Het beeld van een microscoop representeert de
werkelijkheid niet
Stelling: De werkelijkheid is dat wat de wetenschappelijke theorie zegt over dingen die
observeerbaar zijn.
In dit essay wordt gekeken of de microscoop de wetenschap wel of niet representeert. Met
andere woorden, of de wetenschappelijke theorieën de werkelijkheid wel of niet juist
beschrijven. In dit vraagstuk staan de realisten en empiristen lijnrecht tegenover elkaar. De
realisten gaan er vanuit dat er een werkelijkheid bestaat onafankelijk van het menselijk
bewustzijn. Zij gaan ervan uit dat de wetenschappelijke theorieën waar zijn, ook als ze over
niet observeerbare entteiten gaan. Empirisme stelt dat kennis is afgeleid van hoe de wereld
ervaren wordt. Wetenschappelijke uitspraken zouden afgeleid zijn van onze ervaringen. Ian
Hacking beschrijf dit meningsverschil in ‘Do we see through a microscope” over de
wetenschapsflosofe. Hacking haalt hierin de stelling van Bas van Faassen, constructef
empirist, naar voren: “To accept a theory is (for us) to believe that it is empirically adequate
– that what the theory says about what is observable (by us) is true”. Hiermee stelt Faassen
dat de werkelijkheid datgene is wat de wetenschappelijke theorie zegt over dingen die
observeerbaar zijn.
In het artkel van Hacking wordt gesteld dat ‘You learn to use a microscope by using, not by
looking’. Er wordt beweerd dat men zich moet verdiepen in verschijnselen om er kenis uit
op te doen. Parallel hierhaan wordt uit Berkelys new theory of vision vooronderstelt dat we
een driedimensionale visie hebben nadat we hebben geleerd wat het is om te bewegen in de
wereld en hem te begrijpen. Volgens Berkely leert men door dingen te doen en niet door
passief te kijken. [ CITATION HackingIan \l 1033 ] Daarnaast is het zo dat we de wereld alleen
kennen via onze kennisvermogens en niet zonder onze kennisvermogens. De kennis die we
hebben opgedaan is opgedaan met onze zintuigen. [ CITATION PhilosophyScience \l 1033 ]
De theorieën die hieruit zijn afgeleid blijken tot nu toe te kloppen. Ook als men een theorie
verwerpt moet dit gedaan zijn door nieuwe ervaringen waargenomen door de zintuigen. Kan
men er dan vanuit gaan dat onze zintuigen ons niet bedriegen?
Echter, wordt er al zeer lange tjd getwijfeld aan het feit of de zintuigen ons misleiden. Het
ratonalisme stelt dat datgene wat ons misleidt, beter niet in vertrouwen genomen kan
worden. De rede wordt door hen als een betrouwbare bron van kennis beschouwd. Plato is
een van de bekendste ratonalisten. Plato is de grondlegger van de idee. De idee is iets wat
men in zijn hoofd heef en is onafankelijk van ruimte en tjd. Als men iets herkent is het dus
een herinnering. De opgedane kennis hoef niet altjd uit ervaring te blijken, deze kan ook
voortkomen uit de rede. Plato stelt dat alle ideeën aangeboren zijn. Ook Descartes stelt dat
er een aantal basisideeën aangeboren zijn. Dit zijn de ideeën die ons niet door de zintuigen
aangereikt zijn. Het gaat dan over de ideeën ‘waarheid’, ‘bestaan’, ‘denken’, ‘ding’ en ‘zelf’.
Zonder deze basisideeën zou Descartes niet aan de stelling ‘ik denk dus ik ben’ gekomen zijn.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper merelbroos. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.