Mens en Landschap
Emanuel Heinsbroek
College 1 (Deel 1): Inleidend college
Bij de cursus Mens en landschap staat het begrip Ecoloog/ecologie centraal. Ecologie houdt de
verspreiding en aantallen van organismen in, maar nog belangrijker de interacte van deze
verspreiding en aantallen van organismen.
In de praktjk kun je deze interacte zien tussen de mensen die de aarde beïnvloedt (eigenlijk meer
exploiteert), maar dat de aarde ook zijn eigen grenzen trekt nu. Opwarming van de aarde meer
natuurrampen, ofewel er zijn verschillende interactes tussen mens en natuur ecologie.
College 1 (Deel 2): Environmental Protecton and Sustainable Development (hoofdstuk 1-3 uit het
boek)
Bevolkingsgroei en ecologische footprint:
Zoals hiervoor is vermeld, gaat het bij Mens en Landschap om de interacte tussen mens en natuur.
Nu dat de mens een enorme groei in zijn bevolking krijgt, wordt de impact die de mens op de natuur
maakt groter (meer vervuiling bijvoorbeeld). De bevolkingsgroei heef een gevolg op bijvoorbeeld,
biodiversiteit, hoeveelheid benodigd voedsel/water, kappen van oerwoud/ruimtegebrek.
Een begrip dat hierbij in relate staat is ecologische footprint, dit houdt in de benodigde hoeveelheid
land en water dat nodig is om een ecologische resource/service te maken Hierdoor kan je het
land/water niet gebruiken voor het opnemen van CO2. Je kan deze ecologische footprint weer
koppelen aan draagkracht, waarbij de draagkracht van de aarde al sinds de jaren 80 is overschreden
ofewel de ecologische footprint neemt met de jaren toe.
Maximum Sustainable Yield:
De bevolkingsgroei wordt veroorzaakt doordat er tegenwoordig een hogere geboorterato is in
contrast met een lagere sterferato (denk ook aan belang leefijdsopbouw). Deze bevolkingsgroei
zorgt nu voor problemen en moet men nu ook kijken naar een oplossing. Hoe kunnen we de
biodiversiteit zo min mogelijk verstoren? Hiervoor komen we op het begrip uit Inleiding Economie I
en II weer terug, namelijk de Maximum Sunstainable Yield (MSY). Door deze toe te passen op
voedsel, bijvoorbeeld visvangst, zorg je ervoor dat er precies genoeg wordt gevangen, zodat de
vispopulate niet toe of afneemt. Er ontstaat een balans.
Bij de MSY zijn er twee manieren om ze toe te passen:
1. Fixed quota
2. Fixed efort
Het nadeel bij beiden is dat ze geen rekening houden met (natuur)rampjaren. Jaren dat er veel
ziektes zijn, dan wel slechte oogsten.
Tegengaan nadelen (voedsel)producte:
Verder wordt veel voedsel ook gekweekt (vaak in de vorm van monocultuur=1 ding op hele grote
schaal kweken/produceren), dit heef voordelen, je controleert namelijk hoeveel je produceert.
Daarentegen ziten er ook natuurlijk nadelen aan vast, je gebruikt mest waardoor je watervervuiling
kan veroorzaken en op het land zorg je voor bodemerosie, niks houdt de grond na het oogstseizoen
vast (geen wortels meer in de grond). Daarnaast worden veel pestciden gebruikt, om plagen tegen te
gaan.
Bij plagen wordt er economisch (dan wel niet ecologisch) twee grenzen opgesteld:
1. EIL, Economic Injury Level: zodra deze grens wordt bereikt worden de kosten om het
produceren te herstellen hoger dan, dat de baten zullen zijn uit de herstelde producte.
1
, 2. CAT, Control Acton Threshold: dit is het niveau waar men wakker geschud wordt. Wanneer
het namelijk zo doorgaat met de producte staan ze op ramkoers richtng de EIL. Er moet dus
ingegrepen worden voordat het te laat is.
Duurzaamheid:
Bovenstaande tekst geef aan dat wij als mens niet duurzaam bezig zijn. Hierbij houdt duurzaam zijn
(dit keer in) dat een actviteit contnu (op de lange termijn) vol gehouden kan worden. Op het
moment worden veel actviteit zoals, veeteelt/voedselproducte/visvangst/houtproducte/gebruik
van (chemische) pestciden/energieopwekking, niet duurzaam gedaan. De nieuwe generate
duurzaamheid moet hier verandering in brengen. Er moet meer gedacht worden aan biologische
actviteiten/oplossingen.
Er zijn ook in het kader duurzaamheid meerdere verdragen gesloten om voor milieubescherming en
dus meer duurzaamheid te zorgen Kyoto verdrag (CO2), verdrag in Rio de Janeiro
(milieubescherming), verdrag van Montreal (minder CFK’s en ozonlaag).
Voor meer duurzaamheid moet er simultaan tegemoet gekomen worden aan drie dingen sociaal,
economisch en milieudoelstellingen.
2
, College 1 (Deel 3): Principles of ecology: how ecosystems work
Conditons en resources:
De mens is afankelijk van de natuur. Uit de natuur halen we namelijk voedsel en allerlei andere
materialen, economisch gezien is de natuur dus ook uiterst belangrijk voor de mens. Globaal gekeken
naar de aarde, woont de mens op heel de wereld. Hierbij is de wereld verdeeld in biomen, gebieden
met bepaalde (a)biotsche factoren. Denk hierbij aan tropisch klimaat, landklimaat etcetera.
Bij deze biomen zijn verschillende conditons en resources te vinden, verschillende voorwaarden.
Conditions wil zeggen abiotsche milieufactoren, die veranderen met de tjd en in de ruimte.
Organismen reageren verschillend op deze factoren (voorbeelden: saliniteit, temperatuur). Belangrijk
hierbij is dat conditons niet geconsumeerd kunnen worden, maar wel veranderbaar zijn. Dit in
tegenstelling tot de resources, die wel geconsumeerd worden en veranderbaar zijn (en voor de rest
dezelfde beschrijving hebben als de conditons), voorbeelden: water, nutriënten, andere organismen.
Biosfeer:
In de biosfeer, wat de aarde omvat, zijn voor organismen die de levensgemeenschappen vormen. In
de biosfeer zijn twee begrippen van groot belang, habitat en niche. Hierbij houdt habitat in de
woonplaats van het organismen, terwijl niche de functe van een gebied voor het organisme
betekent en vice versa (meer abstract).
Wanneer de nichés van verschillende organismen elkaar overlappen, spreken we van concurrente.
Dit is weer te relatveren met mensen in de natuur. De mens is namelijk een enorm sterke concurrent
op de natuur, waardoor we veel organismen eruit kunnen concurreren, dit kan ons uiteindelijk
natuurlijk in onze bil gaan bijten.
Fotosynthese
De natuur waar de planten eigenlijk het prominentst zijn, gebruiken fotosynthese als resource.
Hierbij wordt door zonne-energie CO2 omgezet naar glucose en O2. De zuurstof is handig voor alles
dat wil ademen, en de glucose is van groot belang als energietoevoer voor verdere handelingen van
de plant. Zo wordt de glucose deels gebruikt voor het maken van verdere biomassa en voor zetmeel,
dit wordt de BPP genoemd de Bruto Primaire producte, glucose wordt voor het andere deel gemaakt
voor processen die energie vragen (hoort nog bij BPP). Het resterende deel komt in de voedselketen
terecht dit wordt de NPP genoemd de Neto Primaire Producte.
De mate van fotosynthese hangt ook af van de locate van de plant. Hoe meer gepaste straling het
krijgt (380-710 nm) hoe makkelijker een plant zijn fotosynthese proces kan beginnen.
3
