LEH 1 Overdracht van goederen
1.1 Overdracht en overdraagbaarheid
Overdrachtsvereisten
Artt. 3:83-3:98 BW = Regels over overdracht van goederen. Deze regels zijn van toepassing op alle
goederen ( = zaken en vermogensrechten, art. 3:1 BW), tenzij de wet anders bepaald.
Artt. 3:83 en 3:84 BW = Kernbepalingen van de overdracht van goederen.
Wat is in deze artikelen bepaald?
- Art. 3:83 BW = De al dan niet overdraagbaarheid van een goed.
- Art. 3:84 BW = De vereisten voor overdracht van een goed.
Art. 3:84 BW komt pas aan de orde als is voldaan aan de vereiste van art. 3:83 BW, anders niet.
Art. 3:83 lid 1 en 3 BW = De hoofdregel is: Eigendom, beperkte rechten en vorderingsrechten zijn
overdraagbaar (lid 1), alle andere goederen zijn alleen overdraagbaar als de wet dit bepaald (lid 3).
Artt. 3:84 lid 2-4 BW = Bijzondere regels over de overdrachtstitel.
Artt. 3:86, 86a, 86b, 87 en 88 BW = Regels over derdenbescherming voor het geval de vervreemder
beschikkingsonbevoegd is.
Artt. 3:89-3:96 BW = Regels over hoe de levering van verschillende soorten goederen geschiedt.
Art. 3:97 BW = Regel over de levering van toekomstige goederen.
Art. 3:98 BW = Schakelbepaling: de genoemde bepalingen zijn ook van toepassing op vestiging,
overdracht en afstand van beperkte rechten.
Verschil tussen de begrippen overdracht en levering
Definitie van overdracht = De definitie van overdracht is niet in de wet opgenomen. Uit art. 3:84 lid
1 BW kan worden afgeleid dat overdracht het rechtsgevolg is van een levering krachtens een
geldige titel, verricht door hem die bevoegd is over het goed te beschikken. Het goed van de
vervreemder is dus op de verkrijger overgegaan.
Overdracht doelt dus op de bewerkstelligde rechtsovergang van een goed.
Levering doelt op de voor overdracht benodigde handeling(en) van de vervreemder (en de
verkrijger).
Zo is verkrijging van een goed (art. 3:80 lid 1 BW) het gevolg van overdracht (art. 3:80 lid 3
BW).
In art. 3:80 lid 3 BW ziet overdracht op een handeling die verkrijging bewerkstelligt en die uit hoofde
van art. 3:84 lid 1 BW bestaat uit een levering krachtens een geldige titel door een
beschikkingsbevoegde (= taalkundige betekenis).
Art. 3:80 lid 3 BW introduceert overdracht als wijze van verkrijging van goederen, waarna in art. 3:84
lid 1 BW wordt bepaald wat voor die overdracht vereist is.
Het begrip overdracht heeft twee betekenissen, namelijk:
1. De (rechts)handeling van het overdragen (art. 3:80 lid 3 BW).
2. Daardoor bewerkstelligde rechtsgevolg, de rechtsovergang op de ander.
Beide betekenissen gaan ervan uit dat wordt/is voldaan aan de vereisten van art. 3:84 lid 1 BW.
Pagina 1 van 21
,De term levering in de artt. 3:80-106 BW heeft betrekking op een (uitvoerings)handeling. D.w.z. de
voor overdracht vereiste handeling(en) van de vervreemder (en de verkrijger), bestaande uit het
verrichten van de door de wet voor overdracht van de desbetreffende categorie goed voorgeschreven
handeling(en). Kortom, levering is de vereiste wettelijke handeling voor overdracht van het goed.
Levering leidt niet zonder meer tot rechtsovergang, want daartoe moet tevens zijn voldaan aan de
overige overdrachtsvereisten.
Overdragen ofwel overdracht houdt leveren in, namelijk het leveren krachtens een geldige titel door de
beschikkingsbevoegde met rechtsovergang als resultaat (art. 3:84 lid 1 BW). Overdragen heeft
overdracht in de zin van rechtsovergang tot gevolg.
Of levering ook overdracht tot gevolg heeft is afhankelijk van de vraag of voldaan is aan de overige
overdrachtsvereisten.
Video: Overdracht: geldige titel en levering (interview)
Vraag 1: Wat wordt er bedoeld met dat er voor overdracht sprake moet zijn van een geldige titel?
Antwoord: De titel is de rechtsverhouding die aan de overdracht ten grondslag ligt en deze
rechtvaardigt.
Voorbeeld: Uit een koopovereenkomst vloeien verbintenissen uit voort. Eén van de verbintenis is het leveren van
het goed door de verkoper aan de koper. Die levering is de grondslag van overdracht en rechtvaardigt dat de
koper eigenaar wordt.
Voorbeeld: Een bruikleenovereenkomst geeft een rechtsverhouding tussen partijen, maar dat is géén grondslag
voor overdracht want die rechtvaardigt niet dat de bruiklener eigendom verkrijgt.
Vraag 2: Is het in andere landen ook zo dat geldigheid van de overeenkomst afhankelijk is van het
aanwezig zijn van een geldige titel?
Antwoord: Nee, dat is niet zo. Zo gaat met in Duitsland uit van het abstracte stelsel. In een
abstracte stelsel is de geldigheid van de titel niet vereist voor geldigheid van de overdracht. Als
de overdracht eenmaal voltooid is en nadien de titel wordt vernietigd (bijv. o.g.v. een wilsgebrek), dan
tast dat de overdracht niet meer aan. De verkrijger is en blijft eigenaar van het goed.
In Nederland is dit anders. Vernietiging heeft namelijk in Nederland terugwerkende kracht d.w.z. dat
er achteraf gezien nooit een geldige titel geweest en dus geen geldige overdracht.
Vraag 3: Op welke wijze kan er geleverd worden?
Antwoord: De wijze van levering van een goed hangt af van de aard van het goed. In de artt. 3:83-
3:98 BW vind je voor ieder type goed hoe geleverd moet worden.
Voorbeeld: Art. 3:89 BW bepaald hoe een registergoed (vb. huis) moet worden geleverd. Dat gebeurd door het
opmaken van een notariële akte gevolgd door inschrijving daarvan in de openbare registers. Voorbeeld:
Roerende zaken worden geleverd door bezitsverschaffing (art. 3:90 BW).
De overdraagbaarheid van goederen
Artt. 3:80-106 BW = De overdracht als bedoeld in deze titel is beperkt tot goederen (= alle zaken en
vermogensrechten).
D.w.z. dat niet-goederen niet vatbaar zijn voor overdracht als bedoeld in art. 3:80 lid 3 jo. 3:84 lid
1 BW.
Alvorens de overdraagbaarheid van het goed vast te stellen (art. 3:83 lid 1 BW) is het van belang of
vast te stellen of er sprake is van een goed als bedoeld in artt. 3:1, 3:2 en 3:6 BW.
Art. 3:6 BW = Om te kunnen spreken van een vermogensrecht moet er sprake zijn van een subjectief
recht dat voldoet aan ten minste één van de kenmerken als bedoeld in dit artikel.
Voorbeelden van vermogensrechten zijn: beperkte rechten, vorderingsrechten, auteursrechten, octrooirechten,
merkenrechten, individuele aandelen in de B.V. en dergelijke.
- Goodwill is niet vatbaar voor overdracht, want het betreft geen vermogensrecht. De vordering tot
betaling van de goodwill is wel als goed overdraagbaar.
- Een onderneming is niet als onderneming vatbaar voor overdracht, want er is geen sprake van een
afzonderlijk subjectief vermogensrecht.
Pagina 2 van 21
, - Bestanddelen van een zaak zijn niet zelfstandig als bestanddeel overdraagbaar (art. 3:4 BW). Hun lot is
aan de zaak verbonden. Dit wordt anders als de band tussen het bestanddeel en zaak wordt verbroken.
Bijv. Een aan een fiets vastgemaakte bel is niet overdraagbaar zolang het bestanddeel van die fiets is.
Als de bel wordt losgemaakt om die te vervangen door een andere bel, dan is zij wel overdraagbaar.
- De rechtsvordering op een goed is ook niet overdraagbaar. Met de overgang van het recht gaat de
rechtsvordering ook mee. Bijv. Een besloten eigenaar kan de revindicatievordering ( = het recht van
een eigenaar om zijn zaak op te eisen van een ander, die de zaak zonder recht onder zicht houdt) die
hem toekomt jegens de dief niet overdragen los van zijn eigendomsrecht. Als hij zijn eigendomsrecht
overdraagt, dan gaat die rechtsvordering van rechtswege mee over.
- Een wilsrecht kan worden overgedragen, als het een zelfstandig vermogensrecht is.
Pagina 3 van 21
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper demeta. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.