Examenmatrijs Procesrecht
Toetsterm 1.1: De kandidaat beschrijft wat het burgerlijk procesrecht inhoudt of wanneer
het van toepassing is.
Het burgerlijk procesrecht is het recht dat de regels en procedures regelt die gebruikt
worden in civiele rechtszaken. Civiele rechtszaken zijn zaken tussen particulieren, bedrijven
of andere organisaties, waarbij een partij een klacht heeft ingediend tegen de andere
partij(en) om een geschil op te lossen. Het burgerlijk procesrecht omvat onder meer de
regels voor het starten van een rechtszaak, de manier waarop partijen de rechter kunnen
informeren over de feiten en het bewijs, hoe de beslissing van de rechter wordt genomen en
hoe de rechterlijke uitspraak wordt uitgevoerd. Het burgerlijk procesrecht is van toepassing
op alle civiele rechtszaken, waaronder contractgeschillen, arbeidsgeschillen,
eigendomsgeschillen en familierechtelijke zaken.
Toetsterm 1.2: De kandidaat legt het verschil tussen verzoekschriftprocedure en een
dagvaardingsprocedure uit.
Dagvaarding
Een dagvaarding is een officiële schriftelijke mededeling die wordt uitgebracht door een
gerechtsdeurwaarder. De dagvaarding wordt uitgebracht op verzoek van de initiatief
nemende partij, die de tegenpartij een rechtszaak aanzegt. De initiatief nemende partij is de
eiser en de tegenpartij de gedaagde. Een dagvaarding heeft 2 functies. Om te beginnen is het
een officiële oproep aan de gedaagde om te verschijnen in het geding. Daarnaast staat in de
dagvaarding de vordering (omschrijving van de eiser wilt hebben) van de eisende partij.
Toetsterm 1.3: De kandidaat stelt voor een situatie vast of de procedure begint met een
dagvaarding of verzoekschrift.
Om te bepalen of een procedure begint met een dagvaarding of verzoekschrift, moeten we
eerst weten wat het verschil is tussen deze twee documenten.
Een dagvaarding is een document waarmee de eiser de gedaagde voor de rechter oproept.
Het wordt gebruikt in civiele zaken waarbij de eiser een geldbedrag of andere prestaties van
de gedaagde eist. De dagvaarding moet door de deurwaarder worden betekend aan de
gedaagde, wat betekent dat de gedaagde op de hoogte wordt gebracht van de rechtszaak en
wanneer deze zal plaatsvinden.
Een verzoekschrift is een document waarmee de verzoeker de rechter verzoekt om een
uitspraak te doen. Het wordt gebruikt in civiele zaken waarbij de eiser geen geldbedrag eist,
maar bijvoorbeeld om een scheiding of om een aanpassing van het gezag over de kinderen
vraagt. Het verzoekschrift hoeft niet altijd door een deurwaarder te worden betekend aan de
tegenpartij.
Het hangt dus af van de aard van de zaak of er een dagvaarding of een verzoekschrift moet
worden ingediend. In de meeste gevallen begint een civiele procedure met een dagvaarding,
maar als de eiser geen geldbedrag eist, kan een verzoekschrift worden ingesteld.
,Toetsterm 1.4: de kandidaat stelt voor een situatie vast wat de benaming is van de
verschillende betrokkenen bij een civiele procedure (rechter, advocaat, gemachtigde, eiser,
gedaagde, verzoeker, verweerder, appellant, geïntimeerde).
Rechter
De rechter is de persoon die de zaak behandelt en uitspraak doet in een zaak. Je hebt in het
procesrecht de kantonrechter en de civiele rechter. Je gaat naar de kantonrechter in het
procesrecht: als je een zaak hebt tot en met een bedrag van 25.000 euro, arbeidszaken,
huurzaken, consumentenkoopzaken en consumentenkredietzaken. Ook bewind, curatele,
mentorschap en het verwerpen of aanvaarden van de erfenis. Je gaat naar de civiele rechter:
als je een zaak van meer dan 25.000 euro hebt of van onbepaalde waarde. Dus de overige
zaken behandelt de civiele rechter.
Advocaat
Een advocaat is een juridisch adviseur die ook bevoegd is om in rechtszaken als
vertegenwoordiger van zijn cliënt op te treden. Als adviseur stelt een advocaat namens zijn
cliënt brieven op, adviseert hij over contractverplichtingen en probeert hij zaken te schikken.
Schikken wil zeggen dat een advocaat door onderhandelen probeert een oplossing te zoeken,
zodat er geen rechtszaak nodig is. Blijkt er toch een rechtszaak nodig, dan treedt de advocaat
op als procesvertegenwoordiger. Hij stelt de processtukken op, dient deze in bij de rechtbank
en houdt een pleidooi als een zaak mondeling tijdens een zitting wordt behandeld.
Gemachtigde
Bij het burgerlijk procesrecht is het verplicht om je te laten vertegenwoordigen door een
advocaat. Deze verplichte procesvertegenwoordiging geldt bij de rechtbank, gerechtshof en
hoge raad. Alleen bij de kantonrechter van de rechtbank is een advocaat niet verplicht. Als
een procespartij dit wil mag dit wel. In een kantonzaak wordt de procesvertegenwoordiger
gemachtigde genoemd. Als gemachtigde treden in kantonzaken niet alleen advocaten op
maar ook gerechtsdeurwaarders en andere juristen.
Eiser
De partij die het initiatief tot de rechtszaak neemt, is de eiser. De eiser wil iets dus hebben
van de tegenpartij en gaat daarom naar de rechter toe. Bij een dagvaardingsprocedure wordt
de eisende partij eiser genoemd.
Gedaagde
De gedaagde is de wederpartij in een dagvaardingsprocedure. De gedaagde moet verweer
voeren tegen de eiser. Dit houdt in dat hij zich moet verdedigen tegen de eis van de eiser.
Verzoeker
De verzoeker is degene die een verzoek indient bij de rechtbank. Hij initiatief nemende partij
maar dan in een verzoekschriftprocedure.
Verweerder
, De verweerder is de wederpartij in een verzoekschriftprocedure. De verweerder moet
verweer voeren tegen de verzoeker. Hij is dus de partij die zich moet verdedigen in een
verzoekschriftprocedure.
Appellant
De appellant is degene die in hoger beroep gaat tegen een uitspraak van de rechtbank.
Geïntimeerde
De geïntimeerde is degene tegen wie het hoger beroep is ingesteld en dus verweer moet
voeren.
Toetsterm 1.5: De kandidaat benoemt ambtelijke taken van de gerechtsdeurwaarder in het
civiele procesrecht.
De gerechtsdeurwaarder is ambtenaar en ondernemer tegelijk. Als ambtenaar wordt hij bij
koninklijk besluit genoemd en is hij belast met een aantal taken rond rechtszaken. Daarnaast
heeft de gerechtsdeurwaarder een juridische advies- en incassopraktij.
De ambtshandelingen (ambtelijke taken) van de gerechtsdeurwaarder zijn:
Betekenen van exploten
Een exploot is de akte die een gerechtsdeurwaarder opmaakt van een mededeling die hij
doet. Betekenen wil zeggen dat de gerechtsdeurwaarder een afschrift van zijn exploot aan de
geadresseerde geeft en van deze afgifte een akte opmaakt.
Ten uitvoer leggen van rechterlijke uitspraken
Na de rechtszaak is er vaak sprake van een verliezer en een winnaar. Vanuit de rechtbank is
er geen controle op de naleving van rechterlijke uitspraken. De rechtbank gaat ervan uit dat
de partijen zich aan de afspraken houdt. Maar stel je voor de verliezende partij houdt zich
niet aan de afspraak dat die de winnende partij terug moet betalen. Dan kan de winnende
partij een gerechtsdeurwaarder wenden met het verzoek tot tenuitvoerlegging, dit houdt in
dat de uitspraak wordt uitgevoerd. De rechtsdeurwaarder zorgt er dan voor dat het geld bij
de winnende partij gaat komen.
Conservatoir beslag leggen
Als 2 partijen over een groot bedrag aan geld of over zeer kostbare voorwerpen procederen,
bestaat er natuurlijk altijd het risico dat het geld of het voorwerp aan het einde van de
rechtszaak weg is. Daarom biedt de wet de mogelijkheid om de zaak of het geld waarover
geprocedeerd wordt, voor de duur van de procedure veilig te stellen. Dit veiligstellen is dus
conservatoir beslag. Ook dit is een taak van de gerechtsdeurwaarder.
