1. Inleiding in het recht
Bronnen van het recht:
1. Wet
2. Jurisprudentie: rechtspraak
3. Verdrag: afspraak tussen twee of meerdere landen
4. Gewoonte
Codificeren = het systematisch opnemen van regels in wetten.
Wet in formele zin: een wet die door de regering en de Staten-Generaal is gemaakt.
Wet in materiële zin: een wet die voor herhaalde toepassing vatbaar is. De wet geldt voor
iedereen.
Privaatrecht: regelt de rechtsverhouding tussen burgers onderling, waarvan de overheid niet
van de burger te onderscheiden is.
Publiekrecht: regelt de rechtsverhouding tussen overheden onderling en die tussen de
overheid en de burger.
- Altijd dwingend! Je moet je eraan houden
Dwingend recht: je moet je aan de afspraak houden
Regelend recht: je hebt een afwijkende afspraak gemaakt
Aanvullend recht: wetgeving dat een onderlinge afspraak aanvult
2. Inleiding verbintenissenrecht
- Een verbintenis is een juridische relatie tussen 2 of meer personen
- Een verbintenis bestaat uit een recht en een plicht
Voorbeeld: de verkoper heeft recht op betaling. De koper heeft de plicht tot betaling.
- Het recht en de plicht samen vormen hier de betalingsverbintenis.
Verbintenissen ontstaan uit:
1. De wet
2. Een overeenkomst
3. Rechterlijke uitspraken
Relatieve en absolute rechten
- Een relatief recht is een recht dat je alleen tegenover een bepaalde persoon kunt
uitoefenen.
Voorbeeld: de werknemer kan zijn recht op loon uitsluitend ten opzichte van zijn
eigen werkgever uitoefenen.
Een relatief recht heeft als tegenpool een relatieve verplichting van een ander. De
werkgever heeft in dit geval dus de plicht om het loon te betalen. Dit is afdwingbaar.
Het nakomen van de plicht is dus via de rechter af te dwingen.
Door het sluiten van een overeenkomst ontstaat de verbintenis.
- Een recht dat je tegenover iedereen kunt uitoefenen is een absoluut recht.
, Voorbeeld: de eigenaar van een gestolen zaak kan zijn gestolen eigendom
revindiceren opeisen
Een ander voorbeeld van het absoluut recht is het octrooirecht. Hiermee heb je als
uitvinder het alleenrecht op je uitvinding.
Feitelijke handeling: handeling die niet gericht is geweest op het intreden van een bepaald
rechtsgevolg terwijl het rechtsgevolg wel ontstaat. Een rechtshandeling is juist wel gericht op
het intreden van een bepaald rechtsgevolg.
3. De overeenkomst
De overeenkomst is een van de bronnen van verbintenissen. Door aanvaarding van het
aanbod wordt de overeenkomst gesloten.
- Overeenkomsten zijn veelal vormvrij de wet schrijft niet een bepaalde vorm voor,
zoals een contract.
- Een mondeling gesloten overeenkomst kan schriftelijk worden vastgelegd (=contract)
Als er sprake is van een ‘duidelijk’ misverstand dan is de overeenkomst nietig (ongeldig).
- Als iemand onder invloed van een geestelijke stoornis een overeenkomst sluit, dan is
de overeenkomst vernietigbaar (geldig maar kan met terugwerkende kracht ongeldig
worden gemaakt). Voorbeeld: een dronken man die zijn huis verkoopt voor een
prijs die lager is dan de prijs die hij in zijn nuchtere toestand zou vragen. Huis is dus
eigenlijk wel verkocht. Maar je kunt geen huis verkopen zonder toestemming van je
partner. Dronken man was gelukkig getrouwd, dus huis was niet verkocht. Toen hij
weer nuchter was besefte hij dat hij het huis helemaal niet voor die prijs wit verkopen.
Vrouw had geen toestemming gegeven, dus overeenkomst is ongeldig gemaakt.
Wederkerige overeenkomst: voor beide partijen ontstaan verschillende verbintenissen.
Voorbeeld: koopovereenkomst. Verkoper verkoopt zijn product, koper betaalt ervoor,
verkoper moet het leveren etc etc.
Eenzijdige overeenkomst: er ontstaat voor maar één van de partijen een of meer
verbintenissen.
Voorbeeld: schenkingsovereenkomst. Ik geef jou iets en je hoeft mij er niks voor terug te
geven.
Een aanbod kan herroepelijk, onherroepelijk of vrijblijvend zijn:
- Het aanbod kan worden herroepen zolang het nog niet is aanvaard. Maar als er een
termijnstelling voor de aanvaarding is, is het aanbod onherroepelijk voor die termijn.
Ook al is het aanbod nog niet aanvaard.
- Een vrijblijvend aanbod is dat zelfs direct na de aanvaarding het aanbod nog kan
worden herroepen. Zelfs nadat de overeenkomst is gesloten kan het aanbod nog
worden herroepen.
4. Handelingsbekwaamheid
Personen zijn handelingsbekwaam als zij zelfstandig overeenkomsten kunnen sluiten.
Personen heten juridisch: rechtssubjecten. Rechtssubjecten zijn te onderscheiden in:
- natuurlijke personen (mensen)
- rechtspersonen (instellingen en organisaties)
Handelingsonbekwaam zijn:
, - Minderjarigen, jonger dan 18. (1:233 BW)
- Meerderjarigen die onder curatele zijn gesteld, psychisch niet in orde. (1:378 BW)
Zij kunnen dus in principe geen rechtshandelingen aangaan. Hiermee bedoelen we dat dit
volgens de hoofdregel zo is, maar er zijn altijd ook nog uitzonderingen.
Wat als een handelingsonbekwame toch een overeenkomst sluit?
- Zo’n overeenkomst is vernietigbaar
- Vernietiging heeft terugwerkende kracht (=prestaties moeten ongedaan worden
gemaakt)
Voorbeeld: minderjarige sluit een telefoonabonnement af. Dit is veel te duur, dus
ouders zijn het er niet mee eens. Zij kunnen dan de overeenkomst vernietigen omdat
een minderjarige handelingsonbekwaam is.
Maar.. soms kan een minderjarige wel rechten uitoefenen:
- Handlichting de kantonrechter bepaalt dan dat een minderjarige die 16 jaar of
ouder is, bevoegd is om bepaalde rechten van een meerderjarige uit te kunnen
oefenen.
- Een voorbeeld is dat je een testament kunt maken als je 16 bent. Ook kun je zonder
toestemming uitgaven voor studie en levensonderhoud doen als je 17 bent en
studeert.
- In het maatschappelijke verkeer gebruikelijke handelingen we vinden het normaal
dat een 14-jarige een spijkerbroek koopt.
- Ook kan een minderjarige die de leeftijd van 16 heeft bereikt een
arbeidsovereenkomst aangaan. Hij staat hierin gelijk met een meerderjarige.
5. Wilsgebreken
1. Bedrog:
Voorbeeld: je koopt een Mercedes A180 voor 15.000 euro. Dan kom je erachter dat
er gerommeld is met de kilometerstand. Je hebt de auto gekocht voor meer geld dan
dat hij waard is. Je bent dus bedrogen. De rechtshandeling is vernietigbaar omdat
deze door bedrog tot stand is gekomen. (3:44 BW)
2. Bedreiging: je wordt bedreigd tot het verrichten van een bepaalde rechtshandeling.
Voorbeeld: dreiging tot mishandeling of vernieling
3. Misbruik van omstandigheden: wanneer je weet dat iemand anders in een
afhankelijke situatie verkeert, of geestelijk in de war is, en je maakt daar misbruik van.
De overeenkomst kan worden vernietigd door de ander.
Voorbeeld: je hebt een vakantie geboekt en je moet naar Schiphol. Je zit in de trein
en je krijgt ineens te horen dat de treinen niet meer rijden. Dus je moet met de taxi.
Een normale prijs voor een rit zit rond de 100 euro. Maar de taxichauffeur weet van
jouw omstandigheden en vraagt 300 euro. Dit is misbruik van de situatie maken want
de chauffeur weet dat je geen andere optie hebt, want je moet je vlucht halen.
4. Dwaling: je sluit een overeenkomst bij een juiste voorstelling van zaken, maar dit blijkt
echter niet zo te zijn. Dit lijkt op bedrog, maar tussen bedrog en dwaling zit een
belangrijk verschil. Bedrog is opzettelijk, dwaling niet. N
Voorbeeld: je verkoopt een vervalst schilderij van Rembrandt, maar je wist niet dat
het schilderij vervalst was. De persoon aan wie je het schilderij hebt verkocht komt
erachter dat het vervalst is. Als je dan kan aantonen dat je niet wist dat het schilderij
een vervalsing was, kan de persoon zich beroepen op dwaling.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper chaimaelbacha. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.