Samenvatting hoofdstuk 1 t/m 9 van Dichterbij, Wegen en overwegen in het sociaal werk van Heleen van Deur, Margot Scholte en Ard Sprinkhuizen. ISBN: 3827. Bussum 2013
4.2 De zes taken .......................................................................................................................... 11
Deel II – Bouwstenen van de praktijktheorie ........................................................................................
17
5 Een kansrijke aanpak – Empowerment als denk- en handelingskader ......................................... 17
5.1 Ontkrachten van eigen kracht ............................................................................................... 17
5.2 Drie lagen van empowerment ............................................................................................... 17
5.3 Drie nieuwe opgaven voor sociaal werkers........................................................................... 18
5.4 Krachtenperspectief, presentie met respect voor autonomie en partnerschap .................. 19
5.5 Wie wil er nou niet zelfredzaam zijn? ................................................................................... 20
5.6 Mensen helpen door zelfstandigheid te bevorderen ............................................................ 20
6 Als de geholpene helper wordt – Wederkerigheid als kernthema in de beroepspraktijk van het
sociaal werk ..........................................................................................................................................20
9.2 Bestaande verbetermethoden in het sociaal werk ............................................................... 26
9.3 De Doorbraakmethode: verbetering door kleinschalige experimenten ............................... 27
, Deel I – De methodiek Dichterbij
1 Achtergronden en context
1.1 Inleiding
In dit hoofdstuk schetsen we de achtergronden en context waarin Dichterbij ontwikkeld is en wordt.
Er is aandacht voor de veranderende maatschappelijke opdrachten en wetgevende kaders waartoe
het sociaal werk zich verhoudt. Vervolgens kijken we naar de implicaties die dit heeft voor de sociaal
werkers: welke competenties vergt dit van hen, en hoe vertaalt zich dat in het professionele
handelen?
1.2 Andere tijden, andere vragen
In de tweede helft van de twintigste eeuw is onze samenleving snel veranderd (automatisering,
vergrijzing, globalisering, individualisering). Deze veranderingen scheppen enerzijds mogelijkheden,
maar anderzijds wordt het ook moeilijker om te voldoen aan de eisen die de maatschappij stelt en
raken steeds meer mensen uitgesloten van ‘het goede leven’.
Het voorkomen en terugdringen van kwetsbaarheid is van oudsher een belangrijke opdracht van het
sociaal werk, maar de wijze waarop het systeem van zorg, welzijn en maatschappelijke
dienstverlening is ingericht werkt niet meer. De financiële last drukt te zwaar op de nationale
boekhouding en het afgelopen decennium zijn de kosten jaarlijks met 10% toegenomen. De uitdaging
voor de komende jaren is om de opdracht van het sociaal werk opnieuw vorm te geven in een
context waarin we te maken hebben met economische teruggang en bezuinigingen.
In de Wet maatschappelijke ondersteuning (2007) is de basis gelegd voor een transitie van
‘verzorgingsstaat’ naar ‘participatiesamenleving’. Hierin nemen burgers meer zelf
verantwoordelijkheid voor hun welzijn en verwachten ze niet voor elk probleem een oplossing van
de overheid. In zo’n samenleving voeren een krachtige sociale structuur (gemeenschap),
zelfredzaamheid, maatschappelijke betrokkenheid en eigen verantwoordelijkheid de boventoon.
Bakens Welzijn Nieuwe Stijl:
∙ Gericht op de vraag achter de vraag;
∙ Gebaseerd op de eigen kracht van de burger;
∙ Direct eropaf;
∙ Formeel en informeel in optimale verhouding;
∙ Meer collectief dan individueel;
∙ Integraal werken;
∙ Niet vrijblijvend maar resultaatgericht;
∙ Gebaseerd op ruimte voor de professional.
1.3 De nieuwe rol van de sociaal werker
Professionals moeten enerzijds meer naar de achtergrond treden en zich meer faciliterend en
dienstverlenend opstellen. Anderzijds moeten zij kwetsbare burgers nu ‘echt’ de helpende hand
reiken en hun een stevigere basis bezorgen. Er wordt steeds meer verwacht dat de professional
kwetsbaarheid vroegtijdig signaleert en initiatieven neemt om te voorkomen dat mensen
verkommeren en geïsoleerd raken. Het gaat er veel meer om dat de sociaal werker maatschappelijke
verbanden ziet en deze versterkt: zowel individuen als groepen, buurten, gemeenschappen en
organisaties. Zo nodig wordt (lichte) drang en dwang toegepast om mensen in beweging te krijgen.
Meer dan voorheen komt de professional in de leefwereld van de burgers. Hij signaleert problemen,
of wordt daarop geattendeerd door andere burgers. De sociaal werker moet contact leggen en
vertrouwen winnen. Vanuit zijn brede (generalistische) deskundigheid moet hij zien waar kansen
liggen en die benutten.
Basiscompetenties van de sociaal werker. De sociaal werker in de Wmo:
∙ spreekt burgers aan op hun eigen kracht;
∙ inspireert en is creatief;
∙ is zichtbaar en gaat op mensen af;
∙ luistert actief;
∙ beweegt zich in uiteenlopende leefsystemen;
∙ versterkt netwerken en samenwerking;
∙ verbindt burgers en netwerken;
∙ benut professionele ruimte;
∙ doorziet verhoudingen en anticipeert op veranderingen;
∙ brengt burgers in beweging.
, 1.4 De nabije professional is Dichterbij
In Dichterbij ligt de focus sterk op het ‘in beweging krijgen’ van de cliënt en zijn sociale netwerk, en
het verbinden van de cliënt en zijn netwerk met elkaar en met maatschappelijke structuren. Enerzijds
door het toerusten en stimuleren van de ontwikkeling van de cliënt en zijn netwerk. Anderzijds door
het verbinden van de cliënt en zijn netwerk aan voorzieningen en sociale verbanden in de wijk:
andere bewoners, buurthuis, kerk, bedrijfsleven, enzovoort.
Het komt erop neer dat de sociaal werker minder zelf hulp verleent aan de cliënt, maar primair het
oplossend vermogen van de cliënt en zijn omgeving activeert en vergroot.
1.5 Dichterbij in de praktijk
Een nieuwe ontwikkeling die volop mogelijkheden en kansen biedt en waar we niet omheen kunnen is
ondersteuning met behulp van social media en internet. De traditionele basis wordt steeds vaker
aangevuld met online hulpverlening en andere vormen van interactieve ondersteuning. De
mengvormen van reguliere ondersteuning met online ondersteuning wordt ook wel aangeduid met
hybride hulpverlening. Binnen de huidige veranderingen is er ook een constante. Want als er iets niet
verandert, dan is het wel de vaststelling dat ook in de toekomst van maatschappelijke ondersteuning
maatwerk nodig is. De huidige ontwikkelingen bieden veel nieuwe kansen voor dit maatwerk.
2 De methodiek
2.1 Inleiding
Dichterbij is gestoeld op het brede empowermentparadigma. Dichterbij vertrekt vanuit het zelfhelpend,
helpend en hulporganiserend vermogen van clienten en hun omgeving in brede zin en heeft als doel
dit te versterken. In brede zin geeft aan dat het niet alleen gaat om de clienten en zijn naasten, maar
ook om de veerkracht van een buurt en zijn bewoners en het versterken van vitale organisaties en
netwerken in een buurt of rondom een doelgroep.
De methodiek Dichterbij is erop gericht om kwetsbare burgers te helpen om weer deel te nemen aan
de samenleving binnen de mogelijkheden die zij hebben. Dichterbij zoekt naar oplossingen vanuit de
eigen kracht van de burgers (draagkracht en daadkracht), maar is niet blind voor de beperkingen
ervan. In dit hoofdstuk worden allereerst enkele belangrijke bouwstenen van de
praktijktheorie toegelicht: empowerment, wederkerigheid en moreel handelen.
Vervolgens bespreken we de drie doelstellingen van de methodiek. En tot slot gaan we uitgebreid in
op de vijf werkprincipes.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ajgeersing. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
