Samenvatting
Samenvatting Systeem Aarde
- Vak
- Aardrijkskunde
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Deze samenvatting heeft mij naar een 8 voor Aardrijkskunde geholpen!
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting Systeem aarde4 Verder kijken dan de costa’s
De hoofdvraag in dit hoofdstuk is:
Hoe zijn de natuur- en cultuurlandschappen in het Middellandse Zeegebied ontstaan en hoe gaan
mensen hiermee om?
4.1 Aardbevingen en vulkanen
Deelvragen
1 Hoe kun je de ligging van de gebergten en de vulkanen en het voorkomen van aardbevingen in het
Middellandse Zeegebied verklaren met de theorie van de platentektoniek?
2 Welke maatregelen kunnen worden genomen om de schade en het aantal slachtoffers van
natuurrampen te beperken?
Ligging en topografie
► Eenentwintig landen grenzen aan de Middellandse Zee. Het is een uniek gebied.
● De Middellandse Zee is het grootste binnenmeer op aarde. Twee toegangen: bij de Straat van
Gibraltar en bij het Suezkanaal. De zee bestaat uit verschillende bekkens en heeft unieke
eigenschappen.
● Landschap: veel variatie: veel reliëf; veel boomgaarden op hellingen; steile kusten; weinig
uitgestrekte stranden; veel eilanden en baaien; veel aardbevingen en vulkanisme.
Op de grenzen van platen
► Het gebied ligt op de grens van twee grote continentale platen: de Afrikaanse en de Euraziatische
plaat. Door de beweging van deze platen zijn er in het grensgebied veel kleine platen met eigen
bewegingsrichtingen ontstaan. Dat maakt de geologie zeer complex. Door botsing van
continententen ontstonden de Alpen, door subductie vulkanen.
Ontstaan van de alpiene bergen
► 180 miljoen jaar geleden brak het supercontinent Pangea open en lag er tussen Afrika en Europa
de Tethyszee. Bij een mid-oceanische rug in de Tethyszee werd nieuwe oceaanbodem gevormd van
basalt. De zee werd steeds breder. Op de bodem werd klei en kalk gesedimenteerd en langs de
randen zand. Al die lagen werden harde gesteenten door de druk.
● Vanaf het Krijt schoof Afrika naar het noorden en werd de oceaan weer kleiner. Door de druk
ontstonden kleine platen. Zo waren er bij de Alpen en het zuiden van de Middellandse Zee
subductiezones te vinden waar oceaanbodem verdween. De kleine Apulische plaat botste in het
Tertiair tegen de landmassa bij Duitsland. Gesteentemassa’s schoven over elkaar heen en vormden
de Alpen.
● In dezelfde tijd werden de Pyreneeën gevormd. Samen met de Alpen en de Karpaten vormen ze
het alpiene plooiingsgebied.
, Tektoniek in de Egeïsche zee
► Afrika beweegt bij de subductiezone tussen Griekenland en Libië één cm per jaar naar het
noorden. De Egeïsche plaat beweegt naar het zuiden met vier cm per jaar. De Afrikaanse plaat
duikt onder de Egeïsche plaat. Die subductiezone schuift steeds meer naar het zuiden. De Egeïsche
plaat rekt uit, wordt dunner en de zee dieper. Zo ontstaan diepzeebekkens.
Vulkanen
► Vulkanen vind je in het Middellandse Zeegebied bij de subductiezones. Het zijn stratovulkanen
en vrij explosief.
● Santorini en de eilanden daar in de buurt zijn ontstaan bij een convergente breuklijn tussen
twee oceanische platen waarbij een eilandenboog ontstaat. 3.600 jaar geleden is daar een caldeira
ontstaan bij een grote vulkaanuitbarsting.
● De Etna is bij subductie van de Afrikaanse plaat ontstaan. Deze vulkaan verandert wat van
karakter en wordt minder explosief.
● De Vesuvius bij Napels: bekend van de uitbarsting in 79 na Chr. Meer dan 10.000 doden.
Laatste uitbarsting 1944. Groot gevaar door nabijheid van de grote stad Napels.
Aardbevingen
► Italië, Griekenland en Turkije hebben te maken met de meeste aardbevingen. Ze komen voor bij
actieve plaatgrenzen.
● Door de noordwaartse beweging van de Arabische plaat kan de Anatolische plaat nog maar één
kant op: naar het westen. Turkije verschuift vijf tot zes cm per jaar naar het westen. De
verplaatsing verloopt langs twee breuklijnen. De noordelijke breuklijn is de Anatolische breuklijn.
De zuidelijke breuklijn loopt tot Sicilië. Gevolg: zware aardbevingen.
● Veel aardbevingen met doden, de afgelopen decennia in Italië door beweging van de Apulische
plaat.
Problemen bij natuurrampen
► Voorkomen van natuurrampen is niet altijd mogelijk. Vulkaanuitbarstingen zijn moeilijk te
voorspellen. Er zijn tekenen van naderende rampen, maar onzekerheid is groot.
● Bij de Vesuvius moet men in korte tijd tenminste 600.000 mensen evacueren, een bijna
onmogelijke opgave.
● Aardbevingen zijn ook moeilijk te voorspellen. Men weet dat in sommige gebieden, zoals
Turkije, zich binnen afzienbare tijd een nieuwe aardbeving zal voordoen. Maar niet of dit binnen
vijf of dertig jaar zal zijn.
Maatregelen
► Hazard management: maatregelen om natuurrampen te beheersen/voorspellen.
● Onderzoekstechnieken en modellen: met meer inzicht kan men risicokaarten en
evacuatieplannen maken.
● Waarschuwingssystemen: beveiligingssystemen maken voor tsunami’s, aardbevingen en
vulkaanuitbarstingen.
● Rampenplannen: draaiboeken voor hulpverlening en evacuatiecentra.
● Bouwtechnische maatregelen: rubberfunderingen om trillingen op te vangen en
tegengewichten.
4.2 Klimaat, plantengroei en landbouw
Deelvragen
3 Hoe kun je het voorkomen van de verschillende klimaten in het Middellandse Zeegebied
verklaren?
4 Hoe kun je het voorkomen van verschillende vormen van natuurlijke plantengroei in het
Middellandse Zeegebied verklaren?
5 Wat zijn de kenmerken van de mediterrane landbouw en hoe kun je ze relateren aan het klimaat?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper luteijnlaura. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,22. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75323 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen