College aantekeningen
staatsrecht hoorcolleges semester 2
- Vak
- Staatsrecht B2
- Instelling
- Radboud Universiteit Nijmegen (RU)
staatsrecht hoorcolleges semester 2
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 46 pagina's
Voorbeeld 4 van de 46 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: cdekkers78 • 5 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Hc 1 vergelijkend staatsrechtDuitsland, Engeland, Frankrijk en VS
Thema’s vergelijkend staatsrecht:
- staatsvorm
- staatshoofd
- regeringsstructuur
- parlement en tweekamerstelsel
- parlement en wetgevingsprocedure
- verhouding regering-parlement
- rechterlijke organisateeconsttutonele toetsing
Gemeenschappelijke kenmerken:
- uitgangspunten: allemaal democrate en parlement dus een vertegenwoordigt lichaam. Allemaal
principe van machtenscheiding. Rechtstaat.
- regeringsstructuur met staatshoofd. Nederland en Engeland koningshuis. Andere landen
president. Soms staat de regering los van het staatshoofd. Soms is de regering het staatshoofd (VS).
President met symbolische functe in regering.
- vertegenwoordigend lichaam
- onafankelijke rechter en toetsing
Verschillen:
- verschillende begrippen en verschillende constructes
- verschillende achtergronden: hoe is het historisch te verklaren dat het nu zo staatsrechtelijk is
geregeld
Staatsvorm van bundesrepubliek Duitsland
Staatsvorm is het gehele vorm van staatsrecht binnen een land. We kennen 3 vormen:
- unitarisme – eenheidsstaatecentraal gezag > centrale overheid sterk > de lagere overheden staan
onder gezag van de centrale overheid. Ingrijpen bij taakverwaarlozing bv. zoals bij sint eustanius
(nazoeken!) dan kan overheid ingrijpen door noodwet en de taken overnemen.
- federalisme - statenbond (zwak) > bv. de Europese unie met een verdrag constructe van
soevereine staten.
- federalisme – federale staat of bondsstaat (sterk) > 1 soevereine federale staat bv. Duitsland,
Oostenrijk, Italië.
,Algemene kenmerken Duits federalisme:
Tweeledige staat namelijk staat met 2 niveaus deze moet je ook echt uit elkaar splitsen. Ook wel een
samengestelde staat. Een staat bestaande uit deelstaten. Staat als geheel is een niveau en nog ander
niveau van de deelstaten. De deelstaten hebben alle kenmerken van een soevereine staat. De
deelstaten hebben een eigen grondwet naast de grondwet van de staat. Elke deelstaat heef ook een
volledige eigen regering met ministers en president, parlement en eigen rechterlijke organisate.
Deze deelstaten moeten substantële bevoegdheden hebben > ze moeten ook werkelijk wat te
zeggen hebben. Niet volledige soevereiniteit want geen onafankelijkheid ze mogen zich niet
afscheiden van de staat. Ze vormen allemaal samen onderdelen van de staat als geheel. Hierom geldt
er eenheid in het consttutonele recht dit door de federale grondwet. Federale staat is een
staatrechtelijk samenwerkingsverband op basis van grondwet geldt dus alleen binnen het land. Naar
het buitenland toe 1 land. Ze kennen loyaal samenwerkingsverband, het natonale federale recht
kent voorrang boven deelstaatweten om zo eenheid te kunnen garanderen. Ze werken rechtstreeks
door en van hogere hiërarchische orde in deelstaten. Deelstaten bevaten exclusieve wetgevings-,
bestuur- en rechtspraakbevoegdheden. Federale en deelstaat hebben allebei hun eigen terrein van
onderwerpen waar ze over gaan. Maar wie is nu bevoegdecompetent > hier is een onafankelijke
rechter in dit geval het consttutonele gerechtshof die beslist wie bevoegd is. De deelstaten moeten
zijn vertegenwoordigd in het parlement zodat ze zeggenschap hebben.
Waarom heef Duitslands nou een federale staat? De geallieerde eiste dat Duitsland na de 2 de
wereldoorlog een federale staat zou worden. Zo zou het gezag meer verdeeld zijn en dus niet meer
een sterke centrale overheid zoals eerst. Maar dit is een vertekening van de werkelijkheid want als je
verder terugkijkt in de geschiedenis zag je dat voor Hitler er al een federale staat was tot 1933. Er
was dus al een hele rijke geschiedenis van federalisme. Gevolg keuze van federalisme; spreiding van
staatsmacht over deelstaten > vorm van vertcale machtenscheiding. Het bevordert ook democrate
want je brengt de overheid dichter bij burger want meer op kleiner niveau.
Verankering in het Grundgesetz (GG):
-art 20 GG: Die BRD ist ein demokratscher und sozialer Bundesstaat: sleutelbepaling in Duitse
grondwet . Duitsland is een federale staat ligt hier vast in de grondwet. Leg verband met art. 79 lid 3
D grondwet hier wordt herhaald. >
-art 79.3 GG:(3) Eine Änderung dieses Grundgesetzes, durch welche die Gliederung des Bundes in
Länder, die grundsätzliche Mitwirkung der Länder bei der Gesetzgebung oder die in den Artkeln 1
und 20 niedergelegten Grundsätze berührt werden, ist unzulässig > een verandering of wijziging van
de grondwet waarbij de federale staat wordt opgeheven is niet toelaatbaar het kan niet. Je kan
natuurlijk alsnog art. 79.3 D grondwet wijzigen en daarna 20 D grondwet. Maar dan zou deze
bepaling geen nut hebben daarom is de heersende opvat binnen Duitsland dat deze gewoon niet
gewijzigd ‘kan’ worden. maar wat wel kan is als er door een referendum door het volk wordt
gestemd tot verandering. Want het volk is de hoogste macht in Duitsland.
Deze artkelen spelen een hele belangrijke rol in de EU. Want als EU federale staat wordt kan
Duitsland hier niet aan mee werken want kan volgens deze artkelen de Duitse federale staat geen
soevereiniteit verliezen
Welk uitgangspunt geldt voor verdeling van bevoegdheden?
, - art. 30 GG:Die Ausübung der staatlichen Befugnisse und die Erfüllung der staatlichen Aufgaben ist
Sache der Länder, soweit dieses Grundgesetz keine andere Regelung trif oder zuläßt: de deelstaten
daar liggen de bevoegdheden tenzij de federale grondwet zegt dat federale overheid bevoegd is. Er is
dus sprake van een uitzondering wanneer federale staat bevoegdheid kent.
Hoe zijn de wetgevingsbevoegdheden verdeeld?
- art. 70 GG: Die Länder haben das Recht der Gesetzgebung, soweit dieses Grundgesetz nicht dem
Bunde Gesetzgebungsbefugnisse verleiht. > zelfde als 70 gw alleen dan voor wetgeving nu.
Deelstaten zijn bevoegd wetgeving op te stellen tenzij federale staat bevoegd.
- art. 71 GG uitsluitende bevoegdheden Bond: Im Bereiche der ausschließlichen Gesetzgebung des
Bundes haben die Länder die Befugnis zur Gesetzgebung nur, wenn und soweit sie hierzu in einem
Bundesgesetze ausdrücklich ermächtgt werden > wetgevingsbevoegdheden federale staat: er is
maar 1 natonaliteit namelijk Duits, defensie, fnanciën, buitenlandse betrekking en wetgeving over
terrorisme zijn exclusief federaal niveau geregeld.
- zie verder art. 73 GG
- art. 72: Concurrerende bevoegdheden: Im Bereich der konkurrierenden Gesetzgebung haben die
Länder die Befugnis zur Gesetzgebung, solange und soweit der Bund von seiner
Gesetzgebungszuständigkeit nicht durch Gesetz Gebrauch gemacht hat > Je hebt ook nog
bevoegdheden die zowel federaal als op deelstaat niveau geregeld kunnen worden soort tussen
categorie. Deze wetgeving heet concurrerende wetgeving. Ze zijn beide bevoegd. Zo gauw de
federale wetgeving het regelt dan is de deelstaat niet bevoegd meer. Federale staat mag alleen
regelen als er een noodzaak is tot natonale wetgeving. De opsomming waarvoor beide zowel
federale staat als deelstaat bevoegd zijn staan in art. 74 GG. Heel veel van deze bevoegdheden
opgeëist door federale staat.
- Art 72.3 GG: Hat der Bund von seiner Gesetzgebungszuständigkeit Gebrauch gemacht, können die
Länder durch Gesetz hiervon abweichende Regelungen trefen über:
- das Jagdwesen (ohne das Recht der Jagdscheine);
- den Naturschutz und die Landschafsppege;
- die Bodenverteilung;
- die Raumordnung;
- den Wasserhaushalt
> afwijken van concurrerende wetgeving op sommige terreinen kunnen deelstaten afwijken van de
federale wetgeving ook al heef de federale wetgeving hier al iets over geregeld. Ze kregen weer wat
bevoegdheden terug. Zie onderwerpen hierboven die ze terugkregen.
Hoe zijn de bestuursbevoegdheden verdeeld?
- art. 83 GG: deelstaten voeren bondsweten uit > zowel bondswetgeving als de eigen
deelstaatwetgeving. Het bestuur van de deelstaten is hoofdzakelijk het bestuur in staat. Doen
meeste werk
, - art. 84 GG: toezicht door beleidsregels op deelstaat besturen.
- art. 32 GG: (1)Die Ppege der Beziehungen zu auswärtgen Staaten ist Sache des Bundes.
(3) Soweit die Länder für die Gesetzgebung zuständig sind, können sie mit Zustmmung der
Bundesregierung mit auswärtgen Staaten Verträge abschließen > buitenlandse betrekkingen zijn de
uitzondering zijn een bestuurstaak maar komt enkel aan federale staat toe. Maar deelstaten kunnen
wel verdragen sluiten maar als ze dit doen hebben ze wel altjd toestemming nodig van de federale
staat.
Hoe zijn bevoegdheden van rechtspraak verdeeld?
- art. 92 GG:Die rechtsprechende Gewalt ist den Richtern anvertraut; sie wird durch das
Bundesverfassungsgericht, durch die in diesem Grundgesetze vorgesehenen Bundesgerichte und
durch die Gerichte der Länder ausgeübt > deelstaten hebben eigen rechtspraak. De rechtbanken en
gerechtshoven vallen onder deelstaat en alleen het hoogste gerecht valt onder de federale staat.
Conclusie verdeling van bevoegdheden: - wetgeving - bestuur - rechtspraak
>>>> we zien dat op het terrein van wetgeving de centrale overheid belangrijk is geworden door
concurrerende wetgeving. Wat bijzonder is aan Duitse model is dat de bestuursfuncte nog wel sterk
geconcentreerd is in de deelstaten. Rechtspraak is ook sterk op deelstaatniveau.
Overige principes Duits federalisme:
- 1. loyaliteit
- 2. homogeniteit
- 3. bondsinvloed
- 4. art. 31 GG:Bundesrecht bricht Landesrecht
- 5. medewerking deelstaten in de bond
HC 2 federalisme in de eu
Welke federale karaktertrekken kent de EU? Kan de EU zich ontwikkelen als een federale staat en in
hoeverre?
Verdrag van Maastricht 1983: dat legde de basis voor de economisch en monetaire unie. Daar begon
de federalisering vorm te krijgen. Tegenslag in 2005 bij referenda in Nederland en Frankrijk tegen
federalisering. Toen kwam Lissabon verdrag deze zorgde ook voor meer federalisme. 2008 euro-crisis
en bankencrisis leiden tot allerlei hulpfondsen schrokken veel mensen van. Nu sinds 2018 weer meer
beleidslijn richtng federalisme. Duitsers moeten zich nog over dit idee uitspreken zal van groot
belang zijn voor verloop.
Kenmerken in EU
1. geen staatsrechtelijke verbinding (zoals in Duitsland) maar een verdragscontructe met federale
trekken
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Annarechten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen