Samenvatting
Samenvatting geschiedenis Historische Context: de Verlichting
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting voor het vak geschiedenis over de historische context: de Verlichting. Uit examenkatern voor vwo 6.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Verlichting 1650-1900Historische context 2
§2.1 Verlichte ideeën over een betere samenleving
Vooruitgang van de wetenschap
- Hernieuwde belangstelling voor klassieke cultuur (Humanisme) → Renaissance
- God en het Hiernamaals stonden eerst centraal → Nu het individu en het leven op
aarde
- Ontdekkingsreizen → Europese Overzeese expansie → Nieuwe schepen, navigatie
en cartografie
- Galilei verbeterde de techniek van glas slijpen → Betere telescopen
Rationalisme en empirisme
- Wetenschappelijke revolutie: Door nauwkeurig te observeren en te experimenteren
waardoor de kijk op de wereld veranderd
- 2 onderzoeksmethoden:
1. Rationalisme: De opvatting dat de menselijke rede de voornaamste bron van
kennis is.
2. Empirisme: De opvatting dat waarneming en experiment de voornaamste
bronnen van kennis zijn.
- René Descartes wordt gezien als de grondlegger van het rationalisme. →
De ratio (rede) staat dus voorop.
- John Locke is verbonden met empirisme. → Door veel waarnemingen te
vergelijken ontstaat betrouwbare kennis.
natuurwetten en god
- Isaac Newton combineerde rationalisme en empirisme → Ontdekt zwaartekracht
- Wereld met natuurwetten → Argwaan bij kerkelijke gezaghebbers, want met zo een
wereldbeeld was er geen ruimte voor een almachtige God en was Bijbel overbodig of
zelfs onjuist.
- Op termijn zou de rol van de Kerk ter discussie gesteld kunnen worden.
- Vorst verloor veel invloed op de religieuze keuzes van zijn onderdanen.
rationeel optimisme
- Prestaties in wetenschap en techniek → vertrouwen in menselijk verstand groeit.
- Verlichte denkers dachten dat methoden die ze gebruikten in natuurwetenschappen
ook gebruikt konden worden bij de besturing van de menselijke samenleving.
- Rationeel optimisme kwam op: Het geloof dat de mens met behulp van zijn rede
alle religieuze, politieke, economische en maatschappelijke problemen kan oplossen.
- Kritische houding tegenover gezagsverhoudingen → Op traditie en geloof
gebaseerde machtsaanspraken van koningen, edelen en geestelijken werden
door veel denkers in twijfel getrokken.
, opvoeding en grenzen aan de rede
- Juiste opvoeding en goed onderwijs voor kinderen zou leiden tot redelijk denkende
burgers.
- Verlichte denkers hechtten veel waarde aan het verspreiden van wetenschappelijke
kennis en verlichte ideeën
- Immanuel Kant stelde dat de mens geen objectieve kennis van de
werkelijkheid kan hebben → Moraal kan dwarszitten.
- Kant is toch een verlicht denker → Motto: ‘Durf je verstand te gebruiken!’
Locke en montesquieu
- Volgens John Locke waren de voornaamste natuurlijke rechten het recht op
leven, vrijheid en eigendom. → Voor bescherming van eigendommen kon
men een staat vormen → meerderheid neemt beslissingen
- Wanneer een vorst zich schuldig maakte aan machtsmisbruik, mocht het volk
hem afzetten en vervangen.
- De afspraak om gezamenlijk een politieke gemeenschap te vormen, noemen
we een sociaal contract.
- De Franse denker Charles de Montesquieu bouwde voort op de ideeën van
Locke. → Voorstander monarchie, tegenstander machtsmisbruik → Machten
moeten gescheiden worden → Trias Politica
Het sociaal contract volgens rousseau
- Jean-Jacques Rousseau ging verder dan anderen → Niet enkel bourgeoisie maar
ook het ‘gewone volk’ hoort zeggenschap te hebben.
- Volgens Rousseau was het ‘gewone volk’ van nature geneigd tot het goede, gericht
op het gemeenschappelijk belang.
- Volgens Rousseau was elk mens vrij geboren → tegen slavernij en absoluut
koningschap. → Enige legitieme gezag was door overeenkomsten tussen mensen
directe democratie
- Rousseau vond dat macht door het volk zelf uitgevoerd moest worden. →
voorstander directe democratie.
- Directe democratie is onmogelijk in een groot land zoals Frankrijk → Beslissingen
van afgevaardigden later ter goedkeuring voorleggen aan het volk.
Adam smith en het rationele eigenbelang
- Eerst was er een mercantilistisch beleid: Het aantal goederen in de wereld ligt vast
en ieder volk moest proberen een zo groot mogelijk deel te bemachtigen.
- Adam Smith was hierop tegen → Overheid moest zich zo min mogelijk bemoeien →
Vrijhandel en marktwerking → Vraag en aanbod bepalen prijzen en lonen.
de publieke opinie en censuur
- 18e eeuw: Verandering in politieke cultuur → Verlichte ideeën kwamen terecht bij de
gegoede burgerij → Later door spotprenten ook bij onderlagen bevolking.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper aimelykil. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67163 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen