Bijbelse contexten:
1. Studenten kennen de geografie van het Midden Oosten in de volgende tijdperken
- Oude Testament ten tijde van de Koningen
Stampen
- Nieuwe Testament ten tijde van Jezus
Stampen
2. Studenten kennen de belangrijkste plaatsen uit de bijbelse geschiedenissen en kunnen die benoemen op een
kaartje Stampen
3. Studenten kennen enkele gegevens over: de tabernakel, de tempel, de synagoge, kleding en uiterlijk van
priesters en levieten
Tabernakel: Woonplaats, huis voor God. In de bijbel wordt de bouw heel precies omschreven (Ex. 25-31) God
vertelde precies hoe deze woonplaats eruit moest zien, tot de materialen toe. Er was een heilige en een
allerheiligste. Hiertussen hing een voorhangsel. De priester mocht hier 1x per jaar achter komen om een offer
te brengen.
Tempel: gebedshuis. Schriftgeleerden aanwezig. Je mocht er bidden. Er was een voorhof voor de heidenen en
een voorhof voor vrouwen. De vrouwen mochten niet verder dan dit punt. Lees de visie.
De synagoge: denk aan Essen
Kleding en uiterlijk priesters en levieten: Lees Lev. 21:1-22 en 33. Moesten een baard hebben en mochten zich
niet kaal scheren. Geen tekens op de huid. Kleding mag niet loshangen of scheuren. Je mag geen lichamelijke
afwijkingen hebben.
In ontmoeting met het Oude Testament hoofdstuk 2 blz. 35 – 59, 107 – 108, 114 - 115
In ontmoeting met het Nieuwe Testament hoofdstuk 2 blz. 39 – 47
4. Studenten kennen het concept van JHWH als Koning over Israël, Theocratie en de gevolgen daarvan voor het
koningschap van de koningen van Israël.
Namen van God:
Enkelvoud:
-God – El, Elah, Eloah, Elohiem
-HEERE/HERE- JHWH, Jahwe, Jah
-Here-Adon, Adoniem, Adonai
Samengevat met El (God)
-Almachtig God-El Sjaddaj
-Allerhoogste God- El Eljon
-Eeuwige God- El Olam
Samengesteld met Jahwe
-HEERE GOD- Jahwe Elohim
-Heere HEERE- Adonai Jahwe
- Heere der heirscharen- Jahwe Tsevaot
EL: heeft betekenis van leiden, voorgaan en sterkzijn. Sterkte, kracht en macht.
-Algemene naam voor God en we komen dit ook tegen bij afgoden.
-Meervouw is eliem. Wordt door God nooit zelf gebruikt, alleen voor de vele afgoden.
-El wordt vaak gecombineerd met andere woorden of uitdrukkingen (Beth-El, huis van God) (Immanu-El God is
met ons) Elia (EL-jah, El is jah. De HERE (jah) is God(EL)).
Eerste voorkomen in de Bijbel is in Ex. 15:2. Staat in verbinding met hebr. Werkwoord zijn. Jah: hij die is hij is.
komt 49 keer (7x7) voor in de Bijbel. 20 keer zelfstandig 23 x icm Halllelu-JAH. Gebiedende mv en bet. Prijs de
Heer. Komt in Ex 15:2 voor het eerst voor in verbinding met persoonlijk heil.
JHWH: Naam wordt door joden al meer dan 2000 jaar niet uitgesproken maar vervangen door andere naam
voor God. De uitspraak is dan ook niet zeker. Deze naam komt meer dan 6800 keer voor in OT. Jahwe is de
beste keuze omdat het een eigennaam is voor God. Jahwe: Ik ben en ik zal zijn. Ik ben de eerste en de laatste
en de enige om wie het gaat.
-Jahwe is de naam van de verbondsgod van Israël
-Jahwe is bij uitstek de naam van de God van Israël
-Jahwe is de god die in liefde naar de mens omziet
-Jahwe is de naam van de enige ware God
-Jahwe is de levende God die ons genade schenkt.
Samenvatting | Bijbelse contexten | Pabo 2 Hogeschool Viaa | Esmee de Vries
,Adon: afgeleid van hebr.voor regeren of besturen. In verband met Fod als heer, gebieder en bestuurder.
Adoniem: mv van Adon, bet. Heren. Bezitter, regeerder.
Adonaj: mijn heer, mijnheer, nu in de Bijbel Heer. Wordt alleen voor God gebruikt!
Here: Jahwe, God Elohiem.
5. Studenten kennen het begrip “Verbond” en kunnen dat verwoorden voor zowel Oude als Nieuwe Testament
en dat verbinden met het begrip “Koninkrijk van God” en “Shalom”.
Verbond: (berith in hebreeuws)De relatie die God sluit met volk beschermen en brengen in het beloofde land.
Hij zal hun heer zijn en hen helpen. Mensen mogen bij hem schuilen. Woon je in het beloofde land dan gaat het
goed met je. In het land is Shalom, vrede. God wil een relatie met de mensen die gelijk is aan trouwen. Dit
zodat je in het koninkrijk van God kunt komen.
Bevrijding uit egypte is belofte van God. Eis is de 10 geboden. Bedreiging is als je niet luisterd en ernaar leeft
dan zal het niet goed met je gaan en dan heb je geen goed leven.
In het nieuwe testament is het bloed van Christus het nieuwe verbond met God en mensen. Ze kunnen door
Hem vergeven worden. Weg naar God is weer open. Mensen kunnen nu in het koninkrijk van God komen door
Jezus.
Formeel/ritueel
-Contract afspraken met God
-Besnijdenis moest uitgevoerd worden na verbond met Abraham (ware is die van het hart, door de geest en
niet door de letter)
-Testament betekend verbond.
-De verbondsgeschiedenis is de heilsgeschiedenis. (genade van God brengt heil)
-Werkverbond was voor de zondeval. De mens moest goed zorgen voor Gods schepping. Na de zondeval staat
Gods genade centraal.
-Genadeverbond na Jezus. Door het nieuwe verbond konden de mensen weer bij God komen. (geen regels voor
wie goed of slecht is, je kunt vergeven worden door God)
Kenmerken van een verbond:
-Gaat nooit om een natuurlijk gegeven. Bijvoorbeeld geen vader, kindrelatie.
-Gaat van God uit. Hij neemt het initiatief.
-Gaat altijd over een bredere toekomst. Juiste manier van leven.
-Is geconcentreerd op Israël meer heeft een universele strekking.
-Verbond reist mee naar het nieuwe testament naar de eschatologische werkelijkheid (Toekomst van Gods rijk,
leer van de toekomst)
Uiterlijkheden
-Land: soort verbondssacrament wat fundamenteel is.
-Sabbat: 6 dagen werken 1 dag rust.
-Besnijdenis: grote rol in opname in het verbond. Iedere man moest besneden worden om mee te kunnen doen
met het geloof.
-Koning: verbondsbemiddelaar: belangrijk bij armoede en oordeel. Koningen sloten ook verbonden met
koningen van kleinere gebieden op strenge voorwaarden, soms van leven en dood.
-Verbondsontmoetingen: Sinaï, intrede van het land. Verhouding mens tot God 1:6 en mensen onder elkaar
7:10.
-Sabbatsjaar: Grond mag een jaar rusten. 6 jaar verbouwen en 1 jaar niks. God voorziet in dat jaar.
-Jubeljaar: 1x in de 50 jaar. 7x7 jaar oogst. 2 jaar niet gezaaid. De verkochte grond krijg je terug. Ook bij arme
gezinnen. Je verkleind de armoede. Opbrengst van de oogsten is de prijs voor de grond.
Samengevat: wachten en wandelen, wachten op nieuwe dingen van God, juiste verhouding God en naaste en
werken aan een goed leven.
In ontmoeting met het Oude Testament 92 -101, 112 - 115
Samenvatting | Bijbelse contexten | Pabo 2 Hogeschool Viaa | Esmee de Vries
, 6. Studenten kennen het verschijnsel “afgodendienst” en kunnen de verschillende goden en hun dienst
onderscheiden en verwoorden (Baal, Astarte, Asjera).
Afgodendienst in het OT:
-Dienst aan JHWH geregeld in een Verbond met ethisch zeer hoogstaande waarden en normen. Zie Leviticus
-Koningen en priesters moesten het volk voorleven. Waarschuwingen: Deut. 11: 16-17, conclusies: Ezechiël 20:
27-40
-Verleiding voor Israël is er steeds geweest: Moab, Bileam, Richterentijd (rechters 6) met de Fillistijnse god
Dagon (1 Sam. 5) De Baäls en de Arstartes.
Huis van Omri
-Omri was een krachtige vorst. Resultaat: vrede en rust. Onderwierp de Moabieten, vrede met de Syriërs.
-Geeft nog meer aandacht aan de goden van de Kanaänieten en bouwt heiligdommen voor Baäl. Laat de
hoogten herstellen en bouwt nieuwe.
-Laat zijn zoon Achab trouwen met Izebel, prinses van Sidon. Toen was er politieke stabiliteit.
-Sticht nieuwe hoofdstad in het noorden: Samaria
-Kort beschreven in de Bijbel. Bijbelschrijvers zijn meer geïnteresseerd in de godsdienststrijd die volgt en
beschreven wordt in de personen van Elia en Achab.
-1 Koningen 18: Elia daagt de goden van Baäl uit.
Achab en Izebel:
-Izebel was een dochter van Eth-Baäl, een koning van Tyrus en een vroegere priester van Astarte. Ze was de
vrouwe geworden van koning Achab, die ze geheel in haar macht had en verleidde tot de verering van Baäl en
Astarte, die ze tot staatsgodsdienst wilde maken. ze onderhield de profeten van Baäl en Astarte. Israëls
profeten had ze voor een groot deel laten doden. De enige die tegen haar in het geweer kwam was dat de
profeet Elia, die daarom ook voor zijn leven moest vrezen.
-Na de dood van Achab regeerde ze verder in het tienstammenrijk door haar zonen Ahazia en Joram, terwijl ze
via het huwelijk van haar dochter Athalia met de Judese koning Joram ook invloed had in het tweestammenrijk.
Toen haar zonen door Jehu werden gedood, werd ook Izebel omgebracht (op bevel van Jehu, uit het venster
gegooid en vervolgens overreden door Jehu’s strijdwagen) en werd haar lijk door de honden opgegeten, zoals
tevoren door Elia geprofeteerd was.
-In openbaring 2:20 wordt de naam van Izebel gebruikt voor een valse profetes die zich niet stoort aan de door
God gegeven orde, en Gods knechten verleidt tot allerlei afgoderij.
Elia en Achab, afgodendienst, verhouding profeet en koning;
-Elia=De Here is God, Naam is tekenend
-Kenmerken: Thisbiet uit overjordaanse, kamelenharen mantel, linnen gordel.
-Oordeel: Hongersnood door droogte. Elia gevoed door weduwe in Sarfath.
-Confrontatie met Baälsprofeten. (1 koningen 18: 22-40) Regen: Waarom de berg Karmel? Baälsprofeten
gedood.
-Reactie van Izebel. Wordt geconfronteerd met onomkeerbare dood van haar priesters. Elisa vlucht openbaring
van God.
-Lees: 1 koningen 19: 9-17. Aanstelling van Jehu en Elisa
Baäl:
-De volgeningen van Baäl waren grote tegenstanders en bestrijders van de God van de Israëlieten en
omgekeerd. Baäl, wat meester eigenaar of echtgenoot betekent, werd volgens hen aanbeden als mannelijke
afgod. De aanbidding van Baäl werd dikwijs gekoppeld aan de godin Astarte, de vrouwelijke tegenhanger. Baäl
werd beschouwd als regengod.
-De aanbidding van Baäl ging niet alleen gepaard met de wellustige praktijken van vrucchtbaarheidscultussen,
maar ook praktijken als het offeren van kinderen. De aanbidders van Baäl aten ook de offers die gebracht
werden aan de doden en sneden zichzelf met zwaarden en speren. Izebel was aanbidder van Baäl en stelde zich
vierkant tegenover de God van Israël en zijn profeten.
-De godsdienst heeft zich waarschijnlijk ontwikkeld uit nog eerdere vruchtbaarheidsriten. Dit is af te leiden uit
de aandacht die uitging naar vruchtbaarheid voor het land, het vee en de vrouw. Eerbare vrouwen werden
geacht een tijdje dienst te doen als tempelvrouw in de tempel van Baäl of van de godin. Het geld dat ze
hiermee verdiende werd aan de tempel geschonken. Deze dienstbaarheid aan de tempel eindigde als de vrouw
voor het eerst zwanger werd en zo haar vruchtbaarheid bewezen had.
Samenvatting | Bijbelse contexten | Pabo 2 Hogeschool Viaa | Esmee de Vries
