ORGANISATIELEER GGZ
Geschiedenis van de geestelijke gezondheidszorg
Eerste periode: prehistorie en oudheid
Prehistorie
De oorzaak van ziektes bij geesten werden beledigd.
Er werd zorg geboden aan zieken en zwakke stamleden die zich ‘vreemd’
gedroegen.
Bewijs: schedelboringen om boze geesten te verdrijven.
Oudheid
Er zijn twee invloedrijke personen op de geestelijke gezondheid: Hippocrates en
Galenus van Pergamon.
Hippocrates
o ‘Ziekte is het gevolg van onjuiste mengeling van de 4
lichaamsvochten (bloed, slijm, gele en zwarte gal).’
o Krankzinnigheid werd beschouwd als een hersenziekte.
Galenus van Pergamon: beschreef het zenuwstelsel.
o Mensen werden in 4 types verdeeld
Sanguinisch type (bloed): levendig en hartelijk.
Flegmatisch type (slijm): kalm en bedachtzaam
Cholerisch type (gele gal): opvliegend
Melancholisch type (zwarte gal): angstig en pessimistisch.
Tweede periode: 300 n.C. tot 1600
Vroege middeleeuwen
Zotten hadden hun eigen positie in de gesloten landbouwmaatschappij. Ze
maakten op hun eigen manier deel uit van de familie en
dorpsgemeenschap.
Verdere ontwikkeling van sterkere stadsleven
Verminderde tolerantie t.a.v. afwijkend en zonderling gedrag
Deze mensen werden door stedelingen beschouwd als bezeten en
verstoorders van de openbare orde.
Dolhuizen
= lastige mensen werden hier opgesloten.
Poging tot genezing door ‘kwade’ stoffen te laten wegvloeien (door
drankjes om te braken, purgeermiddelen en aderlatingen)
Kei- of steensnijdingen waren zeer bekend
o Idee dat een insect in het hoofd in een kei veranderde en
krankzinnigheid veroorzaakte.
Opkomst van de kerk
= meer recht op leven voor geestesziekten
, Opname en verzorging door een aantal kloosterorden
o Medemens achter het waanzinnige gedrag blijven zien
o algemeen wel vervolging, foltering, verbranding en verbanning tot
1750
Dimpna: patrones van de bezetenen en geesteszieken
Later werden geesteszieken ondergebracht in gezinnen = ontstaan van
psychiatrische gezinsverpleging.
Derde periode: 1600 – 1800
= donkere tijd voor krankzinnigen, gekken of dollen
Kenmerken
o Brutale afsluiting van de samenleving i.p.v. gekende opsluiting in
godshuizen vanuit liefdadigheid maakte; vergelijkbaar met
gevangenissen
o Onrustige zieken werden aan kettingen gelegd: geen sprake van
zorg en gezonde voeding
o Krankzinnigen werden beschouwd als dieren en droegen volgens de
bevolking zelf de schuld van hun ziekte
Invloed van René Descartes
o Standpunt: denken is de essentie van de mens. De geest moet
daarom onderscheiden worden van het lichaam.
o Scheiding van lichaam en geest heeft visie en organisatie van de
GGZ sterk bepaald.
Vierde periode: 19e eeuw
= geesteszieken werden beschouwd als lichamelijk zieke personen met recht op
specifieke medische zorg.
Kenmerken
o Band tussen regie en psychiatrie hield definitief op te bestaan.
o Onmenselijke dolhuizen werden vervangen door
krankzinnigengestichten.
o Dokter kregen interesse in de behandeling van geestesziekten.
Dr. Philippe Pinel
Einde aan technieken als aderlating.
Contact met de patiënt staat centraal in de therapie.
Einde 19e eeuw: meer aandacht voor het ontstaan van geestesziekten
o Theorie van Joseph Breuer en Sigmund Freud: legden de basis van
psychoanalyse.
Vijfde periode: eerste helft 20ste eeuw
Belangrijk dilemma
o Enerzijds kunnen patiënten konden terecht in steeds groter
wordende instellingen; hoop dat patiënten spontaan zouden
genezen
o Anderzijds beschikken psychiaters over psychoanalytische
behandeling die alleen haalbaar is voor vermogende patiënten.
Behandeling was te duur voor gewone mensen: er was een zoektocht naar
alternatieven zoals shockkuren en lobotomieën.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper serhatkl. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.