Dit document houdt een uitwerking van de hoorcolleges van het vak Beleidsanalyse in. Hierbij wordt aandacht besteed aan de vele begrippen en wordt het beleidsproces nagelopen.
Uitwerking hoorcolleges van het vak: Beleidsanalyse 2023-2024
Leerdoelen
De student kent de gangbare begrippen en theorieën van de moderne beleidswetenschap en
is in staat enkele belangrijke beleidsanalytische basismethoden (analyse van een probleem,
analyse van de beleidsinhoud, analyse van de beleidstheorie, analyse van een
instrumentenmodel) toe te passen op een actueel maatschappelijk probleem.
Kennis en inzicht:
• Kennis van en inzicht in relevante kernbegrippen en theorieën van de
beleidswetenschap.
• Kennis van en inzicht in de werking van het beleidsproces.
Vaardigheden en attitude:
• Het vermogen om schriftelijk antwoorden te formuleren op beleidswetenschappelijke
vragen.
• Het vermogen om een beleidsstuk te schrijven.
,Week 1: Beleidsproblemen
Overheidsbeleid drukt zijn stempel op alle facetten van de samenleving. Beleid is het
sleutelwoord in de politiek en het openbaar bestuur, maar ook in het bedrijfsleven en het
particulier initiatief.
• Beleid
o De tweedelige definitie van overheidsbeleid, die ziet op het idee en de
handeling:
▪ Beleid is het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinden met
bepaalde middelen en bepaalde tijdkeuzes.
▪ Met de term beleid wordt gewezen op het doelgericht handelen van
overheden.
o Onderdelen van beleid:
▪ Probleem;
▪ Doeleinden (doel);
• Een wens die een persoon of groep heeft besloten te
verwezenlijken.
o Officiële beleidsdoeleinden;
o Werkelijke doeleinden;
o Interne vs externe doelen;
o Eenmalige vs permanente doelen.
▪ Middelen (beleidsinstrumenten);
▪ Timing (tijdkeuzes).
• Tijdstippen, tempo en tijdsvolgorde.
• Overheid → alle organisaties die bindende beslissingen kunnen nemen binnen een
afgebakend domein. Dit kan op een specifiek gebied zijn (UWV), maar het kan ook
afgebakend zijn binnen een grondgebied (gemeente).
o De redenen voor een overheid:
1. Anders geen openbare orde en veiligheid;
2. Anders verdwijnen gemeenschappelijke gebruiksgoederen;
3. Zonder belasting ontoereikende collectieve voorzieningen;
4. Zonder inkomensverdeling geen sociale vrede.
o Achter deze vier argumenten zit de sociale contractsgedachte →de overheid
mag gezag uitvoeren en zorgt voor:
▪ Veiligheid middels handhaving;
▪ Gebruiksgoederen;
• Vb. schone lucht, viswater en natuurgebieden zodat die niet
uitgeput worden.
▪ Collectieve goederen → goederen die niet makkelijk splitsbaar, niet-
rivaliserend en hoog in de kosten zijn.
, • Vb. straatverlichting.
▪ Herverdeling van inkomsten.
• Beleidsprobleem→ een beleidsprobleem (P) is een discrepantie tussen een maatstaf
(beginsel, norm of standaard) (N) en de voorstelling van een bestaande of verwachte
situatie (breder: relevante feiten) (W).
o Vb. als er 500.000 werklozen zijn, terwijl de norm 300.000 is. Dan is het
beleidsprobleem 200.000 werklozen. Op deze groep werklozen richt je je dan.
o Het beleidsprobleem hangt van het perspectief af. Kenmerken van een
probleem zijn:
▪ Wisselwerking tussen problemen (verschillende dimensies/
dwarsverbanden);
• Het gaat dus om de context en kan ook van toepassing zijn op
verschillende beleidsterreinen.
▪ Subjectief bepaald/ interpretatie;
▪ Dynamisch/ veranderend.
• Beleidsproblemen staan nooit stil en zijn onderhevig aan
verandering.
• Beleidsproblemen vragen gelet op hun grote schaal om structurele en langdurige
aanpak.
o Maar: beperkt-rationele beleidsmaker zet liever kleine stapjes → muddling
through (Lindblom)
o Maar: vaak veel actoren betrokken, veel prikkels om bij te sturen en van
oorspronkelijke beleidsontwerp af te wijken.
• Beleidsproblemen zijn onoplosbaar en vernieuwen voortdurend. Afhankelijk hoe het
probleem wordt geformuleerd: effectief vervoersbeleid is nooit af vanwege:
o Bevolkingsgroei/ meer gebruikers;
o Nieuwe technieken;
o Nieuwe wegen trekken nieuwe verkeer;
o Behoefte aan meer snelheid.
• Problemen zijn complex, technisch en politiek
o Heel veel beleidsproblemen zijn afhankelijk van de beschikbare kennis
(technisch). Vaak hangt een probleem af van veel verschillende
beleidsterreinen. Dit zorgt ook voor veel verschillende bestuurslagen. En hoe
meer betrokkenen hoe technischer en complexer zo’n beleidsprobleem wordt.
o Politiek:
▪ Meervoudige en conflicterende belangen;
▪ Uiteenlopende ideeën over causaliteit;
▪ Verschillende gedachten.
o Complexiteit
▪ Problemen zijn soms simpel of complex.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dunyavanzanten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,00. Je zit daarna nergens aan vast.
