Samenvatting forensische linguïstiek (A)
Week 1 - Introductie taalkunde en FL
Wat is forensische taalkunde?
Het toepassen van taalkundige kennen en methoden op juridische teksten en
vraagstukken als:
Hoe begrijpelijk is de taal van juridische documenten?
Hoe verhoudt de taal van politie en justitie zich tot de taal van leken
deelnemers?
Welke gesprekstechnieken helpen voorkomen dat een gijzeling uit de
hand loopt?
Hoe verhoor je kinderen en andere kwetsbare deelnemers in het juridisch
systeem?
Wie heeft een bepaalde tekst (niet) geschreven?
Is dit een ‘oorspronkelijke’ tekst of is de tekst geplagieerd en waar ligt de
grens?
Deelgebieden forensische linguistiek
1. Juridisch taalgebruik: contracten, cautie, dagvaarding
2. Taal in de rechtsgang: politieverhoor, rechtszaak, kwetsbare
participanten
3. Taal als bewijs
a. Gesproken: bommelding, afgetrapt telefoongesprek
b. Geschreven: dreigbrief, zelfmoordbrief, smsje, testament
Wat is het doel ervan?
1. Vergroten fundamentele kennis taalwetenschap: processen/taalgebruik in
het rechtssysteem begrijpen en beschrijven
2. Inzicht bieden/scholing (rechters, advocaten etc.)
3. Bijdrage leveren aan de bewijsvoering van een zaak
Vorm Functie
Fonetiek (onderzoekt de feitelijke Pramatiek (bedoelde betekenis in
realisering van klanken klank, context)
accent)
Fonologie (klankleer/klanksysteem Discourse (betekenis uitingen in
van een taal fonemen, allofonen) grotere context)
Morfologie (woordvorming)
Lexicaal (woordkeuze)
Syntax (zinsstructuur)
, Semantiek (taalkundige betekenis)
Kenmerken voor juridisch taalgebruik
Fonetiek
o De interactie is een schriftelijke weergave. Maar je wilt ook de
bijhorende audio beluisteren.
Woordkeuze
o Onpersoonlijk (‘de verdachte bv.’)
o Jargon (‘verwerven, voor handen hebben’)
Semantische overweging
o Opsommen (‘in A’Dam, A’dam-oost, Nederland’)
Syntax/zinsstructuur
o Passieve constructies (‘wordt verweten’)
o Complexe zinsbouw (‘alle informatie binnen 1 zin’)
Pragmatiek
o Beleefdheidsvormen (‘u, mevrouw’)
o Grice’s maxims: kwantiteit, kwaliteit, wijze en relevantie
Taalkundigen letten op:
Woordkeuze, zinsstructuur etc.
Kwaliteit en authenticiteit van het transcript
Beurtwisseling
Wie bepaalt de agenda
Stiltes
Lichaamstaal
Tools forensische taalkunde:
Schema’s, scripts, frames
Kwantitatieve analyse : aantal beurten per deelnemer, aantal woorden
per beurt, wie controleert het onderwerp van gesprek en sluit deze
af/introduceert een nieuw onderwerp
Kwalitatieve analyse: vorm en inhoud van beurten
o Coöperatieve principe en Grice’s maximes
o Speech acts (taalhandelingen)
o Beleefdheid en gezichtsbedreigende taalhandelingen
o Beurtwisseling, geprefereerdheid en onderbrekingen
Week 2 - 112, crisis onderhandelingen en politie verhoren
Waar let je op bij een transcript?
- Beurtwisselingen
o Wie spreekt wanneer
o De manier waarop (onderbrekingen, overlap (mensen die elkaar
goed kennen)
o Handelingen die sprekers verrichten
- Rollen en identiteiten
, o Hoe beïnvloedt de relatie tussen deelnemers de interactie?
Wat kenmerkt institutionele communicatie?
- Specifieke institutionele doelen
- Richtlijnen/procedures die gevolgd moeten worden
- Beperkingen en toestemmingen voor wat wel en niet gezegd mag worden
- Relatie is asymmetrisch (professionals doen niet anders en de mensen die
bv 112 bellen is het iets wat ze nooit/niet vaak doen)
Deze doelen hebben invloed op:
- Accent (fonetiek)
- Woordkeuze (lexicon, semantiek)
- Syntac of verpakking van een uiting
- Wie mag welke taalhandelingen (speech acts) doen:
o Beurt toewijzen
o Vragen stellen
o De ander samenvatten
o De ander onderbreken
o Nieuw onderweg aandragen
o Onderwerp afsluiten etc.
112 gesprekken
Scripts of schema’s : waarmee we interpreteren (wat we verwachten)
Verkeerde verwachtingen:
1. Meteen vertellen wat er aan de hand is
2. Dat de locatie al bekend is
Na onderzoek is er een nieuwe zin Alarmcentrale 1-1-2, wilt u politie,
brandweer of ambulance?
Nieuwe protocol:
1. Wat is er aan de hand
2. Waar is hulp nodig
3. Welke hulpdienst
4. Doorverbinden
Speech events wordt meestal gebruikt voor gesproken taal (112, politie
verhoor, doktersbezoek). Genres voor geschreven taal (proces-verbaal,
krantenartikel, cv, recept etc.)
Speech events kenmerken: Genres kenmerken:
