pas werkelijkheidswaarde wanneer ze door
de mens waargenomen worden.
Realisme
De vragen omtrent kennis wordt benaderd vanuit het object.
De werkelijkheid bestaat onafhankelijk van het menselijk bewustzijn.
Pagina 1 van 9
, Visie op begeleiden
Hfdst 2: Verschillende vormen van kennen
2/ Rationalisme KENNEN
Descartes
In de middeleeuwen vormden gezaghebbende teksten de leidraad en stond de godsvraag centraal. Er
werd gebruik gemaakt van een vast stramien van aanpak om problemen op te lossen.
René Descartes zorgt voor een breuk met dit soort denken en wordt beschouwd als de grondlegger van
de moderne filosofie. Zijn aanpak was in die tijd revolutionair.
Hij besloot niet verder te bouwen op wat gekend wat, maar begon helemaal opnieuw door aan alles te
twijfelen. (= cartesiaanse methode).
Met een fundamenteel twijfel aan alles en iedereen zocht hij naar de kern van de waarheid, en ontdekte
slechts 1 zekerheid:
‘Men kan aan alles twijfelen, inclusief zichzelf. Maar men kan niet twijfelen aan het feit dat men
twijfelt!’.
Uit de zekerheid van het bestaan van de twijfel ontstaat zijn beroemde uitspraak:
‘Ik denk, dus ik ben!’
Ik denk, dus ik ben.
o Methode van de cartesiaanse twijfel: om een degelijke grondslag te vinden voor zijn filosofie,
besluit hij te twijfelen aan alles.
o Wanneer Descartes de twijfel in vraag stelt, wordt het feit herbevestigd dat hij twijfelt.
o Hij kan niet twijfelen aan het feit dat hij twijfelt.
o Op deze manier ontstaat er een zekerheid, namelijk die van het bestaan van de twijfel. Ik denk, dus
ik ben.
René Descartes : Fransman en grondlegger van de moderne filosofie. Heeft 20j in Nederland gewoond en stierf in Zweden in
1650. Maakte gebruik van de nieuwe wetenschappen, nieuwe natuur en sterrenkunde. Zijn geest werkte alleen als hij het warm
had. Schuchter man, goed gekleed en droeg een zwaard. Hij is nooit getrouwd geweest maar had een onwettig dochtertje dat
op 5-jarige leeftijd gestorven is. Zijn grootste verdriet. Christina van Zweden haalt hem om onderwezen te worden. Ze kan zich
maar vrijmaken om 5u ‘s ochtends. Zwakke gezondheid, wordt ziek en sterft.
Rationalisme
Descartes wordt beschouwd als de leidende figuur van de stroming.
‘Het rationalisme’ > de rede of de ‘ratio’ centraal staan. De manier waarop men kennis vergaren is via
het verstand. De rede is het kernvermogen, de oorsprong van de ideeën.
De rationalisten zijn zeer wantrouwig ten aanzien van onze zintuigen. Zintuigen kunnen ons bedriegen
en zijn geen waarborg voor ware kennis. Via onze intellectuele vaardigheden kunnen we bewijzen
zoeken en via logica (belang van getallen: bv. wiskunde, meetkunde) rationele kennis opdoen.
Scepticisme ten aanzien van de zintuigen. Zelfs ten aanzien van de rekenkunde en de meetkunde. “Malin génie": wie garandeert
ons dat er geen bedrieglijke god bestaat die ons bij het simpelste optelsommetje de verkeerde getallen doet uitkomen? De
conclusie is een radicaal niet-weten.
Pagina 2 van 9
, Visie op begeleiden
Hfdst 2: Verschillende vormen van kennen
Rationalisme
o Kenvermogen is de rede
o Rede oorsprong van ideeën
o Meten is weten (logica)
o Wiskunde, meetkunde
o Individuele intellectuele vaardigheden om bewijzen te zoeken
o Tekening: Enkel interesse in de ‘3’ en niet in de ‘appels’
Te onthouden:
Rationalisme : Enkel verstand, De rede centraal
Hekel aan zintuigen = niet te vertrouwen. Enkel het meetbare!
Kernvermogen : Bewustzijn, ratio, de rede
Naam : Descartes
Uitgangspunt : Ik denk, dus ik ben
Ik kan alles, inclusief mezelf in twijfel trekken.
Ik kan niet twijfelen aan het feit dat ik twijfel.
Rationalisme staat recht tegenover empirisme
3/ Empirisme KENNEN
Hume
David Hume: Schot, belangrijk figuur van het empirisme en het scepticisme. Schrijft hoofdwerk ‘A Treatise of Human Nature’ op
zeer jonge leeftijd. Gezellige en vriendelijke man, afkeer van publieke en persoonlijke meningsverschillen. Had gehoopt op zware
kritiek maar werd doodgezwegen. Stierf in 1777
Op het Europese continent was de heersende stroming het rationalisme. Een nieuwe met een
tegengestelde visie ontstond in het verenigd koninkrijk*, nl. het empirisme.
De schot David Hume is één van de hoofdfiguren die zijn empirische en sceptische gedachten uiteen zet
in zijn boek. Hume verdeelt de menselijke voorstellingen in 2 categorieën.
1. We hebben zintuigelijke waarnemingen (indrukken)
2. De herinnering aan deze indrukken vormen onze ideeën, en kunnen steeds terug herleid
worden tot indrukken.
Onder indrukken bedoelt hij ook innerlijke indrukken. De buitenwereld die een indruk bij ons achterlaat.
Het Ik combinatie uit verschillende indrukken van het ik, kunstmatig. Bv. Komt de zon morgen op? Voor Hume is
dit niet zeker.
Proefondervindelijk: We zijn geboren met leeg blad (tabula rasa) en vullen die in met onze zintuigen. We
krijgen zaken binnen en krijgen zo ideeën. Bv. De idee van een eenhoorn. Een eenhoorn bestaat niet
maar het idee wel. Ontstaan door het samenvoegen van concepten, bv. paard + neushoorn + …
Pagina 3 van 9
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Shera. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 82191 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen