Dit is een eindverslag van Energietransities. Het onderwerp gaat over steenkool, maar dit eindverslag kan ook worden gebruikt voor een ander onderwerp, want de opbouw is hetzelfde. Succes! :)
Steenkoolcentrales, wél de toekomst voor het
Nederlandse energiebeleid?
In hoeverre is het mogelijk om de klimaatdoelen van 2030 te halen
met het behoud van kolencentrales?
Datum: 20-01-2021
Tutor: M. L. Martinius
Woordenaantal: 6.229
Koen Becker 13327593 (Ecologie en landschap)
Julie Dogger 13288709 (Politiek)
Bas Krijnen 13345893 (Techniek)
Lisa van Rooyen 13412019 (Economie)
1
, Abstract
In Nederland mag er vanaf 2030 geen energie meer worden opgewekt door middel van het
verstoken van steenkool. Dit is een maatregel om de klimaatdoelen van 2030 te kunnen
behalen. In dit literatuurverslag wordt onderzocht in hoeverre het mogelijk is om de
klimaatdoelen van 2030 te halen met het behoud van kolencentrales. Uit de diverse in dit
onderzoek behandelde invalshoeken en wetenschappelijke bronnen blijkt dat het behoud van
kolencentrales zoals ze nu zijn in combinatie met het behalen van de klimaatdoelen onmogelijk
is. De centrales zullen of zodanig moeten veranderen dat de CO2-emissies zullen dalen, of ze
zullen gesloten moeten worden. Het sluiten van kolencentrales zal er wel voor zorgen dat de
energiebehoefte op een andere manier moet worden vervuld, economisch gezien zouden zonne-
en windenergie de beste opties zijn.
2
, Inhoudsopgave
1. Inleiding ......................................................................................................................................... 4
2. Tegen de stroom in: de drijvende krachten achter het bouwen van een nieuwe kolencentrale in de
Eemshaven ............................................................................................................................................. 6
2.1 Inleiding ....................................................................................................................................... 6
2.2 Timeline analyse........................................................................................................................... 7
2.3 Conclusie ...................................................................................................................................... 8
3. Invloed transitie kolencentrale naar een biomassacentrale op het landschap ............................... 10
3.1 Functies van het landschap ......................................................................................................... 10
3.2 Invloed door steenkoolwinning .................................................................................................. 11
3.3 Invloed door winning van biomassa ..................................................................................... 12
3.4 Conclusie .................................................................................................................................... 13
4. Op welke wijze kunnen de kolencentrales in Nederland efficiënter gemaakt worden?.................... 14
4.1 Technologische innovaties uit het verleden ................................................................................ 14
4.2 Carbon capture and storage (CCS) ............................................................................................. 16
4.3 Biomassa .................................................................................................................................... 17
4.4 Conclusie .................................................................................................................................... 17
5. Economische gevolgen van de transitie van steenkool naar duurzame energie ................................ 18
5.1 Introductie multicriteria analyse ................................................................................................. 18
5.2 Multicriteria analyse: Steenkool vs. duurzame energievormen .................................................. 19
5.3 Resultaten multicriteria analyse.................................................................................................. 20
5.4 Verandering van werkgelegenheid ............................................................................................. 21
5.5 Conclusie .................................................................................................................................... 22
6. Discussie .......................................................................................................................................... 23
7. Conclusie .......................................................................................................................................... 25
Literatuurlijst ........................................................................................................................................ 27
3
, 1. Inleiding
Nederland is van oudsher afhankelijk geweest van fossiele energiebronnen. (Akerboom, et al.,
2020). In het klimaatakkoord van Parijs 2015 zijn afspraken gemaakt om de CO2-uitstoot
wereldwijd te verminderen (Falkner, 2016). Het Nederlandse energiebeleid zal flink moeten
worden aangepast: de CO2-uitstoot moet in 2030 worden verminderd tot 49% van de uitstoot
van 1990. Daarnaast is er besloten dat vanaf 1 januari 2030 geen steenkool meer mag worden
verstookt om energie op te wekken (Akerboom et al, 2020), omdat steenkool van alle fossiele
brandstoffen de meest vervuilende is (Straver, 2019). In figuur 1 is het verloop van de CO2-
uitstoot van kolencentrales weergegeven, duidelijk te zien is een dalende lijn vanaf 2015, toen
het klimaatakkoord van Parijs is gesloten.
Kolencentrales zijn aantrekkelijk vanwege de relatief lage kosten van steenkool en omdat er
veel energie op een relatief klein oppervlak kan worden opgewekt. Er is minder ruimte nodig
voor een kolencentrale dan voor zonnepanelen of een windpark om dezelfde hoeveelheid
energie op te wekken (van Zalk & Behrens, 2018). Echter zijn deze wel verantwoordelijk voor
een groot deel van de landelijke CO2-uitstoot en brengen daarnaast grote hoeveelheden
zwaveloxiden (SOx) en stikstofoxiden (NOx) in de atmosfeer (Moazzem, Rasul & Khan, 2012).
Er wordt weliswaar onderzoek gedaan naar methodes om deze uitstoot te verminderen, zoals
carbon capture and storage (CCS), het bijmengen van biomassa, of het vergassen van
steenkool, maar vooralsnog is het besluit genomen om de centrales in 2030 te sluiten.
Het sluiten van de kolencentrales is geen eenvoudige opgave. Die energie zal nu vanuit andere
bronnen opgewekt moeten worden, die allen hun eigen complicaties met zich meebrengen. Een
voorbeeld is windenergie, een duurzame bron van energie waarbij geen CO2 wordt uitgestoten
(Droës & Koster, 2014). De ruimte vinden voor windparken is vaak een moeizaam proces, deze
windturbines worden gezien als landschapsvervuilend en storend voor de omwonende mensen
(Bisschops et al., 2020). Hier is sprake van een Not In My Backyard (NIMBY) effect:
voorstanders van duurzame energie willen daarvoor in hun eigen omgeving geen aanpassingen
voor maken (Devine-Wright, 2014). Er moet onderzoek worden gedaan naar hoe deze
energietransities zo goed mogelijk doorgevoerd kunnen worden, met oog voor klimaat en
burger.
Is een Nederland zonder steenkool mogelijk? Als dat niet zo blijkt te zijn, is het dan mogelijk
om de klimaatdoelen van 2030 te behalen met het behoud van kolencentrales? In dit paper zal
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisa80. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
