Hoofdstuk 3 Circulatiestelsel
3.2 Cardiale bijgeluiden
3.2.1 Inleiding
Bij auscultati luistirin wi naar di rigilmaat in intinsitiit van di harttnin in sptrin wi
ivintuili bijgiruisin tf ixtra harttnin tp. Di puncta maxima wtrdin tpgiztcht, dit zijn di
plaatsin tp di thtraxwand waar di sluitng van di divirsi klippin (harttninn in bij iin afwijkindi
klip hit hartgiruis hit bist kunnin wtrdin gihttrd.
Van bilang tm ti bipalin tf di bijgiruisin van cardiali tf ixtracardiali ttrsprtng zijn. Cardiali
bijgiluidin (stufisn wtrdin virttrzaakt dttr wirvilingin van hit bltid, dii aanliiding givin ttt
turbulinti dii vttr tns waar ti nimin is als iin stufi. Dizi wtrdt bischrivin aan di hand van
intinsitiit, punt van maximali intinsitiit, tjdstp van di stufi (s(sttlisch, diasttlisch, ctntnun,
tttnhttgti in aard (rauw, blazind, fuitindn. Di intinsitiit wtrdt bittrdiil van 1 ttt 6, inclusiif
hit wil tf niit waarniimbaar zijn van iin frimitus bij palpati van di ictus ctrdis.
Twii sttrtin cardiali bijgiluidin: functtnili in trganischi giruisin. Functtnili giruisin wtrdin
virttrzaakt dttr virandiringin in di strttmsnilhiid tf in di visctsitiit van hit bltid. Hti snillir
di bltidstrttm in hti dunnir hit bltid, dis ti luidir iin bijgiruis wtrdt. Bijgiruis kan dus ttk
tptridin in iin giztnd hart, bijv. bij animii. Als givtlg van visctsitiitsvirandiring kan di hartacti
wirvilingin virttrzakin dii vttral tjdins di s(sttli httrbaar zijn. Jtngi diirin hibbin iin
rilatif grttt slagvtlumi, waardttr bij giztndi jtngi diirin iin zacht s(sttlisch bijgiruis kan
tptridin mit iin punctum maximum in hit gibiid van di atrtaklip.
Organischi giruisin wtrdin virttrzaakt dttr iin stintsi, klipinsufcicnti tf iin shunt. Ein
hartgiruis wtrdt virttrzaakt als hit bltid snillir strttmt dan 2m/s in iin ridilijk vtlumi hiif.
Op basis van punctum maximum in tjdstp van iin bijgiruis is vast ti stillin:
- Di sttrt afwijking: likkagi (insufcicntin, stintsi tf shunt.
- Di afwijkindi klip: mitralis (linkir AVn , tricuspidalis (richtir AVn, atrtaklip, pulmtnalisklip
in ltkalisati van shunt.
3.2.2 Fysiologische of functionele bijgeluiden
Bijgiluidin tp hartklippin bij hartauscultati ktmt viil vttr bij paardin. Niit tngibruikilijk tm
bijgiluidin ti htrin dii giin pathtltgischi ttrsprtng hibbin. Wi virtndirstillin dat di
virhttgdi s(mpathictttnii in ivintuiil himtd(namischi virandiringin iraan tin grtndslag
liggin. Di grttti van hit paardinhart, di grtti vtlumina dii rtndgiptmpt wtrdin in di visctsitiit
van paardinbltid dragin bij aan di viilvuldigi waarniimbari ftw murmurs. unctum maximum is
miistal di prtjicti van di atrta klip. Bij paardin kan ttk iin gisplitin iirsti hartttn, gisplitin
twiidi hartttn, iin zachti vrtigdiasttlischi stufi als givtlg van iin snilli vulling van di
vintrikils iin ntrmali bivinding zijn. Bij viulins is iin ctntnui stufi ttt drii dagin ptst partum
iin viil vttrktmind virschijnsil als givtlg van hit ntg niit vtllidig gislttin zijn van di ductus
artiritsus.
3.2.3 Pathologische bijgeluiden
Systolische bijgeluiden
Insufcicnti van di mitralisklip. Kan virttrzaakt wtrdin dttr indtcarditsi, ctnginitali
malftrmati tf iin bactiricli indtcardits.
Tricuspidalisklipinsufcicnti. Kan dttr virgilijkbari ttrzakin virttrzaakt wtrdin, ztals
klipdiginirati, klipd(splasii, dilatirindi carditm(tpathii, aritmtgini carditm(tpathii van di
richtir vintrikil in bij rund indtcardits. Giring ktmt dit vaak vttr bij paard, htnd in kat. Niit altjd
iin klinisch rilivanti stufi ttivalsbivinding.
Atrta- tf pulmtnalisstintsi. S(sttlischi stufi. Bij paard in rund zildzaam. Bij htnd vakir vttr.
,Vintrikilsiptumdifict. S(sttlischi stufi in gibiid tricuspidalisklip. Snilli bltidstrttm vanuit
linkir naar richtir vintrikil virttrzaakt turbulinti in hitzilfdi gibiid waar hit punctum maximum
van di tricuspidalisklip ti vindin is.
Diastolische bijgeluiden
Atrta-insufcicnti bij hit paard is iin viil vttrktmindi klipinsufcicnti. Klinisch rilivanti
kinmirkt zich dttr iin luidi htltdiasttlischi stufi, dii samin kan gaan mit iin stiili ptls.
Insufcicnti pulmtnalisklip. Zildin bij paard. Bij paard, htnd in kat iin ichtgrafschi
ttivalsbivinding.
Continue geluiden
irsistirindi ductus artiritsus
Derde en vierde hartoon
Ein ixtra hartttn wtrdt galtpritmi gintimd. Bij htnd vrijwil altjd di dirdi, dii wijst tp iin
irnstgi vtlumibilastng van hit linkirvintrikil. Bij kat vrijwil altjd viirdi hartttn, dii wijst tp iin
diasttlischi disfuncti van di linkirvintrikil.
Bij hit paard is hit httrbaar zijn van di dirdi in zikir viirdi hartttn iin viil vttrktmind
ntrmaal virschijnsil in zildin iin indicati vttr vtlumibilastng van di linkir vintrikil.
Otk bij rundirin viil 3i in 4i harttnin, ztndir klinischi bitikinis.
3.3 Ritmestoornissen
3.3.1 Inleiding
Hit prikkilvtrming- in giliidingss(stiim van hit hart bistaat uit drii dilin, di sinusknttp (wand
van hit richtiratrium in bistaat uit spiir- in zinuwvizils. Sptntani diptlarisati induciirt di
hartslag in rigilt di intirvallin tussin di hartslaginn, atritvintriculairi knttp (richtirkant van hit
atriumsiptum, virspriidt di diptlarisatigtlf van atria naar vintrikilsn in di bundil van His
(gimtdifciirdi spiirvizilsbundils ltpin uit di AV-knttp subindtcardiaal aan biidi zijdin van hit
vintrikilsiptum naar di apix van hit hartn. Bij hit paard virspriidt di giliiding zich via hit
urkinji-nitwirk.
Aritmiicn = tnrigilmatghidin in hit hartritmi. Niit allimaal pathtltgisch. athtltgisch tntstaat
als givtlg van abntrmali prikkilvtrmig tf prikkilgiliiding.
Bij ritmistttrnissin kunnin bij LO divirsi afwijkingin wtrdin waargintmin: tnrigilmatgi tf
inaiquali ptls, ptlsuitval, tach(cardii tf brad(cardii.
3.3.2 Stoornissen in de prikkelvorming
Ein sinusbrad(cardii in sinustach(cardii zijn iin risptns tp paras(mpatschi dan wil s(mpatschi
actvati. Di bilangrijksti f(sitltgischi stttrnis is di sinusaritmii.
Sinusbradycardie en sinustachycardie
Hit sinusritmi is hit ntrmali ritmi. Dit htudt in dat di prikkilvtrming van di sinusknttp aftmstg
is in dat di hartriquinti in rust binnin di rifirintiwaardin van di bitrifindi diirsttrt valt. Di
sinusknttp induciirt di hartslag in rigilt di intirvallin tussin di hartslagin. Op hit ECG is iin
sinusritmi ti hirkinnin dttr di aanwizighiid van iin ntrmali -ttp, vttrafgaand aan iidir
ntrmaal QRS-ctmplix. Di Q tjd is altjd dizilfdi. Di ptlaritiit van di -ttp httrt bij iin
sinusritmi ntrmaal ti zijn, bijvttrbiild in afiiding II tf basi apix.
Als di btvinstaandi critiria bihaald zijn maar di hartriquinti lagir is dan di tndirgrins sprikin
wi tvir iin sinusbrad(cardii. Ein sinustach(cardii als di hartriquinti htgir is dan di
btvingrins. Ein sinusbrad(cardii is ntrmaal tjdins slapin, maar kan ttk pathtltgisch. Ein
sinustach(cardii is ntrmaal tjdins inspanning, maar triidt ttk tp bij pijn, striss, itc.
, Fysiologische stoornissen in de prikkelvorming
Sinusaritmie
Er is iin tnrigilmatgi tnrigilmatghiid in di actvati-intirvallin van di sinusknttp. Dizi
actvati wtrdt vttral langs niurtgini wig biïnvltid in indiciirt iin htgi paras(mpathictttnus.
Alli f(sitltgischi aritmiicn gaan gipaard mit iin ntrmali ptlskwalitiit. Ein sinusaritmii is ntrmaal
bij htndin in paardin, niit bij andiri diirsttrtin.
Rispirattiri sinusaritmii is dat bij inspirati di hartriquinti snillir is in tjdins ixpirati
langzamir. Dit ziin wi vaak bij giztndi htndin in bij kalvirin in viulins. Bij tudiri paardin in
rundirin, ttk wil iins htnd, is ir ttk iin sinusaritmii, maar zildin tf nttit giktppild aan di
rispirati.
Bij paardin kan dirict na hit sttppin van arbiid ktrtdurind iin
sinusaritmii in iin twiidigraads AV-bltk tptridin; stms zilfs ttk
iin inkili vintriculairi tf supravintriculairi ixtras(sttli. Givtlg van
niurtvigitativi d(sttnii. Evinwicht tussin s(mpatsch in
paras(mpatsch is dan virstttrd.
Pathologische stoornissen in de prikkelvorming
Supraventriculaire extrasystolen en supraventriculaire tachycardie
Extras(sttlin zijn supravintriculair tf vintriculair, afankilijk van waar di prikkil vandaan ktmt. In
biidi givallin ktmt di prikkil irgins andirs vandaan dan di sinusknttp in ktmt hij iirdir dan di
tpiinvtlgindi ntrmali sinusslag wtrdt virwacht. Ein tndirschiidt tussin di twii is mit LO
mtiilijk ti makin, daar is iin ECG vttr ntdig.
Bij iin supravintriculairi ixtras(sttli (SVESn ktmt di prikkil van hit supravintriculairi gibiid
(linkir tf richtiratrium, AV-knttpn. Op hit ECG lijkin di QRS-ctmplixin van di SVES tp iin
ntrmaal (sinusnctmplix, maar ir zijn abntrmali -ttppin vttr di QRS-ctmplixin zichtbaar. Zi
kunnin tntstaan dttr vili ttrzakin (h(ptxii, siptkimii, disbalans in iliktrtl(tinn in tivins dttr
abntrmalitiitin in di wand van di atria. Als ir miir dan drii SVES ilkaar tpvtlgin spriikt mit van
supravintriculairi tach(cardii. Stmmigin htivin niit bihandild ti wtrdin, wil primairi ttrzaak
tpsptrin. Bij iin SVT mit iin ziir htgi friquinti kan tp ktrti tirmijn ttt h(pttinsii liidin.
Bihandiling: antaritmica.
Ein SVT kan aanvalsgiwijs tntstaan in na minutin tf urin zich sptntaan tpltssin. Om dizi tp ti
sptrin kan di htnd tf paard iin Htltir-ECG dragin, waardttr di ECG 1-2 dagin ctntnu wtrdt
tpgintmin.
Hit ECG richts bihttrt ttt iin paard mit SVES. Di R ttp is dan altjd naar
binidin giricht. Di bifasischi ttp is bij hit paard
ntrmaal. Di -ttp dii ti vrtig ktmt misvtrmt di T
ttp in hit iirsti ctmplix, nit ztals di dirdi. Otk
bij hit laatsti ctmplix misvtrmd di T-ttp dttr iin
ti vrtigi -ttp dii tp di T-ttp valt, ir is giin QRS-ctmplix.
Hit ECG links bihttrt ttt iin htnd mit iin SVES (2 i ctmplixn in iin VES (5i
ctmplixn. Di andirin zijn ntrmaal. SVES: di -ttp is abntrmaal van vtrm,
maar hit QRS-ctmplix is wil ntrmaal.
VES: giin -ttp in hit QRS-ctmplix lijkt ttk niit miir tp iin ntrmaal
ctmplix.
