Hoofdstuk 8 & 9
8.1
Verhouding verwijst naar de wijze waarop mensen zich van elkaar onderscheiden
en tot elkaar verhouden en de manier waarop samenlevingen in sociale zin
vormgeven aan deze verschillen. Het verwijst ook naar onderlinge betrekkingen
tussen staten.
Sociale ongelijkheid is een situatie waarin verschillen tussen mensen, in al dan
niet aangeboren kenmerken consequenties hebben voor hun maatschappelijke
positie en leiden tot een ongelijke verdeling van schaarse en opgewaardeerde
zaken, van waardering en behandeling.
Vier soorten van sociale ongelijkheid:
1. Ongelijke verdeling van economische hulpbronnen: geld en bezit.
2. Ongelijke verdeling van sociale hulpbronnen: contacten met mensen.
3. Ongelijke verdeling van symbolische hulpbronnen: status en aanzien.
4. Ongelijke verdeling van politieke hulpbronnen: macht en gezag.
Een sociale laag is groepen mensen met een vergelijkbare maatschappelijke
positie. Sociale stratificatie is een indeling van sociale lagen, waartussen een
ongelijke verhouding bestaat.
In Nederland wordt de sociale stratificatie vaak beschreven op basis van bezit en
inkomenssituatie. Vijf klassen die zich van elkaar onderscheiden:
1. Kapitaalbezitters (rijken en topbestuurders als machtigen)
2. Ondernemersklasse (bezitters van kleine en middelgrote bedrijven)
3. Professionele middenklasse (mensen met relatief hoge opleidingen)
4. Arbeidersklasse (mensen met relatief lage opleidingen)
5. Onderklasse (mensen met weinig geld, status en macht)
Er bestaat ook beroepen- en functiesegregatie, dat houdt in dat er soms in de
samenleving traditionele ideeën zijn over rolverdeling tussen man en vrouw. Dat
beeld van mannen als directeur of leidinggevende maakt het voor vrouwen
moeilijker om hogere posities te bereiken. Dit heet dan ook het ‘glazen plafond’:
onzichtbare barrière waardoor vrouwen maar beperkt kunnen klimmen op de
maatschappelijke ladder.
Sommige landen hebben het heel moeilijk met sociaal mobiel te zijn (te stijgen of
te dalen op de maatschappelijke ladder). Dat zijn gesloten samenlevingen.
Nederland heeft een open samenleving: een samenleving waarin je afkomst niet
bepalend zou moeten zijn voor de plek die je in gaat nemen op de
maatschappelijke ladder. De Nederlandse overheid doet dit door goed en
betaalbaar onderwijs te bieden, toegankelijke gezondheidszorg en voldoende
werkgelegenheid. Dit zijn sociale grondrechten en staan in de Grondwet.
Klassensamenlevingen verdelen groepen in verschillende klassen. Mensen met
een hoger opleidingsniveau ontvangen of hebben vaak meer macht, bezit en
status.
8.2
, Bij positietoewijzing gaat het over maatschappelijke oorzaken die van buitenaf op
de persoon of groep inwerken. Dus zaken waar je zelf weinig invloed op hebt.
Zoals de kwaliteit van je school en factoren van je gezondheid waar jezelf geen
invloed op hebt. Door leerplicht krijgt bijna elk kind in Nederland een bepaalde
vorm van scholing. Iemand die in een drukke stad met veel verkeer opgroeit,
heeft een grotere kans op gezondheidsproblemen dan iemand die op een
gezondere plek woont. Het gaat bij positietoewijzing niet alleen om wetten en
instituties, maar bijvoorbeeld ook om welvaart en andere hooggewaardeerde
zaken zoals gezondheid en status. Het verwerven van een positie wordt vaak
mogelijk gemaakt door positietoewijzing. Andere voorbeelden van
positietoewijzing zijn dat vrouwen niet worden aangenomen vanwege de kans op
als zwanger worden of mensen met een migratieachtergrond. Het gaat dan om
maatschappelijke oorzaken die op de maatschappelijke positie van personen en
groepen inwerken.
Bij positieverwerving gaat het over factoren waar mensen wel invloed op kunnen
uitoefenen. het verkrijgen van een maatschappelijke positie door de eigen
bijdrage van een persoon of groep waartoe hij behoort. Hoewel je leerplicht hebt,
heb je zelf veel invloed op je onderwijsprestaties. Of een goede gezondheid
verwerven door niet te drinken en roken. Bewuste keuzes maken die een bijdrage
kunnen leveren aan het verwerven van een bepaalde positie.
Socialisatie kan invloed hebben op stijgen en dalen op de maatschappelijke
ladder. Bijvoorbeeld door familieleden met negatieve uitspraken als vroeger deed
ik ook niet mijn best en toch ben ik er gekomen’’. Maar juist hulp bij leren of
huiswerk van ouders en de norm in een familie om je best te doen en je diploma
te halen kan ook invloed hebben. Ook kan er een subjectieve
arbeidsmarktkansen ontstaan bij kwetsbare groepen mensen die het idee hebben
dat het weinig zin heeft om naar een bepaalde baan te solliciteren, want zij
spreken niet goed de taal of worden toch waarschijnlijk afgekeurd door
discriminatie en gaan niet meer solliciteren want ze hebben de gedachten niet
meer aangenomen te worden. Die kwetsbare positie van die mensen kan zijn
ontstaan door positietoewijzing.
Al deze factoren kunnen ervoor zorgen dat er specifieke groepen zijn met een
zwakke positie op de arbeidsmarkt.
Wanneer iemand beschikking heeft over kapitaal dan kan dat kapitaal worden
gebruikt om een betere positie te verwerven. Het is niet dat dat vanzelf gaat of
dat het klimmen op de maatschappelijke ladder zonder kapitaal niet kan lukken,
maar het maakt het wel makkelijker. De afwezigheid van de vormen van kapitaal
kan een oorzaak zijn van het ontstaan (of blijven voortbestaan) van sociale
ongelijkheid.
Drie vormen van kapitaal:
1. Economisch kapitaal is (financieel) bezit of hoog inkomen. Voorbeelden
hier van zijn trainingen betalen en huiswerkbegeleiding. Als je ouders
daarvoor het geld hebben dan geeft dat jou meer mogelijkheden.
2. Sociaal kapitaal zijn de connectie, netwerken en de mate van respect die
mensen genieten. Contacten en vriendschappen ontwikkelen in de
speeltuin, bij een vereniging of religieuze organisatie kan positief zijn voor
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mijntjemollerus. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,96. Je zit daarna nergens aan vast.