Inleiding tot de Forensische Psychiatrie
Wat is forensische psychiatrie?
Forensische psychiatrie is de bijdrage van de psychiatrie, zowel in praktische als
wetenschappelijke zin, aan de rechtspleging.
Welke drie deelgebieden kent de forensische psychiatrie?
De forensische psychiatrie kent de drie deelgebieden:
1. Het verklaren van criminaliteit
2. Het voorspellen van criminaliteit
3. Het behandelen van verdachten/daders.
Hoe onderscheidt forensische psychiatrie zich van andere medische specialismen?
Forensische psychiatrie onderscheidt zich van andere medische specialismen doordat haar
wetenschappelijke basis en toepassing zich niet beperkt tot natuurwetenschappelijke of
biologische kennis, maar deze uitbreidt met fenemologie, psychologie, sociologie,
antropologie en de systeemtheorie.
Welke drie criteria zijn van belang bij de vraag wat normaal is?
Bij de vraag wat normaal is zijn de volgende criteria van belang:
1. De kenmerken van de persoon (leeftijd, geslacht)
2. De tijd en plaats van het gedrag (seizoen)
3. De geldende waarden en normen (heersende cultuur en tijdsgeest).
Wanneer kan men spreken over een psychische stoornis?
Men spreekt over een psychische stoornis wanneer (1) er sprake is van gestoord gedrag (2) dat
ook bij andere personen als storend is vastgesteld, en (3) vanwege deze gelijkenis beschreven
en geclassificeerd kan worden binnen het begrippenkader van de psychiatrie
(wetenschappelijke consensus).
Waarom werkt de forensisch psychiater in een spanningsveld?
De forensisch psychiater werkt in een spanningsveld omdat de psychiater meerdere meesters
dient (rechtbank, reclassering en cliënt) en onder druk staat door media en politiek.
Op welke drie gebieden verschilt de forensische psychiatrie van normale
gezondheidszorg? Noem bij elk gebied twee voorbeelden.
De forensische psychiatrie verschilt van normale gezondheidszorg op de volgende drie
gebieden:
1. Arts-patiënt relatie (bijv. beperkte vrijwilligheid van de cliënt en onderzoek in het
kader van de rechtsspraak).
2. De rechtspositieve van de gedetineerde (bijv. recht om het onderzoek te weigeren en
rolonduidelijkheden moeten worden vermeden).
3. Cliëntrol (bijv. matige tot selectieve motivatie en het wantrouwen van de deskundige).
Wat is het medisch model en welke stappen worden onderscheiden?
Het medisch model is een systematische werkwijze om pathologische verschijnselen te
bestuderen en te wijzigen. Hierin zij de volgende stappen te onderscheiden:
1. Diagnose
2. Verklaring
3. Prognose
,Oefenvragen
4. Therapie
5. Preventie (onderscheid tussen primaire, secundaire en tertiaire preventie)
Welke GGZ-instellingen bestaan er? Noem bij elke instelling twee voorbeelden.
Er bestaat drie soorten GGZ-instellingen:
1. Intramuraal (bijv. opname in een psychiatrisch ziekenhuis of GGZ-instelling)
2. Semimuraal (bijv. psychiatrische deeltijdbehandeling of woon- en dagvoorzieningen)
3. Extramuraal (bijv. kliniek voor ambulante behandeling of hulpverleners op
huisbezoek)
Geschiedenis van de Forensische Psychiatrie
Hoe dacht men aan het begin van de 18e eeuw over psychische afwijkingen en
criminaliteit? Benoem de stroming.
Aan het begin van de 18e eeuw heerste de klassieke richting. De mens heeft de vrije keuze
tussen goed en kwaad, en kan zich dus schuldig maken. Er kwam meer aandacht voor
natuurwetenschappelijk onderzoek, een systematische indeling van stoornissen en de
betekenis van hersenstoornissen. Dit maakte de weg vrij voor de geneeskundige behandeling
van psychisch gestoorden: de psychiatrie.
Hoe dacht men in de tweede helft van de 18e eeuw over psychische afwijkingen en
criminaliteit? Benoem de stroming.
In de tweede helft van de 18e eeuw heerste de humanistische stroming. Men pleitte voor een
meer humane verzorging van gedetineerden en psychisch gestoorden. Er kwamen tehuizen
voor krankzinnigen, zodat zij niet meer opgesloten werden in een gevangenis. Niet de
medische aanpak stond voorop, maar psychische beïnvloeding door opvoeding, arbeid en
onderwijs.
Wat houdt de McNaughten Rule in?
De McNaughten Rule houdt in dat een verdachte geldt als geestelijk gezond totdat het
tegendeel bewezen wordt.
Hoe dacht men in de 19e eeuw over psychische afwijkingen en criminaliteit? Benoem de
stroming.
In de 19e eeuw heerste het materialisme. Men wilde alles verklaren vanuit een materie. Er
kwam meer aandacht voor de natuurwetenschappen, het experiment en fysiologisch
onderzoek. In de psychiatrie lag de nadruk op de betekenis van organische stoornissen in de
hersenen.
Met invoering van welke wet ontstond de tbr, en waarom was dit geen succes?
Met invoering van de Psychopatenwet in 1928 ontstond de tbr. Dit was echter geen succes
omdat de tbr maatregel zo vaak werd opgelegd, dat er in 1933 een stopwet moest worden
ingevoerd.
Welke problemen deden zich in de jaren 90 voor rond de tbr?
In de jaren 90 speelde verslaving een grote rol. Ook was het aantal allochtonen toegenomen
en het aantal onbehandelbare tbs’ers was groot. Hierdoor werd de intramurale verblijfsduur
onnodig lang.
, Oefenvragen
Hoe werd dit probleem opgelost en welke twee doelen had deze oplossing?
Dit werd opgelost door het oprichten van Longstay-afdelingen. Dit diende twee doelen:
1. Enerzijds schept de oprichting van de longstay-afdelingen plaatsen voor tbs’ers voor
wie nog wel een behandelperspectief is.
2. Anderzijds ontstaat er een plek waar niet-behandelbare tbs’ers toch de zorg en
verpleging krijgen die zij nodig hebben.
Waarom wordt er de afgelopen jaren steeds minder tbs opgelegd?
De afgelopen jaren wordt er steeds minder tbs opgelegd omdat advocaten hun cliënten
adviseren om niet meet te werken aan het psychiatrisch onderzoek. De kans op een lang
verblijf in een tbs inrichting is namelijk groot. Ook is het vertrouwen in de tbs maatregel
afgenomen.
Hoe verschilden Hippocrates en Galenus van Pergamon in hun opvattingen over het
ontstaan van criminaliteit?
Hippocrates stelt dat criminaliteit wordt veroorzaakt door het zwarte gal. Galenus stelt juist
dat criminaliteit wordt veroorzaakt door het gele gal, en verbind daar het flegmatische
menstype aan. Dit menstype is opvliegend.
Hoe dacht Beccaria over het ontstaan van criminaliteit?
Beccaria stelt dat misdaad een keuze is. Het is een bewust winst- en verliesrekening.
Waar streefde Pinel naar en waarom?
Pinel streefde naar humanisering van de strafrechtspleging omdat hij een relatie zag tussen
krankzinnigheid en misdaad.
Hoe dacht Quatelet over het ontstaan van criminaliteit?
Quatelet stelde dat de mens en maatschappij gedetermineerd zijn: er is geen vrije wil. De
mens heeft een aanleg tot misdaad en afhankelijk van omstandigheden komt dit tot uiting.
Hoe dacht Lombroso over het ontstaan van criminaliteit?
Lombroso stelt dat een misdadiger te herkennen is aan uiterlijke kenmerken: enorme
jukbeenderen, brede kaken, weelderige haardos en naar buiten staande oren.
Hoe dacht Freud over het ontstaan van afwijkend gedrag?
Freud stelt dat de oorzaak van afwijkend gedrag, innerlijke conflicten zijn. Freud legt de
nadruk op jeugdervaringen. De mens wordt geleid door de driften agressie en seksualiteit.
Hoe dacht Pavlov over het ontstaan van afwijkend gedrag?
Pavlov stelt dat afwijkend gedrag is aangeleerd door klassieke of operante conditionering.
Het Juridisch Kader
Wat is handelingsonbekwaamheid, onbevoegdheid en wilsonbekwaamheid?
Handelingsonbekwaamheid is een algemene ongeschiktheid om in het recht op te treden
(minderjarigen en personen onder curatele). Onbevoegdheid is een bijzondere of gedeeltelijke
ongeschiktheid om in het recht op te treden (personen onder mentorschap).
Wilsonbekwaamheid is het niet kunnen optreden in het recht doordat iemand de gevolgen of
strekking van zijn verklaring niet kan overzien (personen met ernstige psychische
stoornissen).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper taess. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,82. Je zit daarna nergens aan vast.