Deze samenvatting is geschreven voor havo 4. BuiteNLand H1 wateroverlast. Het gaat over delta, dijken, rivieren, milieu etc.
mocht je nog vragen hebben mag je me altijd contacten! x
De hoofdrivier en de zijrivieren samen vormen het stroomstelsel van een rivier. Het stroomstelsel
voert al het regenwater af dat in een bepaald gebied valt, samen met het grondwater. Dit noem je het
stroomgebied van een rivier. De grens tussen twee stroomgebieden heet een waterscheiding.
Het stroomstelsel heeft 3 onderdelen, die samen het lengteprofiel van een rivier vormen:
1. Bovenloop: hoog in de bergen, smal en stroomt snel door hoogteverschil, veel erosie.
2. Middenloop: lager gelegen en heuvelachtig gebied, doordat het water langzamer naar
beneden stroomt wordt de rivier breder.
3. Benedenloop: laatste deel van een rivier voor uitmonding, stroomt langzaam en kronkelt,
veel sedimentatie.
Het hoogteverschil tussen twee plekken noem je het verval, als je deze deelt door het aantal km dat
deze plekken uit elkaar liggen, bereken je het hoogteverschil per km. Of ter wel, verhang.
Je hebt 3 soorten rivieren:
Gletsjerrivieren: smeltwater van gletsjer, hoog in de bergen. Vaak in het voorjaar, door
smelten van ijs, veel water.
Regenrivier: regenwater dat via grondwater en zijrivieren in de hoofdrivier terecht komt. Bijv.
Maas. Alleen veel water als er veel neerslag valt
Gemengde rivier: smeltwater, dat wordt aangevuld door regenwater. Lange rivieren, zoals de
Rijn.
De waterafvoer kan dus verschillen gedurende het jaar en ook nog is per rivier. Deze verschillen
gedurende het jaar noem je het regiem. De hoeveelheid water die in een rivier afvoert op een
bepaalde plek per tijdseenheid, vaak sec, is het debiet.
Door klimaatverandering zijn er een aantal gevolgen voor de rivieren:
Onregelmatiger neerslagregiem: rivieren ineens veel water verwerken piekafvoer.
Temperatuurstijging: smelten gletsjer sneller, water niet meer opgeslagen als ijs en komt dus
in rivieren.
Zeespiegelstijging: rivieren moeilijker afwateren op zee
, Paragraaf 1.2:
Vroeger deden mensen bijna niks aan de rivieren, nu wel door de grotere bevolkingsgroei en de
klimaatverandering. Vroeger had je alleen oerwallen: zand en klei, door sedimentatie
Nu:
Winterdijk: bij hoogwater in de winter lopen de uitwaarden onder water
Zomerdijken: zodat we de uitwaarden ook voor landbouw kunnen gebruiken in de zomer
Het gebied tussen beide winterdijken noemen we het buitendijks gebied. Het gebied achter de dijken
waar de mensen wonen noemen we een binnendijks gebied.
Doordat Nederland vlak is heeft het een klein verval en een lage stroomsnelheid, hierdoor gaan
rivieren meanderen: er ontstaan bochten in de rivier doordat de buitenbocht wordt uitgesleten door
erosie en de binnenbocht dichtslibt door sedimentatie. Dit heeft ook nadelen:
De rivier voert zijn water minder snel af naar zee verhoging overstromingsrisico
Schepen doen er langer over om hun route over water af te leggen.
Aanpassingen buitendijks gebied:
Door kanalisatie hebben we ervoor gezorgd dat het overstromingsrisico kleiner is en de
bevaarbaarheid van de rivier te vergroten. Om te zorgen dat de oevers van de rivier niet worden
afgesleten door het water zijn er kribben aangelegd. Om te zorgen dat de waterstand op peil blijft
hebben we stuwen en sluizen gemaakt.
Aanpassingen binnendijks gebied:
Door ontbossing verdwijnt een groot deel van de natuurlijke begroeiing, waardoor er meer water in
een rivier komt. Ook verstening van het oppervlak veroorzaakt hetzelfde probleem. De vertragingstijd
is de tijd die regenwater nodig heeft om na een bui in een rivier te komen. Deze tijd wordt hierdoor
steeds korter en bij veel regenval kan het leiden tot verhoogde en versnelde piekafvoer.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jillherijgers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
