Samenvatting
Samenvatting biologie H10 voeding en vertering
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting van Nectar biologie (4e editie) over hoofdstuk 10 voeding en vertering. Uit 5VWO.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Biologie samenvatting H10Voeding en vertering
10.1 Je lichaam en je voedsel
Je eigen darmbacteriën
Darmflora: je darmbacteriën.
Bacteriën stimuleren en weren
Probiotica: bacteriën in je voedsel die je gezondheid bevorderen.
Prebiotica: onverteerbare plantendelen waar nuttige bacteriën van leven, dus stimuleren
groei probiotica.
Groepen voedingsstoffen BINAS 67F,G,H, 82A
- Koolhydraten: brandstof (ATP leveren), bouwstof (onderdeel receptoreiwitten).
Glycogeen is een reservestof.
- Vetten: brandstof, bouwstof voor membranen en hormonen, warmte-isolatie.
- Eiwitten: bouwstoffen of brandstof. Je kan ze niet opslaan.
- Water: bouwstof voor je cellen, transportmiddel, warmtebuffer.
- Mineralen: bouwstof en processen in je lichaam. Spoorelementen: mineralen die je
weinig nodig hebt.
- Vitaminen: essentiële voedingsstoffen die je niet veel nodig hebt, maar bij tekort
ontstaan gebrekziekten.
Goede darmwerking
Voedingsvezels: onverteerbare plantaardige koolhydraatmoleculen. Ze stimuleren de
darmperistaltiek (goede doorstroming). Ze nemen veel water op zodat je ontlasting een
goede structuur krijgt.
Niet iedereen eet evenveel
ADH (aanbevolen dagelijkse hoeveelheid). Dit hangt af van je activiteiten, leeftijd en geslacht.
Je lichaamsomvang
Obesitas is een probleem. Minder eten en meer beweging is een advies, maar er zijn meer
factoren. Zoals een allel dat vetcellen aanzet tot deling. Ook zijn er allelen die je eetgedrag
beïnvloeden.
Andere stoffen in je voedsel BINAS 95A,B
Additieven: stoffen die zijn toegevoegd om het voedingsmiddel aantrekkelijker of langer
houdbaar te maken (E-nummers). Hiervoor heb je een ADI (aanvaardbare dagelijkse inname).
Heftige reactie op voedingsstoffen
Voedselallergie: een heftige reactie om een normale voedingsstof. Je immuunsysteem
reageert sterk op producten. Histamine komt vrij waardoor slijmvliezen opzetten en
bloedvaten verwijden.
10.2 Verteringsstelsel
Ontstaan van de ontlasting
Vertering: de afbraak van moleculen uit het voedsel door enzymen.
Mondholte BINAS 82C
Mechanische verkleining: met je tanden in je mond. Zo krijgt het voedsel een groot
oppervlak, waardoor enzymen in je speeksel de voedingsstoffen beter kunnen bereiken. Er
zijn zes grote speekselklieren en veel kleine.
, Speeksel bevat:
- Amylase: zetmeelmoleculen afbreken.
- Slijm: makkelijk doorslikken.
- Eiwitten met mondbacterie- en schimmeldodende werking.
Een eendaagse reis
Tijdens het slikken sluit het strotklepje de luchtpijp en sluit de huig de neusholte.
Spieren in de wand van je slokdarm duwen de voedselbrokken naar beneden, met
peristaltische bewegingen. De lengtespieren trekken voor het voeselbrok samen, waardoor
er ruimte ontstaat. Daarna trekken kringspieren achter het voedsel samen.
Maag BINAS 82E, F, G
De maag kneedt voedselbrokken en vermengt ze met maagsap, afkomstig uit
maagsapklieren. Maagsap bestaat uit:
- Zoutzuur (HCl) met een lage pH. Het zorgt ervoor dat eiwitten opzwellen zodat
enzymen erbij kunnen. Ook zorgt het voor eiwitsplitsende enzymen en het doden van
bacteriën.
- Pepsinogeen: een pro-enzym. Onder invloed van HCl ontstaat hieruit peptase
(pepsine) dat eiwitten afbreekt tot polypeptiden.
- Slijm, gemaakt door cellen dicht bij de maagsapklieren. Het bedekt de binnenkant van
de maag en beschermt cellen van de maagwand tegen zoutzuur en peptase.
Aan de bovenkant sluit een kringspier de maag af van de slokdarm, aan de onderkant
gebeurt de afsluiting door de kringspier van de maagportier.
In de maag stopt de vertering van koolhydraten door amylase af, want het is te zuur en
peptase breekt amylase af.
Vervolg van de vertering BINAS 82E, G
Soms ontspant de maagportier zich en bereikt het voedsel de twaalfvingerige darm (eerste
gedeelte dunne darm). Hierin mondt de afvoerbuis van de lever/galblaas en alvleesklier uit.
Alvleessap bevat HCO3-, waardoor er een pH is van 8. Het bevat amylase en andere
verteringsenzymen. Ze breken grote koolhydraten, eiwitten of vetten af. Voor de vetvertering
is gal, uit de lever, van belang.
Je voltooit de vertering in de rest van de dunne darm. Hier geven darmsapklieren veel
enzymtypen af. Die verteren koolhydraten, polypeptiden, DNA, RNA of vetten, waardoor er
moleculen ontstaan die klein genoeg zijn om een celmembraan te passeren.
Opname van voedingsstoffen
De opname van voedingsstoffen vindt vooral plaats in de dunne darm. De dunne darm heeft
een groot oppervlak door darmplooien (1), die bevatten uitstulpingen, de villi (darmvlokken)
(2), de dekweefselcellen van de darmwand hebben membraanuitstulpingen, de microvilli (3).
Hierdoor kunnen veel stoffen worden opgenomen. Het bloed brengt opgenomen stoffen via
de poortader naar de lever, die ze opslaat en bewerkt. Vetachtige stoffen gaan eerst via
lymfevaten en komen daarna in het bloed.
Opname van water
Na de verteringssappen blijft waterige brij van niet verteerd voedsel met voedingsvezels en
bacteriën over. Dit schuift de dikke darm in. De dikke darm heeft een stukje blindedarm. De
wandcellen van de dikke darm nemen veel water op waardoor je ontlasting verdikt. In de
endeldarm/rectum sla je ontlasting op.
Bacteriën in je maag-darmkanaal Je hebt goede en slechte bacteriën. Goede bacteriën wil je
niet kwijt, ook niet na ziekte. In de blindedarm en appendix blijven bacteriën aanwezig zij
kunnen de dunne darm herbevolken na ziekte.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ninevanlierop. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 77333 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen