In deze samenvatting komt het vak 'verpleegtechnische vaardigheden' aan bod. Alle onderwerpen voor de kennistoets, van periode 3, komen aan bod en worden behandeld.
Verpleegtechnische vaardigheden
Sondevoeding: sonde door de buikwand
Een sonde door de buikwand
Wanneer een zorgvrager te weinig voedingsstoffen binnenkrijgt, kan gekozen worden om
sondevoeding toe te dienen.
Is er korter dan 6 weken sondevoeding nodig? Dan wordt een neus-maagsonde gebruikt. Is
er lang sondevoeding nodig? Dan wordt een sonde door de buikwand ingebracht.
Een endoscopische sonde door de buikwand kan wel 1 tot 2 jaar blijven zitten.
Bij langdurig gebruik geeft een sonde door de buikwand minder complicaties dan een neus-
maagsonde.
Verschillende manieren van inbrengen
De sonde wordt de eerste keer bijna altijd ingebracht met behulp van een endoscoop via de
keelholte of met röntgendoorlichting door een arts.
Chirurgische plaatsing kan ook, maar dit gebeurt bijna niet meer.
De naam van de sonde geeft aan op welke manier de sonde is ingebracht.
Verschillende manieren van fixeren
De manier van inbrengen bepaalt ook de manier van fixatie. Dit kan zijn met of zonder
fixatiedisk of fixatieballon, of wel/niet vastgehecht.
Verschillende uitgangen
Daarnaast hebben verschillende sondes verschillende uitgangen. De sonde kan een uitgang
hebben in de maag, of in de dunne darm, of beide.
Button
De button wordt pas geplaatst nadat er met een PEG-sonde een fistel is gevormd.
Een button ziet eruit als een plat knoopje en geeft bewegingsvrijheid voor de zorgvrager
omdat er geen voedingsslang aangekoppeld blijft.
Endoscopische plaatsing
De sonde wordt met een endoscoop via de keelholte, slokdarm en maag
door een klein sneetje in de buikwand naar buiten geleid.
Fixatie
De sonde heeft een interne fixatiedisk, die tegen de maag- of darmwand
getrokken wordt.
Aan de buitenkant wordt een externe fixatiedisk aangebracht. Deze wordt
vastgezet tegen de buikwand.
Verschillende sondes
De naam van de sonde is altijd opgebouwd uit 3 onderdelen:
, 1. Percutane (door de huid)
2. Endoscopische (ingebracht met endoscoop)
3. De plaats waar de uitgang van de sonde ligt (waar de
sondevoeding terechtkomt)
Plaatsing met röntgendoorlichting
Een sonde kan ook met behulp van
röntgendoorlichting worden ingebracht. De
sonde wordt dan rechtstreeks via de
buikwand in de maag of darm geplaatst.
Fixatie
De sonde wordt op zijn plaats gehouden met een inwendige
fixatieballon gevuld met vloeistof (kraanwater of hetgeen wat de
fabrikant aanraadt).
Aan de buitenkant wordt een externe fixatiedisk vastgezet tegen
de buikwand.
Verschillende radiologische sondes
De naam van de sonde is altijd opgebouwd uit 3 onderdelen:
1. Percutane (door de huid)
2. Radiologische (ingebracht met radiologie)
3. De plaats waar de uitgang van de sonde ligt (waar de
sondevoeding terechtkomt)
Operatieve plaatsing
Een sonde kan ook operatief worden ingebracht. Dit gebeurt niet
vaak.
De sonde wordt operatief via de buikwand in de maag (chirurgische
gastrostomie) of darm (chirurgische jejunostomie) geplaatst.
Fixatie
De sonde wordt met een bevestigingsplaatje vastgehecht aan de buikwand. Er is geen
fixatieballon of interna fixatiedisk nodig.
Button
Heeft een zorgvrager een sonde met een uitgang in de
maag? Dan kan de sonde vervangen worden door een
button zodra het fistelkanaal is gevormd.
Een button sluit tussen de porties voeding door de stoma
weer af. Dit maakt de button vooral geschikt voor
mensen die langere tijd, maar met tussenpozen
sondevoeding nodig hebben.
Er zijn buttons met fixatieballon en zonder ballon.
,Indicaties
Een sonde door de buikwand wordt aangelegd als de zorgvrager langere tijd (richtlijn: langer
dan 30 dagen) sondevoeding nodig heeft.
Voordelen
- De kans op verschuiving van de sonde is kleiner
- Geen irritatie van neus of keel
- De sonde is minder zichtbaar voor de omgeving
- De sonde is dikker, waardoor voeden sneller gaat
- Er is minder kans op inhaleren van voeding en daardoor minder kans op
luchtweginfecties
Contra-indicaties
Contra-indicaties voor het inbrengen van de sonde met behulp van de
endoscoop/röntgendoorlichting
- Stoornissen in de bloedstolling
Er kan dan tijdens de ingreep een bloeding optreden
- Stoornissen in het hartritme
Er kunnen hartritmestoornissen optreden tijdens de ingreep
Contra-indicaties met betrekking tot de buikwand
- Oedeem van de buikwand
De plaatsing van de sonde kan technisch niet goed uitgevoerd worden
- Wondinfectie van de buikwand
Het gebied kan dan gaan ontsteken
- Vroegere maagoperaties
De plaatsing van de sonde kan dan technisch niet goed uitgevoerd worden
Veiligheid
Een sonde door de buikwand met een disk aan de binnenkant kan 1 tot 2 jaar blijven zitten.
Een goede verzorging is daarom erg belangrijk. Het verlengt de gebruiksduur van de sonde
en voorkomt ongemak voor de zorgvrager.
De eerste periode na het plaatsen is er andere verzorging nodig dan in de periode daarna.
Dan wordt namelijk het fistelkanaal gevormd. Dat duurt ongeveer 3 weken.
Voor de vorming van een fistelkanaal is het belangrijk dat de externa fixatiedisk de eerste 7-
10 dagen op dezelfde afstand gefixeerd blijft, strak tegen de buikwand aan.
Medicatie toedienen bij een zorgvrager met een sonde door de buikwand
Sommige zorgvragers met een sonde door de buikwand krijgen naast sondevoeding ook
medicatie. Overleg altijd met de apotheker voor de beste aanpak.
Medicatie via de sonde door de buikwand
Moet medicatie toch via de sonde worden ingenomen? Dan bekijkt de apotheker of er een
vloeibare vorm van het medicijn is. In vloeibare vorm kun je het medicijn door de sonde
spuiten.
, Orale medicatie
Beoordeel of de zorgvrager de medicatie oraal kan innemen. Als doorslikken niet mogelijk is,
kijk dan of er een andere toedienroute is.
In een spuit
Is er geen vloeibare vorm van het medicijn? Dan moet je een tablet of capsule toedienen via
de sonde. Laat de medicatie in dat geval, in overleg met de apotheker, eerst uiteenvallen in
de spuit.
Tablettenvermaler
Soms kan medicatie niet uiteenvallen. Maak de medicatie dan fijn met een
tablettenvermaler. Doe dit alleen na overleg met een apotheker.
Medicatie in een spuit uiteen laten vallen
1. Verwijder de zuiger van een 50ml spuit.
2. Doe de tablet of capsule-inhoud in de spuit.
3. Plaats de zuiger in de spuit.
4. Trek ongeveer 20-30ml lauw water op.
5. Doe het dopje op de conus van de spuit.
6. Schud de spuit met inhoud goed.
7. Dien de inhoud toe als de tablet uiteengevallen is of wanneer de capsule-inhoud
opgelost is.
Medicatie via de sonde door de buikwand
Meng met water
Let op: meng medicijnen alleen met water, dus niet met sondevoeding of andere medicatie.
Voor het toedienen van de medicijnen zet je de sondevoeding stop. Voor en na de toediening
van het medicijn spoel je de sonde door met lauw water.
Worden er meerdere medicijnen toegediend?
Spoel dan na elk medicijn de sonde met minstens 5ml water. Verschillende medicijnen
mogen niet tegelijk worden toegediend. Medicijnen kunnen invloed op elkaar uitoefenen
waardoor ze mogelijk niet goed meer werken.
Neus-maagsonde
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esmadriessen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,77. Je zit daarna nergens aan vast.
