Er zijn veel samenlevingsvormen en niet allen hebben een wettelijke basis. Een social worker
moet weten wat de rechten zijn van de betrokkenen en wat voor bescherming het recht
biedt aangezien zij hulp bieden. Door deze kennis kan men in een hulpverleningsrelatie
misschien preventief te werk gaan.
Persoon- en familierecht is onderdeel van het burgerlijk recht. De wetten bevatten
mensenrechten die voor burgers van groot belang zijn. Door verschillende verdragen zoals
Europese Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele
vrijheden (EVRM) en het Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten
(IVBPR). Deze zijn de basis geweest voor aantal veranderingen in wetgeving in het
Nederlandse personen- en familierecht.
Volgens de wet is een persoon iemand die rechten en plichten heeft je hebt dan een
persoonlijkheid. Je bent een rechtssubject. Persoonlijkheid ontstaat door geboorte, 1
ademstoot is voldoende. Een baby kan niet aan rechten en plichten voldoen maar is wel een
rechtssubject het kan al erven. Er is een uitzondering: een ongeboren kind wordt als
geboren beschouwd als het in het belang van dat kind is. Het kind kan een erfgenaam zijn,
een voorwaarde is wel dat het later levend ter wereld komt. Als een ongeboren kind
beschermd moet worden tegen gedrag moeder kan het prenatale ondertoezichtstelling
worden opgelegd. Persoonlijkheid eindigt bij de dood.
Het zijn van bloedsverwanten is belangrijk en heeft veel rechtsgevolgen, waaronder wie
juridische ouders zijn en wie erfgenamen zijn. Het recht maakt onderscheid tussen
biologische bloedverwantschap en juridische bloedverwantschap. Juridische
bloedverwantschap ontstaat ten gevolge van een juridische relatie (familierechterlijke
betrekking) die tot stand is gekomen.
Ouder en grootouder van kind zijn elkaars bloedverwanten in rechte lijn. Mate waarin
iemand bloedverwant is wordt uitgedrukt in graden. Kind is bij ouder 1e graad en bij
grootouder 2e graad.
Bloedverwanten in de zijlijn zijn personen die van een gemeenschappelijke stamvader of -
moeder afstammen. De graad wordt via de gemeenschappelijke ouder bepaald. Men telt
vanaf de ene persoon tot de gemeenschappelijke stamouder in opgaande lijn. Vanaf deze
stamouder daalt men vervolgens af tot aan de bloedverwant met wie de graad van
bloedverwantschap wordt vastgesteld.
,Aanverwantschap ontstaat alleen door het huwelijk en het geregistreerd partnerschap. Na
scheiding is persoon nog steeds aanverwant aan bloedverwanten van ex.
Ambtenaar van burgerlijke stand bepaald of voornaam van kind gepast is. Voornaam en
achternaam mogen niet hetzelfde zijn behalve als het een gebruikelijke voornaam is. Ouders
mogen kiezen welke achternaam, lukt dit niet wordt naam van vader gepakt.
Achternaamwijziging kan door een meerderjarige als onder andere sprake is van een
onwelvoeglijke, bespottelijke of veelvoorkomende namen en indien een kind en de
verzorgende ouder niet meer willen dat kind naam draagt van niet-verzorgende ouder.
De verzorgingstermijn van deze verzorgende ouder is een voorwaarde voor toekenning. Voor
een kind tot 12 is de verzorgingstermijn een aaneengesloten periode van 5 jaar die direct
moet voorafgaan aan het verzoek tot de geslachtsnaamwijziging. Vanaf 12 geldt 3 jaar. Op
dezelfde wijze kan naam naar stiefouder veranderen die het kind voor de genoemden
perioden verzorgt. Is kind ouder dan 12 en wilt hij/zij het niet dan gaat dat niet door. Bij kind
jonger dan 12 gaat het niet door als 1 ouder niet instemt. Het verzoek wordt ingediend bij de
minister van Justitie en Veiligheid. Beslissing tot wijziging is een Koninklijk Besluit.
Om rechten en plichten te kunnen uitoefenen is het hebben van een woonplaats van groot
belang. BW spreekt van een woonstede. Heeft iemand geen huis dan wordt het huis waar
diegene verblijft of directe relatie heeft, zijn woonplaats. Een kind heeft een afhankelijke
woonplaats. Woonplaats van kind is bij gezaghebbende, als ouders gescheiden zijn is
woonplaats het huis wat het hoofdverblijf is. Iemand die onder curatele staat heeft de
woonplaats van de curator.
Het is van belang om iemands woonplaats te weten omdat:
- De relatieve competentie van de rechter bepaalt
- Bepaalt welke gemeente verantwoordelijk is voor jeugdhulp aan ouders en jeugdigen
- Bepaalt waar een dagvaarding moet worden uitgebracht
Belangrijke gebeurtenissen in het persoonlijke leven van mensen worden vastgelegd in
akten, die zijn ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Ambtenaren van de
burgeerlijke stand houden de registers bij. Zij worden benoemd door het college van
burgemeester en wethouders en moeten eerst een eed of belofte afleggen bij de
, arrondissementsrechtbank. De ambtenaar heeft de bevoegdheid om de overgelegde
gegevens te verifiëren. Hij kan weigeren akte te maken als het niet klopt of te weinig info.
Het huwelijk is een familierechterlijke overeenkomst, gesloten tussen 2 personen. Kerkelijk
huwelijk is niet verplicht en mag pas nadat er een burgerlijk huwelijk heeft plaatsgevonden.
Hierna worden de huwelijksvereisten behandeld:
- Partners moeten 18 of ouder zijn
- De geestvermogens van een partner mogen niet zodanig gestoord zijn, dat deze niet
in staat is zijn wil te bepalen of de betekenis van zijn verklaring te begrijpen
- Partners moeten beiden ongehuwd zijn en mogen geen geregistreerd partnerschap
hebben gesloten met een ander
- Partners mogen niet elkaars bloedverwant in de rechte lijn of elkaars broer of zus zijn.
Gaat het om adoptie broer en zus kan minister van Justitie en Veiligheid
huwelijksdispensatie geven van het verbod.
- Partners mogen ook niet elkaars bloedverwant zijn in 3e en 4e graad. Als aanstaande
echtgenoten bij de ambtenaar van de burgerlijke stand ieder een beëdigde verklaring
afleggen waarin ze aangeven dat er sprake is van vrije toestemming, dan wordt het
verbod opgeheven.
Sinds 2015 is het mogelijk om het onvrijwillig sluiten van een huwelijk “uithuwelijken” te
stoppen. Bestaand huwelijk wordt nietig verklaard als er sprake is van dwang.
Melding van voorgenomen huwelijk moet uiterlijk 2 weken voorafgaand aan het huwelijk
plaatsvinden. Binnen een jaar moet het huwelijk plaatsvinden anders weer opnieuw
trouwplannen melden.
Na kenbaar maken van huwelijk onderzoekt ambtenaar de huwelijksbescheiden:
Geboortegegevens, bewijs van een echtscheiding van een eerder huwelijk en indien vereist
toestemming bijvoorbeeld van curator.
In aanwezigheid van een ambtenaar moeten de personen de belofte uitspreken. Ook
moeten er minstens 2 en max 4 getuigen aanwezig zijn. Er ontstaat een huwelijksakte als
alles ondertekent is.
Belangrijke rechtsgevolgen huwelijk:
- Echtgenoten kunnen elkaars achternaam gebruiken
- Ze zijn elkaar getrouwheid, hulp en bijstand verschuldigd
- Verplicht tot het gezin horende minderjarige kinderen te verzorgen
Geregistreerd partnerschap heeft dezelfde voorwaarden als het huwelijk.
Ook zelfde rechtsgevolgen:
- Als er geen partnersschapsvoorwaarden zijn laten opmaken bij notaris is er sprake
van een algehele of beperkte gemeenschap van goederen.
Er moet duidelijk zijn hoe de goederen verdeeld zijn tussen de partners. Als ze hiervoor niets
regelen ontstaat er een beperkte gemeenschap van goederen. Prive goederen of schulden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukkingma. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.