Kennistoets 4.2. G&P, M&O, C&G
Gezondheidsbevordering en prevente
4.1. Prevente bii demente
1. Het prevente nbod bij demente erkennen
2. Het prevente nbod bij demente ordenen mbv L londe
3. De st ppen v n et protocol Inteventon pping benoemen
Gezondheidsdeterminanten= groepen f ctoren die k der bieden om gezond eidsproblemen te
n lyseren endogene determin nten, leefstjl & gedr g, fysieke en m tsc ppelijk omgeving en
medisc e zorg & prevente
Elk specifeke invloed op gezond eidsprobleem
Leidr d voor optm liseren gezond eidsproblemen, inzic t krijgen in gezond eidsrisico’s en
verbeteren v n (volks)gezond eid
He lt Concept v n L londe, Conceptuele model v n
volksgezond eid en VTV-model (Volksgezond eid Toekomst
Verkenningen) v n RIV l tste 2 geb seerd op L londe
Health Concept van Lalonde= model om invloeden op gezond eid pl ts
te geven
Gezond eid en bevorderen gezond eid centr l niet uitg n
v n ziekte
Intern milieu, extern milieu, gedr g & gezond eidszorg
gezond eidsdetermin nten
Gekeken n r gezond eidsdetermin nten die v n invloed zijn op
gezond eid op groepsnive u
Leent niet voor individuele gezond eid
Endogene, persoonsgebonden gezond eidsdetermin nt= f ctoren die zic in menselijk
lic m fspelen en v n invloed zijn op gezond eid intern milieu, um n biology
o Genetsc e f ctoren= bep lt uiterlijke versc illen, speelt rol bij fysiologisc e
kenmerken, intelligente, nleg en persoonskenmerken v n invloed op
gezond eid ls er spr ke is v n fwijkingen in genen, c romosomen of
multf ctoriële gezond eidsproblemen en nleg voor ziekte
o Verworven eigensc ppen= oge bloeddruk, fwijking immuunsysteem, oog
c olesterolge lte, wisselende glucosespiegel, overgewic t en obesit s, psyc isc e
(on) gezond eid en veroudering
o T k vpk= zorg verlenen met verminderde gezond eidstoest nd, dergelijke
problemen sign leren en noodz kelijke zorg bieden, mensen zo goed mogelijk
bijst n en begeleiden in leren ccepteren v n en omg n met beperkingen w r
mogelijk verergering v n kl c ten voorkomen
Leefstjl & gedr g= invloed die gedr g v n mensen eef op gezond eid en op ontst n of
verergeren v n gezond eidsproblemen, g t om iem nds beweegredenen om zic op
bep lde m nier te gedr gen ls om et werkelijke gedr g lifestyle
o Gezond eidsv rdig eden= voedingsgedr g, gezond eidsv rdig eden, lco ol- en
drugsgebruik, rookgedr g, bewegingsgedr g, seksueel gedr g
o Rol vpk= preventeve en cur teve t ken ebben te m ken met nzeten p tënten
tot nder gezonder gedr g, nleren gezond eidsvoorlic tng en
p tëntenvoorlic tng, bevorderen zelfm n gement en kw liteit en duur leven,
voorkomen n delige gevolgen, nleren v rdig eden, optm liseren gedr g en
kennis vergroten
Extern milieu= exogene gezond eidsdetermin nten
, o Fysieke omgeving= f ctoren buiten menselijk lic m, die v n invloed
zijn op gezond eid en ontst n of verergeren v n
gezond eidsproblemen p ysic l environment
- Fysisc e, c emisc e en biotsc e f ctoren bodem, w ter, luc t,
klim t en omringende org nismen, geluid en str ling
- Rol vpk= weten welke blootselling kunnen leiden tot
gezond eidssc de, n lyseren gezond eid kijken n r fysieke
omgeving, sign leren, dviseren, begeleiden en verwijzing
o tsc ppelijke omgeving= pl ts v n mensen weergeven binnen
m tsc ppij, invloed gezond eid en gevoel v n welbevinden soci l environment
- Invloed v n werk, sc ool en gezin, soci leconomisc e st tus en soci le
omgeving op gezond eidstoest nd
- Rol vpk= preventeve zorg en begeleiding, bijdr gen n be ouden, besc ermen
en bevorderen gezond eid, observerende en sign lerende, dviserende en
verwijzende t k, prevente psyc isc e gezond eidsproblemen,
gezond eidsversc illen tussen bevolkingsgroepen zo klein mogelijk ouden
edisc e zorg & prevente= gezond eidszorgvoorzieningen cur teffpreventef ingezet in
zorg voor gezond eid en voorkomen of verergeren v n gezond eidsproblemen e lt
c re org niz ton
o Positeve efecten= d ling sterfe, grotere kw liteit v n leven, vroegtjdige zorg en
be ndeling
o Neg teve efecten (i trogenese)= resistente tegen ntbiotc , zieken uisinfectes,
bijwerkingen v n geneesmiddelen
o Rol vpk= sign lerende t k geric t op be oefe v n p tënt n medisc e zorg en
prevente, in s menspr k met p tënt fwegingen m ken over noodz kelijke en
wenselijke zorg, bevorderen en besc ermen gezond eid, verwijzende t k
Gezond eidsprobleem n lyseren, ngrijpingspunten voor verbeteren v n gezond eid en
oplossen v n gezond eidsprobleem
Health for all= prim ire gezond eidfb sisgezond eidszorg is middel om te komen tot optm le
gezond eid reduceren v n gezond eidsversc illen tussen l nden en bevolkingsgroepen in l nden,
verbeteren v n gezond eid v n individuen en reduceren v n gezond eidsproblemen
Bevorderen gelijk eid in gezond eid, verbeteren kw liteit v n leven, toevoegen v n
gezond eid n leven door reduceren v n gezond eidsproblemen en verlengen levensduur
(reduceren v n prem ture en m tern le sterfe)
,VTV-model Conceptueel model van volksgezondheid
Interventon Mapping= protocol om st psgewijs op b sis
v n evidence gezond eidskundige intervente te
ontwikkelen en uit te voeren biedt vpk r mwerk voor
ontwikkelen v n intervente
St p 1=inzic t krijgen in gezond eidsprobleem
kijken n r oorz ken gezond eidsprobleem,
risicogroepen ondersc eiden en risicogedr gingen
St p2=defniëren gedr gsdoelen, specifceren
welke ver nderingen nodig zijn om gedr gsdoelen
te bereiken
St p 3= selecteer efectef gebleken interventemet oden die ver nderingen in g ng kunnen
zeten bij p tënt
St p 4= ontwerp intervente door combineren v n geselecteerde interventemet oden en
test je intervente ook
St p 5= ontwikkel dopte- en implement tepl n voor uitvoering v n intervente
St p 6= ev lu tepl n ontwikkelen
Instrument voor pl nnen en ontwikkelen gezond eidskundige intervente, instrument
w rmee je op pl nm tge m nier intervente kunt ontwikkelen
Planningsmodel intentonele gezondheidsvoorlichtng
Interventon pping gebruikt om gezond eidsproblemen n te p kken middels
voorlic tngsintervente
Voorw rde gezond eidsprobleem gedr gsm tg, iem nds gedr g moet duidelijke invloed
ebben op ontst nfvoortduren v n gezond eidsprobleem, gedr g moet ver nderb r zijn,
reële k ns op be len v n gestelde doelen v n voorlic tng re listsc e, lb re doelen
Uitg nspunt= mensen die gezond eidskundige intervente ontwikkelen werken s men met
mensen die intervente g n ontv ngen en gebruiken perspeetve on p rtcip ton in
pl nning
Needs ssessment= uitgebreide n lyse, voor fg nd n intervente
, Stap 1 analyse leefstil & gedrag
Rol gedr gingen bij gezond eidsprobleem c terliggende reden gedr g
Beredeneerd gedr g= goed c terliggende reden v n bewegingsgedr g benoemen ls je er
specifek n r vr gt
Gedr g d t ls bel ngrijk n r voren is gekomen st t centr l
Bep lende f ctoren zijn gedr gsdetermin nten of soci l cogniteve determin nten
Gezond eidsgedr g is complex: meerdere leefstjlf ctoren kunnen rol spelen bij 1
gezond eidsprobleem, weten of je je risicovol gedr gt en gedr g k n best n uit meerdere
deelgedr gingen
Bep len intente en gedr g
o Soci lcogniteve gedr gsverkl ringsmodellen= TPB en ASE- model besc rijven vi
welke gedr gsdetermin nten intente en gedr g v n mensen worden beïnvloed
zic t op c terliggende redenen v n mensen om zic op bep lde m nier te
gedr gen, zijn bruikb r om gezond eidsdetermin nten te c ter len
o ASE- model uitg ngspunt= mensen redenen ngeven w rom zij zic op bep lde
m nier gedr gen vr gen n r redenen= benoemen
- Leert te zien w r knelpunten voor ver ndering ziten bij bep lde doelgroep
- Intervente moet voordelen gedr g ben drukken
V lkuil: onjuiste insc tng gem kt v n redenen v n gedr g
TPB en ASE
Gedr g= gewenst gedr g, c ter len welke redenen mensen ebben om welfniet bep ld
gedr g uit te voeren
Intente= v n pl n zijn om bep ld gedr g uit te voeren, omzeten v n positeve intente
(goede pl nnen) niet eenvoudig gevormd door ttudes, subjecte normenfsoci le
invloed en w rgenomen gedr gscontrolefeigen-efectviteit
B rrières= intente omzeten in gedr g is moeilijk belemmeringen, k n intente niet
omzeten in gewenste gedr g tjd, externe omst ndig eden en voorw rden die persoon
koppelt n uitvoeren v n gedr g positeve intente ver ndert in neg tef
Attudes= directe invloed op intente, geven zic t op voor- en n delen die voor mensen
verbonden zijn n et gedr g fwegen, kijken op korte termijn, l nge termijn speelt rol
gevormd op b sis v n overwegingen en w rderingen
o Kennis speelt een rol
o W t levert et op, w t vind ik
o Afecteve gew rwordingen een rol, fecteve kleuring gekoppeld n voor- en
n delen
Subjecteve normenfsoci le invloed= m te w rin persoon l d n niet instemt met
opv tngen v n mensen, opv tngen v n mensen om je een, referentopv tngen
(opv tngen v n mensen om je een), motv te om te conformeren, soci le steun & soci le
druk
o Soci le steun= verstrekken inform te of bieden v n emotonele of m teriële
ondersteuning elpt p tënt bij uitvoeren of nleren bep ld gedr g
o Soci le druk= ver inderen d t gedr g wordt ver nderd of d t gedr g l ngdurig wordt
ver nderd
W rgenomen gedr gscontrolefeigen-efectviteit= insc tng die persoon m kt v n
lb r eid gedr g denk je d t je et kunt
o Verw c tngen ierover ontst n door eerdere erv ringen die zijn opged n met
betrefende gedr g door observ te v n et gedr g v n nderen en door overreding
door ndere mensen
o Fysiologisc e beperkingen beïnvloeden verw c tngen
o Insc tng over benodigde v rdig eden, lb r eid gedr g
