6 - Het begin van de oorlog
Hannibal wordt bevelhebber; zijn persoonlijkheid
Nadat Hannibal naar Spanje was gestuurd, richtte hij meteen de aandacht op
35 zichzelf van het hele leger bij zijn eerste komst; de ervaren soldaten geloven dat
Hamilcar als jongeman was teruggekomen voor hen; ze zagen dezelfde kracht in zijn gezicht
en sterkte in de ogen, gezichtsuitdrukkingen en gelaatstrekken. Vervolgens bereikte hij in
korte tijd, dat de vader in hem van het minste gewicht was voor het voor zich winnen van een
gunst. Nooit was eenzelfde karakter geschikter voor de meest
40 verschillende zaken, om te gehoorzamen en om te bevelen. En zo zou je niet makkelijk
hebben kunnen onderscheiden of hij bij de opperbevelhebber of het leger geliefder was;
noch prefereert Hasdrubal, iemand anders de leiding te geven altijd wanneer iets moedig en
krachtig gedaan moest worden, noch zijn de soldaten vol meer vertrouwen of durven, nadat
een ander had geleiden. Hij had zeer veel van moed voor het beginnen
45 van gevaarlijke acties, zeer veel inzichten tijdens de gevaren zelf. Zonder moeite kon
het lichaam worden uitgeput of de geest overwonnen worden. Het verdragen van de warmte
en de kou was redelijk voor hem, de manier van het eten en het drinken werd bepaald door
het natuurlijke verlangen en niet door lust; de tijden van het waken en het slapen werden
noch door nacht noch door dag begrensd; dat aan tijd wat over was van
50 het verrichten van zijn werk, werd geschonken aan rust; die rust werd noch bereikt met
een zacht bed noch met stilte; velen zagen hem vaak op de grond liggen bedekt met een
korte legermantel tussen de wachten en wachtposten van de soldaten. Zijn kleding was niets
opvallend tussen zijn leeftijdsgenoten: het leger en de paarden worden gezien. Hij was
verreweg de eerste van de ruiters en de soldaten te voet; hij ging als
55 eerste naar de strijd, nadat de strijd was geleverd, ging hij als laatste naar buiten. De
buitengewone fouten evenaarden deze zo grote voortreffelijkheden van de man, de
onmenselijke wreedheid, meer dan Punische onbetrouwbaarheid, helemaal geen achting
voor de waarheid, helemaal geen achting voor heiligheid, geen angst voor de goden, geen
eerbied voor een eed, geen godsdienstig besef. Met deze natuurlijke
60 aanleg voor dapperheden als gebreken diende hij in een periode van drie jaar onder
het rijk van Hasdrubal de krijgsdienst, die werd nagelaten, nadat geen enkel ding, dat
gedaan en gezien moest worden door een toekomstige leider.
,Hannibal redt zich uit een hinderlaag
Men bereikte vervolgens een ander gebied rijk aan inwoners, voor zover als tussen
bergbewoners. Daar werd hij bijna omsingeld, niet door openlijke oorlog, maar door zijn
eigen kunsten, namelijk bedrog en hinderlagen. De leiders van hoge leeftijd van de
260 bergdorpen komen als woordvoerder naar de Puniër, terwijl ze vermeldden, dat zij,
geleerd hebben van andermans ellende, liever de vriendschap van de Puniërs dan de kracht
van de Puniërs wilden ervaren; dat ze daarom gehoorzaam zijn bevelen zouden uitvoeren;
hij moest, als garantie voor de beloftes, het komen en gaan de reis en de gijzelaars
aannemen. Hannibal meende dat zij niet blindelings geloofd moesten worden
265 en ook niet geprikkeld moesten worden, opdat zij niet afgewezen openlijk vijanden
werden, en toen hij vriendelijk geantwoord had, nadat de gijzelaars, die zij gaven, ontvangen
waren, en hij gebruik had gemaakt van de proviand, die zij zelf naar de weg hadden
gebracht, volgde hij hun gidsen in een geordende colonne volstrekt niet zoals gewoon is
tussen vreedzame volkeren. De olifanten en paarden waren de eerste stoet;
270 zelf marcheerde hij met de kern van de voetsoldaten, terwijl hij allen aandachtig in de
gaten hield. Waar hij naar een zeer smalle weg van Augustus was gekomen en aan één kant
van bovenaf een uitstekende bergrug overheen hing, van alle kanten barstten de barbaren
los uit de hinderlagen van de voorkant van de bergrug, zij vielen man tegen man uit de verte
aan, ze lieten enorme rotsen naar beneden rollen naar de stoet.
275 Het grootste geweld van mannen drong van achteren aan. Met leed geen twijfel dat de
tegen hen opgestelde slaglinie van de infanterie, als de achterhoede niet versterkt zou zijn
geweest, een gewelddadige nederlaag in die pas had moeten lijden. Ook toen was men in
ergste gevaar en dichtbij de ondergang gekomen; want terwijl Hannibal twijfelde zijn stoet te
laten afdalen in de bergpassen, omdat niet, zoals hijzelf voor de ruiters tot
hulp was, zo voor de voetsoldaten iets van hulp had achtergelaten, want de
bergbewoners hielden de weg bezet aan komen rennend van opzij, nadat de stoet was
doorbroken in het midden en één nacht werd door Hannibal doorbracht zonder zijn ruiters en
zonder bagage.
Hannibal trekt de Alpen over
Op de volgende dag terwijl de barbaren er al trager tussendoor renden, werden de
280 troepen samengevoegd en de bergpas werd overwonnen niet zonder verlies, maar
met een groter verlies van dieren en bagage dan van mensen. Vervolgens deden de
bergbewoners al met minder mensen en meer op de manier van een rooftocht dan een
oorlog, nu eens aanvallen tegen de voorhoede, dan weer tegen de achterhoede, al naar
gelang gelang of het gebied de gelegenheid met de achterblijvers bijeenbracht.
285 Weliswaar werden de olifanten met grote vertraging over de nauwe wegen gevoerd,
maar ze beveiligden de troep tegen de vijanden, waarlangs ze ook maar voortgingen [omdat
door hen, die het niet gevreesd werden, gewend waren om dichtbij te komen].
, Rust op de bergrug
Men werd op de negende dag de bergketen bereikt en door de ontoegankelijke gebieden en
de meerderheid en langs de omwegen, die veroorzaakt werden door het bedrog van de
mensen die gidsten of, wanneer geen vertrouwen voor hen was, door mensen die de weg
raadden, door het blindelings binnengaan van dalen.
290 Gedurende twee dagen werd een vast legerkamp in een juk gebivakkeerd en rust werd
gegeven aan de moedeloze soldaten door de arbeid en het vechten; sommige lastdieren, die
uitgegleden waren op de rotsen, kwamen door het volgen van het spoor van de stoet aan in
het legerkamp. De val van sneeuw voegde enorme angst toe aan de door zoveel tegenslag
vermoeiden, nadat de ster van de Plejaden reeds was verborgen.
295 In het grauwe morgenlicht brak men op en langzaam kroop de stoet voort door een
eindeloos sneeuwveld, terwijl moedeloosheid en wanhoop op alle gezichten te lezen
stonden; toen reed Hannibal de stoet vooruit naar een plateau, vanwaar men een ver en wijd
uitzicht had; hier liet hij de soldaten halt houden en hij toonde hun Italië en rondom de Po,
gelegen aan de voet van de Alpen en zij klommen nu over de muur niet alleen
300 van Italië, maar van de stad Rome zelf; er volgde nog een makkelijke weg,
bergafwaarts; dan één, hoogstens een tweede gevecht en zij zouden de burcht en hoofdstad
van Italië in hun macht en bezit hebben.
Moeizaam verder
De stoet begon vervolgens voort te schrijden, terwijl ook de vijanden al niets probeerden
behalve bij kleine diefstallen bij gelegenheid. Maar de reis was veel moeilijker, dan het op de
beklimming was geweest - aangezien het grootste deel van de Alpen aan de kant
305 van Italië weliswaar korter, maar steiler was -; immers was ongeveer de hele weg steil,
smal, glibberig, zodat zij zich niet staande konden houden tegen uitglijden en ook niet, die
een beetje hadden gewankeld, op hun plaats konden blijven staan, nadat ze uit hun
evenwicht waren gebracht, en sommigen over anderen en het lastvee op de mensen vielen.
Hannibal bereikt eindelijk Italië
Eindelijk, nadat het lastvee en de mensen tevergeefs moe waren gemaakt, werd het
legerkamp op de bergrug opgeslagen, nadat de plaats met moeite juist hiervoor was
335 schoongemaakt; zoveel van de sneeuw moest er afgegraven en weggevoerd worden.
Vervolgens maakte het leger, die gevoerd werd om de rots begaanbaar te maken, waarlangs
als enige een weg kon zijn, omdat de rots uitgehakt moest worden, nadat de enorme bomen
in het rond omgehakt en gesnoeid waren, een enorme stapel van houtstukken en, wanneer
ook de toegevoegde kracht van de wind was ontstaan voor
