College aantekeningen
Verdieping strafprocesrecht: aantekeningen hoorcolleges
- Instelling
- Maastricht University (UM)
Aantekeningen van de hoorcolleges.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 13 pagina's
Voorbeeld 2 van de 13 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: arturranoush • 4 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Verdieping Strafprocesrecht: aantekeningen hoorcollegesMaster Nederlands Recht: Strafrecht Maastricht University
Verdieping Strafprocesrecht: aantekeningen hoorcolleges
Academisch jaar 2018-2019
Blokperiode 1
Hoorcollege 1: rechtsvergelijkende aspecten en het karakter Nederlands strafproces
Karakter van het Nederlandse strafproces:
Gematigd inquisitoir;
Professionele rechters;
Opportuniteitsbeginsel;
Materiële waarheid;
Efficiëntie.
Inquisitoir vs. Accusatoir
Vroeger was bij een betrapping op heterdaad geen strafproces, burgers riepen elkaar ter verantwoording. De
verdediging bestond uit het afleggen van een plechtige eed. Je had ook goddelijke beproevingen. Bijvoorbeeld:
hekserij. Water is zuiver, als je echt een heks bent dan blijf je bovendrijven. Was dat niet het geval dan werd je op
de brandstapel gegooid. Harde, barre tijden. Op een bepaald moment besloot de kerk dat dit niet meer oké was,
het moest anders worden aangepakt. Priesters mochten niet meer meewerken aan die godsoordelen. In plaats
daarvan introduceerde de kerk een andere procedure. Er werd een vertrouwenspersoon ingesteld de verdachte
en getuigen moest ondervragen. Dit alles werd vastgelegd. Vooral bij misdrijven tegen geestelijken of
aanklachten tegen ketterij. Dit onderzoek is de basis van ons inquisitoir systeem.
Engeland was accusatoir. Nog steeds. Zij wilden ook van het godsoordeel af, maar zij wilden het desondanks
anders aanpakken. In plaats van een vertrouwenspersoon, werden mensen die in de buurt van de plaats delict
wonen samen gebracht om te beoordelen of iemand schuldig was. Dit is accusatoir, omdat de rechtbank beslist
op basis van deze ‘jury’. De rechtbank verricht zelf dus geen onderzoek. Er is geen bewijs nodig.
De situatie veranderde echter. Eerst was er een wreed accusatoir systeem, maar dit veranderde. Het werd veel
eerlijker doordat er getuigen konden worden opgeroepen en ook werden politieke tegenstanders soms
vrijgesproken. Dit was in het verleden niet het geval. Het accusatoir systeem verslechterde echter, want:
Er werd systematisch gebruik gemaakt van martelingen (met de beste bedoelingen). Er moesten twee
ooggetuigen zijn als er sprake van een ontkennende verdachte. Meestal zijn er geen twee ooggetuigen,
dus werd de verdachte gemarteld zodat hij een bekennende verklaring zou afleggen.
Achter gesloten deuren gehouden (behalve strafzaken).
Er was geen scherp onderscheid tussen de rechter en de aanklager, liep moeiteloos in elkaar over.
Vanaf de 17e eeuw (de verlichting) kwam er kritiek op het eigen stelsel en bewondering voor de
Engelsen. Hier vonden geen (structurele) martelingen plaats.
Wat zien we daar nu nog van terug?
Accusatoir model Inquisitoir model
Partijen verzamelen het bewijs. Verdachte is voorwerp van het onderzoek
De staat voorziet in een structuur en een Zoeken naar de materiële waarheid
onafhankelijke arbiter.
Streeft naar vaststelling van een voor partijen Actieve rechter, magistratelijke rol van de OvJ.
aanvaardbare waarheid. Doel: beide partijen moeten
tevreden zijn met de waarheid die door de
bewijsmiddelen aan het licht is gekomen.
Waar zijn de verschillen zichtbaar?
Mondeling vs. papieren bewijs. Inquisitoire systemen vertrouwen op een papieren dossier. Accusatoire
systemen vertrouwen daar echter ook steeds meer op. Duitsland hangt het onmiddellijkheidsbeginsel
aan. Verklarende getuigen moeten op zitting verschijnen.
1
, Verdieping Strafprocesrecht: aantekeningen hoorcolleges
Cross-examination van getuigen. Dit vind je veelal in accusatoire systemen. Voor slachtoffers kan dit
echter ingrijpend zijn. Verdediging en zowel aanklager zijn echter wel hiertoe bevoegd. In inquisitoire
systemen is het de rechter die dit doet. Verdediging mag via de rechter wel zijn vragen stellen.
Plea bargaining. Regeling treffen met de aanklager over de hoogte/hoeveelheid straf in ruil voor een
schuldbekentenis. Gebruikelijk bij accusatoire systemen, omdat de waarheidsvinding anders is. Beide
partijen moeten het eens zijn over de waarheid die uit het bewijs voortvloeit. Inquisitoire systemen willen
echter de materiële waarheid achterhalen.
Rol van de rechter: actief of passief. Bij inquisitoire systemen is de rechter het meest actief, omdat hij de
zitting leidt. Hij heeft een eigen verantwoordelijk voor het ontdekken van de waarheid, hij kan niet enkel
afgaan op bewijs dat wordt aangedragen door de partijen. Dit is in accusatoire systemen niet het geval.
Jury als beslisser en bewijstoelatingsregel. Komt vooral voor in accusatoire systemen. Toch kennen ook
steeds meer inquisitoire systemen een jury. De jury brengt met zich dat er strengere
bewijstoelatingsregels gelden. Onprofessionele jury, dus de kans is groot dat ze bepaald bewijsmateriaal
niet goed waarderen. Bepaald bewijs wordt daarom uitgesloten, zoals bloederige foto’s van slachtoffers
of het (lange) strafblad van een verdachte. Hierdoor zouden emoties de overhand kunnen krijgen.
Publiek of gesloten deuren. Inquisitoire systemen zijn doorgaans bijna geheel openbaar. Accusatoire
systemen daarentegen zijn minder openbaar, soms moet er voor betaald worden.
In de praktijk zijn er geen pure accusatoire of inquisitoire modellen meer. Daarom wordt ons systeem: gematigd
inquisitoir genoemd:
Zoeken naar de materiële waarheid;
Actieve rechter;
Geen jury;
Magistratelijke rol OvJ. Deze is onpartijdig en niet aan te merken als de wederpartij van de verdachte.
Maar wel erkenning verdachte als procespartij, bijvoorbeeld zwijgrecht, rechtsbijstand en
ondervragingsrecht. Hier komt de accusatoire rol om de hoek kijken;
Tijdens opsporing meer inquisitoir (gematigd inquisitoir), tijden de zitting meer accusatoir (gematigd
accusatoir).
Professionele rechter vs jury
Argumenten tegen Argumenten voor
Behoort niet tot de Nederlandse traditie Versterking gemengde rechtspraak
Emotioneel ontvankelijk Meer publieke controle en democratisering
Element van discontinuïteit Versterking vertrouwen in rechtspraak
Ondeskundigheid van de jury Meer feitelijke kennis/deskundigheid
Administratieve belasting van het systeem
Beraadslaging en uitspraak:
In raadkamer. Wat hier wordt gezegd is geheim, geen openbaarheid.;
Een gefungeerde mening, geen dissenting opinions. Rechters komen als één naar buiten, ook als ze het
niet allemaal met elkaar eens waren. Dit kan soms echter jammer zijn, want in de USA bijvoorbeeld kun
je lezen waar de discussie over is gegaan en hoe het uiteindelijk geïnterpreteerd moet worden;
Verschil met jury: uitkomst, geen motivering. De jury hoeft geen tekst en uitleg de geven.
Motiveren: wel verplicht motiveren een waarborg om een oordeel op rationaliteit en plausibele uitleg
feiten baseren. Vergroot de kans dat er op basis van ratio wordt besloten.
Vervolgingsbeginsel
Kenmerkt ons strafproces. Opportuniteit versus legaliteit. Wat is hier de achtergrond van? Speciale en generale
preventie, risico eigenrichting en vervolgingsmonopolie. Enkel indien maatschappelijk nut, prioriteren
noodzakelijk, wordload. Er moet afstand tot de politiek worden gehouden. Keuzes begrensd, gestructureerd,
gecontroleerd. Uniforme beleidsontwikkeling: vervolgingsrichtlijnen. College van P-G’s enige afstand van het
ministerie, maar wel politiek verantwoordelijk. Dit is lastig indien politieke referentie snel wisselen of wanneer
alles prioriteit heeft. Prioriteiten stellen is immers noodzakelijk. In de praktijk zijn er echter geen grote verschillen.
Procedurele vs. materiële waarheid
Waar is het strafproces op uit? De waarheid? Volgens Weigend is het strafproces niet de goede plaats om de
waarheid boven tafel te halen.
In Nederland zoeken we naar de materiële waarheid, maar niet ten koste van alles, namelijk van de
rechtsbescherming van de verdachte en de voortvarendheid van de procedure. Materiële waarheid is hetgeen
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dena15. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 47561 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen