CNA samenvatting
Behandeling verpleegkundige / mantelzorger
--> samenwerken / instrueren professionals + mantelzorgers!
1. Uitleg probleem en aanpak
2. Voordoen techniek
3. Ervaren techniek
4. Oefenen techniek
5. Toepassen op patint
6. Evalueren
Eerst: laten zien verzorger en patint - moet wel veilig zijn
Hierna: FT voordoen bij mantelzorger/verpleegkundige
Hierna: mantelzorger/verpleegkundige bij FT
Hierna: mantelzorger/verpleegkundige bij patint
,Parkinson
Informate Bij Parkinson disease is er sprake van degenerate van de basale ganglia. (paleoniveau). De basale
kernen bestaan uit:
Stratum: putamen en nucleus causatus
Globus pallidum
Subthalamische kern
Substantia nigra – hier begint het meestal.e Door degeneratie hiervan verminderd de
hoeveel.heid dopamine aanmaake
KLINISCHE MANIFISTATIE PARKINSON
Bewegingsstoornissen
Cogniteve stoornissen
Problemen met praten, speeksel, slikken
Psychiatrische problemen
Problemen met zien
Problemen met ruiken
Interne stoornissen (darmen, urogenitaal etc.)
Problemen met slapen
Niet enkel dopamine is aangedaan, maar ook noradrenaline, serotonine en acetylcholine! Niet enkel
het bewegen is aangedaan, maar dus meerdere processen (geheugen, stemming etc.)
Parkinson kenmerkt zich aan de ongewilde trillende bewegingen, met verminderde spierkracht in
lichaamsdelen die niet actef zijn, ook niet als ze ondersteund worden. De patint heef neiging tot
vooroverbuigen van de romp, lopen neigt naar rennen: gevoel en intellect zijn niet aangedaan.
Hoe langer de pt. Parkinson heef, hoe meer gebieden er van de hersenen bij betrokken zijn.
Symptomen
Akinesie: moeite met starten, volhouden of
stoppen van beweging
Hypokinesie: amplitudo van bewegen is
afgenomen (minder lichaamsbeweging)
Bradykinesie: vertraagde uitvoer van bewegen
Festnate: onwillekeurige verkortng en
versnellen van passen
Freezing: plotseling blokkeren van het lopen,
waardoor de pt. Als ‘bevroren’ in zelfde
houding blijf staan
Tremor: ritmische oscillerende beweging
Stadia Parkinson:
De ziekte van Parkinson begint altjd unilateraal!
Later kunnen er aan 2 kanten tekenen ontstaan,
maar er is altjd een voorkeurskant. Iemand bevindt
zich in stadium 3 indien de ‘Push and release test
positef is.
De prognose is vaak > 10 jaar.
, Anamnese In intakegesprek informeren naar:
problemen die de patint ervaart;
freezing;
(bijna) val.l.en;
niveau van fysieke actviteit.
Onderzoek Diagnose Parkinson:
- Stap 1: klinische diagnose
o Bradykinesie/akinesie (bijvoorbeeld kleine pasjes, gelaat, spraak, mircografe)
+
o Rigiditeit, rusttremor OF posturale instabiliteit
o Ezelsbruggetje: TRAP (tremor, rigiditeit, akinesie, posturale instabiliteit)
- Stap 2: ondersteunen de klinische diagnose (groene vlaggen)
o Unilaterale start
o Bilaterale manifestate met blijvende assymetrie
o Rust tremor
o Traag verloop van ziekte
o Ziekte duur > 10 jaar
o Goede respons op levodopa
o Levodopa-gerelateerde dyskinesie
- Stap 3: symptomen a-typisch voor Parkinson (rode vlaggen)
o Geen respons op adequate dosering van levodopa
o Cerebellaire- en pyramidale tekenen
o Ernstge autonome stoornissen
o Vroeg in de ziekte rolstoelgebonden
o Vroeg (< 1 jaar na begin van ziekte) vallen
o Axial rigiditeit
o Vertcale blik parese
o Vroege dysarthrie en dysfagie
o Vroege cogniteve verslechtering, emotonele labiliteit
- Stap 4: ondersteunen
o PET-scan
o DAT-scan
Dopamine transport wordt vastgesteld.
o IS NIET ALLEEN IN BASALE KERNEN
Testen/vragenl.ijsten
- Parkinson problematek testen
o NFOG-Q (new freezing of gait questonnaire) (geen score aan verbonden)
Vragenlijst
Gaat over freezing
o Voor cues: Bereken bpm voor cueing met metronoom
o ‘MAS’: Passief bewegen bij stjjeid : tandrad of lodepijp fenomeen
- ADL
o NEADL (maximale score = 66)
ADL vaardigheden
Mobiliteit, keukenactviteiten, huishoudelijke taken, vrije tjds actviteiten.