Overheidsfinanciering= besluitvorming over de uitgaven, ontvangsten en de lening politiek.
Inrichting Nederlandse overheid
- Montesquieu: Staatsbestel met drie machten,
1. Wetgevende
2. Uitvoerende
3. Rechterlijke macht
- Thorbecke: huis van overheid
1. Rijk
2. Provincie
3. Gemeente
Subsidiariteitsbeginsel= hogere instanties moeten niet iets doen wat door lagere instanties
afgehandeld kan worden. Zoals de taken van de gemeenten waren eerst van het rijk:
Participatiewet, Jeugdzorg en WMO. De reden hiervan is dat de gemeente dichterbij de
burgers staat. Het is wel een momentopname het kan altijd weer veranderen.
Overheid= verzamelbegrip bestaande uit;
- Centrale overheid (het Rijk)
- Overige publiekrechtelijke lichamen= lagere overheden (CBR)
- Organisaties die de sociale verzekeringen uitvoeren
Invloed van de overheid op de gang van zaken in de economie
1. Monetaristisch (klassieke normen)= overheid mag geen geld lenen
2. Gulden financieringsregel= lopende uitgaven moeten gedekt worden door lopende
ontvangsten, alleen geld lenen voor investeringen die jaren nut hebben
3. Keynesiaanse begrotingspolitiek= de overheid mag wel lenen, bij een lening krijgt de
munt minder waarde
Overheid collectieve=publieke sector, ook wel sociale zekerheid
- Collectieve uitgaven= uitgaven die gedaan worden in de publieke sector uitgaven van het
rijk
- Collectieve goederen= alleen verkregen door de overheid afsluitdijk waar iedereen
gebruik van kan maken
Inkomsten overheid
- Directe belastingen
- Indirecte belastingen= met een tussenpersoon (verkoper) zoals BTW
- Premies volksverzekeringen
- Premies werknemersverzekeringen
Belasting= algemene verplichte betaling aan de overheid door een rechtssubject, waartegen
geen individuele prestatie van die overheid aan dat rechtssubject bestaat→ dus je kan niet
eisen waar je geld naartoe gaat of weten waarvoor het wordt gebruikt.
Legaliteitsbeginsel art. 104 Gw→ belastingen worden geheven uit kracht van een wet.
Pagina 1 van 14
, Retributie= bedrag naar de overheid en je weet wat ermee wordt gedaan, een concrete
tegenprestatie.
- Paspoort (betalen voor je paspoort)
- Marktkraam (betalen voor je kraam)
Doel van belastingen
- Het financieren van voorzieningen: gezondheidszorg, wegen/dijken, onderwijs, politie,
rechtspraak, WWB
- Gedrag stimuleren of ontmoedigen: milieuvriendelijk gedrag bevorderen, alcohol en roken
ontmoedigen. Investeren in jonge ondernemers
Democratisch beginsel= uiteindelijk ligt de beslissingsmacht over de uitgaven en belastingen
bij de volksvertegenwoordiging.
Begroting
- Overzicht van kosten en baten
- Alleen geldbedragen en dus geen prestaties, wel wordt het doel kort beschreven dus zoveel
geld voor AOW of veiligheid etc.
- De overheid heeft wel meer dan 30.000 taken verdeeld over het rijk, provincie en gemeente
Functies van overheidsbegrotingen
1. Autorisatiefunctie= Toestemming om geld uit te geven. Parlement geeft toestemming
aan de regering om het geld uit te geven. De tweede kamer kan zijn budgetrecht
uitoefenen door voorstellen te aanvaarden, wijzigen (amenderen) of verwerpen. Eerste
kamer kan voorstellen aanvaarden of verwerpen alleen
2. Allocatiefunctie= De verdeling van het geld en eventuele bezuinigingen. Is het nodig
dat een bepaalde tak dit geld nodig heeft en waar wordt het geld aan uitgegeven. De
volksvertegenwoordiging werkt als preferentie-makelaars= bepaalt waar het geld
naartoe gaat en in welke intensiteit
3. Beheerstechnische functie= Hoe zijn de ontwikkelingen het komende jaar en wordt er
niet teveel geld uitgegeven. De ministers delegeren de taken aan ambtelijke diensten.
Door voortgangscontroles kan de minister beoordelen of de beleidsdoelen worden
behaald
4. Controlefunctie= Is er gehouden aan de regels en hoe is de stand ervan. Intern=
controle door bestuursorgaan en extern=onafhankelijke accountant. Er wordt gekeken
naar of er niet gefraudeerd is, of de begroting juist en volledig is, toestemming
verkregen, doelmatigheid en tegen een zo laag mogelijke kostenplaatje.
Begrotingscyclus vijf fasen verspreid over drie jaar
1. Voorbereiding= gebeurd in het voorjaar. De wensen worden verzameld en er wordt
bekeken wat de financiële gevolgen zijn voor het volgende jaar. De voorbereiding
gebeurd in het jaar voor het begrotingsjaar
2. Opstellen= gebeurd in de zomer. De Ministers stellen hun begroting op en de integrale
begroting wordt gedaan door de Minister van Financiën. Bespreking vaststelling in
Ministerraad en advies van Raad van State
Pagina 2 van 14
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper klentjes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.