Dit is een samenvatting van het vak Experimentele Psycholinguïstiek. De samenvatting bestaat uit twee delen: tekst met behandelde stof in de hoorcolleges en de verplichte artikelen, en de verplichte begrippenlijst met uitleg per begrip.
Samenvatting Experimentele Psycholinguïstiek
1 Introductie
Er zijn twee aspecten van taal die te beschouwen zijn: het cognitieve en het sociale aspect. EP focust
op het cognitieve.
Chomsky’s idee is dat wanneer we zeggen dat persoon X een Engelssprekende is, we zeggen dat
persoon X een bepaalde mentale structuur heeft. Andere Engelssprekenden hebben dan ongeveer
eenzelfde mentale structuur, terwijl anderstaligen verschillende structuren hebben.
Deze aanpak creëert vier vragen:
- Wat is het cognitieve systeem dat we associëren met kennis van een taal? (taalkunde)
- Hoe komen we aan zo’n systeem? (developmental linguistics)
- Hoe gebruiken we dit systeem in het produceren en begrijpen van taal? (psycholinguïstiek)
- Hoe wordt dit systeem gerepresenteerd in het brein? (neurolinguïstiek)
Een groot methodologisch verschil tussen taalkundigen en cognitieve psychologen is dat taalkundigen
geen gecontroleerde experimenten uitvoeren.
Chomsky vindt dat kennis van een taal gelijkstaat aan het hebben van een mentaal gerepresenteerde
grammatica. Deze grammatica bepaald de mate van competentie in het beheersen van een taal. De
grammatica vertelt ons hoe we woorden combineren om zinnen te maken.
De grammatica bestaat uit vier delen: het lexicon (waarin alle woorden uit die taal te vinden zijn), een
syntactische component (die de regels van de taal bepaalt), een fonologische component (hoe het
woord uitgesproken wordt), en een logische component (die de logica binnen de taal bepaalt).
Chomsky denkt dat de meest logische verklaring voor de snelheid van het aanleren van taal ligt bij het
feit dat iedereen een aangeboren language faculty heeft. Kinderen ervaren een bepaalde taal,
verwerken dat in deze language faculty en ontwikkelen zo een eigen grammatica van die taal. Deze
hypothese staat bekend als de innateness hypothesis.
Het poverty of stimulus is een goed argument voor deze hypothese: ook zonder correcties op
grammaticaal fout taalgebruik, kunnen mensen incorrecte zinnen herkennen. De language faculty is
daarnaast soortspecifiek en het vermogen om een grammatica te formuleren is iets wat alleen
mensen hebben.
Een erg versimpelde manier om de manier waarop we taal begrijpen is als volgt: input -> fonologische
processor -> lexicale processor -> syntactische processor -> semantische processor -> output.
Een taalafwijking die ontstaan is door schade aan het brein heet afasie. Dit komt het vaakst voor aan
de linkerkant van de hersenen.
Broca’s gebied is verantwoordelijk voor het produceren van taal. Wernicke’s gebied is
verantwoordelijk voor het begrijpen van taal.
2 Methodologie
On-line onderzoek gaat over de processen in het brein (waarbij onderzoek kan worden gedaan door
bijvoorbeeld reactiesnelheden te meten), en off-line onderzoek gaat over de kennis van een
proefpersoon.
Een speed accuracy trade-off (SAT) methode houdt in dat de snelheid van een reactie wordt afgezet
tegen de juistheid van die reactie.
, -------- Spoken Language Comprehension:
Priming = mensen reageren eerder op het woord ‘zout’ als eerder in de woordenreeks het woord
‘peper’ is voorgekomen.
Lexical decision = beslissen of een woord een echt woord is of niet.
Gating technique = mensen een continue stroom delen van een woord laten horen, en meten
wanneer ze voor het eerst doorhebben om welk woord het gaat (bijv. ke-ker-kerk-kerkt-kerkto)
Visual World Paradigm = eye-tracking bij zinnen als ‘plaats de kikker op het servet in de doos’ bewijst
dat visuele context invloed heeft op syntactische ontleding.
-------- Written Language Comprehension:
Self-paced Reading = de lezer beslist hoe snel hij/zij woorden leest, wat problemen met het begrijpen
van specifieke woorden kan laten zien.
Rapid Serial Visual Presentation (RSVP) = lezers krijgen een snelle sequentie van woorden te zien in het
midden van een scherm, waarna de onderzoekers vragen kunnen stellen over die sequentie.
Eyetracking During Reading = door de focus van lezers te meten kan direct worden vastgesteld met
welke woorden de lezers het meeste moeite hebben. Ook is met de boundary technique, die letters in
het parafoveale gebied veranderd tijdens het lezen, vastgesteld dat mensen meerdere letters tegelijk
zien en in de gaten houden.
-------- Languague Production:
Analysis of speech errors = substitution errors leveren bewijs dat in de productie van taal woorden
gekozen worden voordat ze samengevoegd worden.
Picture naming = de tijd meten die proefpersonen er over doen om een plaatje te benoemen.
Elicitation task = een antwoord uit de proefpersoon krijgen door bijvoorbeeld een gat in een zin te
laten, die de proefpersonen zelf moeten invullen.
-------- Anders
Picture Selection task = proefpersonen een zin laten horen of lezen, en ze vervolgens verschillende
plaatjes voorleggen waaruit ze het plaatje moeten kiezen wat het meest correspondeert met de zin.
WUG test = met deze taak, waar proefpersonen variaties op verzonnen woorden als wug moeten
invullen in de zin (bijvoorbeeld ‘this is one wug. there is another one. now there are two ____’. Jean
Gleason, die deze test ontwierp, kwam er in haar onderzoek achter dat zelfs hele jonge kinderen in
staat zijn om de zinnen ‘correct’ aan te vullen.
ERP (EEG)
Deze techniek gebruikt electro-encephalography om event-related brain potentials op te roepen. Door
dit vaak te doen kan je irrelevante noise uitfilteren en herkenbare pieken identificeren. Zo is een
herkenbare peik de N400, die na 400ms plaatsvindt en geassocieerd wordt met processen die te
maken hebben met conceptuele of semantische integratie in de context (denk aan pizza
eten/drinken/huilen).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tim9482. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
