Ringeling, A. (2015). How Public is Public Administration? A Constitutional Approach of Publicness. Teaching Public Administration, advanced online publication: DOI: 10.1177/.
Ringeling, A. (2015). How Public is Public Administration? A Constitutional Approach of
Publicness. Teaching Public Administration, advanced online publication: DOI:
10.1177/0144739415573268. (21 pages)
Zowel in het openbaar bestuur in de praktijk als in het academisch vlak van de bestuurskunde
missen we een duidelijk concept omtrent ‘public’. Door de jaren heen is het denkbeeld
dominant geworden dat de (private) markt beter is dan de overheid. De waardering voor de
publieke sector is weggevallen, en ook het belang ervan in onze redenering en opleiding is
verminderd. Het is steeds minder helder geworden wat de publieke sfeer nu eigenlijk precies
inhoudt. In dit artikel wordt er vernieuwde aandacht gegeven aan het concept ‘public’ en
bijbehorende concepten zoals het publieke belang (public interest) en publieke waarden
(public values). Meer aandacht voor deze concepten zal ervoor zorgen dat bestuurskunde
studenten gestimuleerd worden om na te denken over de relevantie van de ‘publiekheid’
(=publicness) van het openbaar bestuur en de bestuurskunde. Dit is nodig omdat dit thema
(deze concepten) van cruciaal belang zijn in ons vakgebied, en bepalend zijn voor wat
bestuurskunde te bieden heeft. Daarom is het van belang dat we deze concepten beter leren
begrijpen.
Intro
Volgens Frederickson (van het andere artikel) is sprake van een vervaging van het belang van
het concept ‘publiek’ in ons vakgebied (bestuurskunde). We vinden efficiëntie, economie en
goed management steeds belangrijker, maar dit wordt gemixt met een groeiende zorg om de
responsiviteit en democratie.
In de meeste westerse landen zorgde de hervorming ervoor dat we de overheid beschouwden
als iets dat in zou moeten grijpen als de marktwerking faalt. Dat was dan eigenlijk de enige
taak van een overheid. De publieke sector was alleen relevant als de markt faalde. In dit
denkbeeld zou de publieke sector er ook beter van worden als het methoden en middelen uit
de private marktsector zou overnemen. Publiek werd daarbij meestal gedefinieerd als iets wat
het niet was. Publiek was dus ‘niet privaat’. Maar wat het wel precies was, was ook niet
duidelijk. Het perspectief wat dominant is/was stelt dat markten superieur zijn aan overheden
(markten zijn beter dan de overheid). Private organisaties zijn in die gedachtegang dus beter
dan publieke organisaties. De publieke sfeer is een soortvan uitstervend ras geworden.
De dominante gedachtegang dat privaat beter is dan publiek, heeft wel effecten gehad op de
bestuurskunde. Het ‘bestuur’ in de bestuurskunde ging steeds meer lijken op management,
zoals deze afkomstig is van de economische benaderingen. Prestaties werden steeds
belangrijker. Bovendien werden in verloop van tijd de kosten (van beleid) belangrijker dan de
baten (van beleid). Efficientie was de dominante waarde geworden binnen de bestuurskunde.
Dit gebeurde zowel in de Amerikaanse als in de Europese bestuurskunde. Als het ging om het
beleid, verdween eigenlijk de scheiding tussen privaat en publiek. Er was geen duidelijk
onderscheid meer tussen de twee sferen. Daarom werd het steeds onduidelijker waarom we
het eigenlijk nog PUBLIC administration noemen.
, Het is opmerkelijk dat we praten over ‘public administration’ (bestuurskunde) terwijl het
publieke karakter ervan eigenlijk steeds onduidelijker wordt. Met de bestuurskunde
bestuderen we de publieke sector, maar het is niet eens duidelijk wat ‘publiek’ van precies
inhoudt. Daarom kunnen we de vraag stellen: How public is Public Administration? , oftewel:
Hoe publiek is bestuurskunde?
De concepten ‘publiek’ en ‘publiekheid’
Het begrip ‘publiek’ kent minstens 4 verschillende betekenissen:
1. We noemen openbare plaatsen, zoals pleinen en parken, ‘publiek’ wanneer het open
en toegankelijk is voor iedereen. In dat geval duiden we hiermee het publieke domein
aan.
2. De term ‘publiek’ kan ook worden gebruikt als sociale categorie. Hierbij wordt er een
groep mensen aangeduid. Alle individuen in een bepaalde sociale constructie zijn dan
‘het publiek’.
3. We maken onderscheid tussen publieke en private kwesties. Zo zijn er problemen in
een land/samenleving die iedereen aan gaan (publieke kwestie). Maar zo zijn er ook
kwesties in de private (privé) sfeer van iemand. Dan gaat het alleen die persoon zelf
wat aan, maar de rest van het volk niet.
4. De term ‘publiek’wordt ook gebruikt bij het samenvoegen van individuele opvattingen
en meningen. Dan noemt men dat ‘de publieke opinie’.
Al met al zijn er dus het publieke domein, de publieke sector, de publieke sfeer, het publieke
belang. Dat al deze termen bestaan, laat zien dat er echt een apart gebied is in de samenleving
dat wij ‘publiek’ noemen. Blijkbaar heeft dat gebied eigen afzonderlijke kenmerken waardoor
wij het beschouwen als ‘publiek’. Er bestaat dus blijkbaar echt iets zoals ‘het publieke’. Maar
wat is het?
Andere auteurs, zoals Pesch (2005) hebben laten zien dat ‘publiek’ een hele vage term is, dat
eigenlijk nog nooit consistent is geweest qua betekenis. Het is altijd al vaag geweest.
Er bestaat meerdere benaderingen van het concept ‘publiek’. Een daarvan is de liberale
benadering van publicness (=publiekheid). Dit is vervolgens te splitsen in twee varianten: de
individualistische liberale benadering en de organische liberale benadering.
De individualistische benadering veronderstelt dat de private sector sowieso belangrijker is
dan de publieke sector. De publieke sector wordt gezien als iets kunstmatigs. Dat is er van
nature eigenlijk niet, en moet opzettelijk door mensen gemaakt worden. De publieke sfeer is
dan eigenlijk een soort afgeleide van de private sfeer.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sammy88. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
