Dit zijn uitgebreide college aantekeningen van het vak observatie van interacties binnen gezinnen. Alles wat in de colleges is besproken staat erin, inclusief uitgebreide codeer analyses. Dit document kan goed helpen bij de observatietoets (open boek).
Leerdoelen
1. Voor- en nadelen en het nut van observaties als onderzoeksinstrument beschrijven
2. Centrale constructen en theorieën m.b.t. de observatie van gezinsinteracties
herkennen en benoemen
3. Op basaal niveau gezinsinteracties observeren en coderen a.d.h.v. specifieke
meetinstrumenten
4. Empirische resultaten van observatieonderzoek kritisch beschouwen, interpreteren
en de waarde van conclusies beoordelen
Tentamen
50% schriftelijk tentamen → MC & Open vragen (vaak rond de 3 open vragen)
1. inzicht theoretische achtergrond
2. begrip observatiemethoden en bijbehorende constructen
3. begrip literatuur (focus op observatiemethoden, resultaten & conclusies)
4. kritische reflectie op observatiemethoden
50% observatietoets
1. kennis en begrip van observatie instrumenten en scoring
2. observatievaardigheden
a. weten welke gedragingen wel/niet onder bepaalde schaal vallen
b. benoemen van relevante gedragingen
c. geven van (globale) score op observatieschaal
d. onderbouwen scores → waarom heb je een bepaalde beslissing genomen
3. filmfragmenten zijn 2x te bekijken in eigen tempo tijdens de toets
Introductie observatiemethodes in onderzoek
Observatie binnen gezinnen: Mogelijke settings
● Locatie
○ thuis, in het lab (tegenwoordig steeds minder), op publieke locatie (niet vaak)
● Situatie
○ vrij spel (ouder vrij laten spelen met kind), maaltijd, routines (bed/bad),
gestructureerde taak (opruimen, afblijven)
■ taken lenen zich er meer voor om bepaald gedrag uit te lokken van
zowel ouder als kind; het is een meer uitdagende situatie (vergeleken
met bijvoorbeeld vrij spel)
Meten van gedrag: Welke methode?
● vragenlijsten & interviews
● observaties
○ voor en nadelen van observaties vergeleken met gestandaardiseerde
methoden (zoals vragenlijsten en interviews)
○ voordelen
■ je ziet veel meer en kunt je blik richten op wat de ouder doet en ziet dit
misschien anders dan hoe de ouder het ziet
○ nadelen
, ■
er zit een observator bij: dat kan invloed hebben op het gedrag van
ouder en kind
■ tijdrovend
■ momentopname: kind of ouder kan slechte dag hebben
■ minder mensen bereiken dan met vragenlijst / interview
- Gardner et al., 2000
wat wil je meten / bereiken Vragenlijst / interview Gestandaardiseerde
observatie
inzicht gedachten /
gevoelens etc
over langere periode
onbewust gedrag vangen
uniforme interpretatie
construct
uitfilteren sociale
wenselijkheid
uitfilteren effect van
stemming
Uitdagingen observatie
Uitdagingen Oplossing om nadeel te beperken
techniek bij opnames (hoe neem je goed 1. training
op) 2. duidelijke instructies voor filmen
3. opnieuw als mislukt
tijdsintensief, daarmee hoge kosten duur van opname beperken
belasting voor deelnemers; invasief compensatie / vergoeding
duidelijk definiëren variabelen (en scores) 1. helder afbakenen
soms lastig → bij meer beschrijvende 2. voorbeelden geven in
schalen is dat lastiger (t.o.v. turven) codeerhandleiding
moeilijk voor codeurs om betrouwbaar te 1. intensieve training
worden (en blijven) 2. dubbel coderen en/of intervisie
→ kijken of je op één lijn zit met
andere codeurs (kan je uitrekenen)
momentopname 1. meerdere opnames maken
2. niet zoals normaal gesproken?
(vraag je aan ouders) > opnieuw
, hawthorne effect / observer reactivity 1. langer observeren (tussen 5-10
● reactie van ouder en kind op de minuten voor gewenning camera)
omstandigheden (iemand die 2. juiste instructie aan ouders (zeg je
observeert) > ander gedrag tegen alle ouders hetzelfde)
vertonen dan je normaal zou doen 3. onderzoekers uit zicht / ruimte
verlaten (als het kan)
4. longitudinaal: dezelfde onderzoeker
ethiek (je brengt mensen in beeld, het is toestemming gebruik video’s
niet anoniem)
Kwaliteitsmaten van observatiemethode
Betrouwbaarheid: krijg je zelfde resultaat bij opnieuw meten: doen we het op dezelfde
manier
Validiteit: meet je wat je wil meten?
Validiteit: Extern/ecologisch (Gardner et al., 2000)
= weet je wat je wil meten? Is het gedrag dat ik observeer een goede afspiegeling van hoe
de persoon zich over het algemeen gedraagt? → is het representatief voor het normale
gedrag
● invloeden op de externe / ecologische validiteit
○ Hawthorne effect / Observer reactivity: Maatregelen
■ reactie van ouder en kind op de omstandigheden (iemand die
observeert) > ander gedrag vertonen dan je normaal zou doen
○ gestructureerde VS naturalistische observatie
■ ga je voor een gestructureerde taak (bepaalde taak geven) of een
meer naturalistische observatie? (ga maar met elkaar om, ik ga het
filmen)
○ setting → waar doe je het? thuissituatie? in het lab?
Observatie setting
Thuis Lab
Ecologische validiteit = hoog: dat is een natuurlijke laag: onwennig
gedrag kun je generaliseren omgeving
naar normaal gesproken
Ruis = verstorende factoren meer: kan meer gebeuren, minder: kan je helemaal
die interactie kunnen minder te controleren inrichten naar wens (geen
beïnvloeden (bijvoorbeeld huisdier) hond, extra speelgoed)
● onderzoek: Lage correlaties tussen observaties thuis en in lab (o.a. Gardner et al.,
2000) → als je het met gezinnen in beide settings doet en je vergelijkt de twee, is er
een beetje samenhang, maar geen hoge samenhang, ondanks dat je dezelfde taken
doet → want setting verschilt
, Coderen
Coderen: Verschillende methodes
● Gedragsfrequenties (tellen) → turven
(voorbeeld is onderzoek naar deelgedrag: een van de kinderen krijgt doosje
rozijnen; rozijntjes turven die worden gegeten per kind)
○ dit is concreet: niet zo foutgevoelig
○ Specifieke definities van relevante gedragingen
● Event-based → gebaseerd op gebeurtenis: alleen als bepaalde omstandigheden
zich voordoen, codeer je het gedrag
(voorbeeld is gender-codeersysteem, waarbij je kijkt of ouder iets doet met het
onderwerp gender, als dat zo is ga je het gedrag indelen in categorieën)
○ Alleen onder bepaalde omstandigheden, gedrag coderen
● Micro-level (real-time) → hele specifieke gedragingen waar je op let; je gebruikt
vaak een bepaald tijdsbestek waarin je op hele specifieke dingen let
(voorbeeld ‘een goed begin’ : onderzoek naar ontwikkeling emotieregulatie,
robottaak: kind werd in stoeltje gezet, ouder ging weg bij 12 maanden oude kind,
onderzoeker kwam binnen met witte jas en bril en robot, zette robot aan en die ging
naar het kind lopen en weer terug > kijken hoe kinderen reageerden; stress-taak →
hartslag, cortisol etc werd gemeten + reactie → emotie toestand kind werd
gecodeerd; mondhoeken, ogen etc iedere 30 seconden)
○ Micro-gedrag: bv glimlachen, fronsen, stem verheffen
○ Moment-to-moment (per tijdseenheid: bv 25/min) → je kijkt naar gedrag
binnen tijdseenheden en plakt ze aan elkaar voor resultaten
○ Komt het voor: ja of nee?
● Macro-level schalen → gebruiken we binnen pedagogiek veel
voorbeeld = Ainsworth schaal; beschrijvend. Je moet met zijn allen leren wat de
variatie is op die schaal; hoe schat je iemand in en deel je iemand in (bijvoorbeeld
lage of hoge sensitiviteit)
○ Omschrijving schaalpunten adhv concrete gedragingen
○ lagere betrouwbaarheid dan bijvoorbeeld rozijntjes tellen
(gedragsfrequenties)
Verloop van een observatietraining
1. gestandaardiseerd codeer protocol
● handleiding waarin alle schalen staan beschreven
2. intensieve training
● lezen en gebruiken
3. betrouwbaarheidsset
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ilsevanmeurs01. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.
