I Theoretische Overview, Social Anxiety Disorder, Cognitive Behavioural models van Social Anxiety Disorder -
Wong, Gordon & Heimberg
P1 t/m P9, 2 main models
Cognitief Model van SAD - Clark & Wells (1995)
SAD → Resultaat van interactie tussen aangeboren gedragseigenschappen en eigen ervaringen. Belangrijke
eigenschap van SAD: het willen van een goede impressie achterlaten bij anderen en een onzekerheid over eigen
vaardigheid om dat te doen, en dat dit zal leiden tot statusverlies, verlies van eigenwaarde of afwijzing.
• Dysfunctionele processen (4 interactieve processen)
o Persoon met SAD komt in gevreesde situatie, bang om negatief beoordeeld te worden → aandacht
wordt naar binnen gericht en gebruikt interoceptive informatie als feedback (wat eigen
overtuigingen zou bevestigen). Leidt tot negatieve zelf-perceptie, waarbij personen met SAD zichzelf
zien van buitenaf (maar in een extreem vervormde manier). BELANGRIJK: exposure alleen is daarom
niet genoeg om SAD te verminderen
o Personen gedragen zich op een manier waarop ze niet negatief beoordeeld kunnen worden (safety
behaviours), e.g. iemand die bang is dat iemand ziet dat diegene zweet gaat extra laag donkere
kleren dragen (waardoor ze waarschijnlijk ook alleen maar meer gaan zweten) → deze safety
behaviours zorgen vaak voor meer anxiety omdat hun negatieve overtuiging niet kan worden
weggehaald door tegenbewijs
, 30
o Personen met SAD overschatten vaak de negatieve beoordeling van anderen en denken dat de
gevolgen veel erger zullen zijn dan realistisch gezien. Hierdoor monitoren ze hun gedrag alleen maar
meer, wat hun tegenhoudt om volledig mee te gaan in de sociale interactie → waardoor hun
daadwerkelijke sociale interactie negatief beïnvloedt wordt en mensen daadwerkelijk denken dat ze
niet sociaal zijn of onvriendelijk
o Voor de sociale interactie hebben personen met SAD vaak anticiperende anxiety waarin voorgaande
negatieve ervaringen zijn herinnerd etc → kan leiden tot vermijding van de situatie. Na de sociale
interactie evalueren personen met SAD vaak hun prestatie (post-event processing), waarbij ze
denken dat ze het slechter hebben gedaan dan dat ze daadwerkelijk hebben gedaan → kan leiden
tot vermijding van toekomstige sociale interacties
Cognitive-Behavioural Model of SAD - Rapee & Heimberg (1997)
Social Anxiety is een soort continuüm waarbij SAD het verre uiteinde is → de graad van dysfunctionele patronen kan
worden gerepresenteerd langs het continuüm. Verschil tussen mensen met SAD en zonder is dat mensen met SAD
cues beoordelen als bedreiging
• Factoren die het ontwikkelen van dysfunctionele processen en zo ook SAD beïnvloeden:
o Genetische aanleg voor aandacht naar bedreiging → interacteert met ervaringen uit kindertijd
(gepest worden), en creëert een perceptie van de sociale wereld als gevaarlijk. Hierdoor verwachten
mensen met SAD dat ze negatief beoordeeld zullen worden door anderen
o Waarde hechten aan het belang van geaccepteerd worden door anderen → leidt tot bepaalde
verwachtingen en doelen die volgens persoon met SAD niet gehaald kunnen worden, samen met
verwachtingen van negatieve consequenties van falen.
• Dysfunctionele processen
Sociale situaties zijn erg breed en kunnen ook situaties bevatten zonder daadwerkelijke sociale interactie
(aangezien de perceptie van gevaar al genoeg is om anxiety aan te wakkeren)
→ het hebben van publiek activeert een representatie van zichzelf die gezien wordt door het publiek, op een
vervormde (distorted) manier, gebaseerd op eerdere ervaringen en consistent met negatieve zelf-
schema's/overtuigingen. Dit kan weer beïnvloed worden door interne of externe feedback
Reden dat deze representaties van zichzelf distorted zijn: mensen met SAD hebben een bias om externe
cues te zien als een negatieve beoordeling. Hierbij hebben mensen met SAD de neiging om aandacht te
richten deze mentale representatie van zichzelf gezien door anderen, waardoor minder aandacht kan
worden gericht op de sociale interactie → kan leiden tot negatieve prestatie (die alleen maar bijdraagt
aan de negatieve mentale representatie)
o Belangrijk dysfunctioneel proces: de vergelijking van de mentale representatie van zichzelf en de
waargenomen verwachting van anderen. Vaak hebben mensen met sociale anxiety hoge verwachtingen van
zichzelf waardoor ze ook sneller falen en eerder een negatieve beoordeling zullen krijgen. Soort vicieuze
cirkel waardoor mensen met SAD snel vermijden (wat ook weer kan leiden tot schaamte/frustatie)
o Nieuwe bevindingen → mensen met SAD maken gebruik van negatief zelfbeeld, vaak vanuit het perspectief
van observeerder
o Andere bevinding → mensen met SAD niet alleen bang voor negatieve beoordeling maar beoordeling in het
algemeen. Positieve beoordeling zou namelijk kunnen leiden tot de verwachting van een goede prestatie de
volgende keer (verhoogde verwachtingen). Mensen met SAD willen daardoor liever geen aandacht naar
zichzelf toe trekken
o Nog een bevinding → post-event-processing is een factor voor het behouden van SAD. Deze evaluatie is vaak
biased en distorted, wat de angst van de persoon met SAD alleen maar voedt.
Vergelijking Clark & Wells/ Rapee & Heimberg
• Overeenkomsten:
o Het richten van aandacht om bedreigingen te herkennen
o Maladaptief vermijdingsgedrag
o Dysfunctionele cognities → vervormde mentale representaties, onrealistische verwachtingen van
eigen prestatie, verwachtingen van negatieve consequenties
o Niet perse het gebrek aan sociale skills, maar de invloed van de anxiety op de prestatie
• Verschillen:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliaperik. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.