Epistemologie: hoe kunnen we kennis in werkelijkheid opdoen?
Ontologie: welke dingen zijn er in werkkejijkeid?
Wat is wetenschapsfilosofie
Antwoorden op vragen achter het onderzoek
- Wat is kennis
- Wat kunnen we te weten komen
Waarom doen we het?
- Antwoorden hebben grote invloed op wetenschao
- Kennisclaims inschatten/beoordelen
- Consistent, goed onderzoek doen
- In alle fases van het onderzoeksproces
- Rol kennis/wetenschap in bestuur, beleid, organisaties en samenleving → basis van
instrumenten meegeven
- Doen van wetenschappelijk onderzoek
Waarom doen we aan WeFi?
- Academische opleiding
- Binnen B&O: uiteenlopende benaderingen
- Zelf onderzoek doen
- Onderzoek van anderen begrijpen
- Wetenschapsfilosofie is onvermijdelijk
Meerdere perspectieven op het doen van wetenschappelijk onderzoek
Wetenschapsfilosofie in alle onderzoeksfases
- Keuze onderwerp
- Onderzoeksvraag
- Rol theorie → is het iets wat je hebt of wat je ontwikkelt tijdens het onderzoek doen
- Onderzoeksmethode (n) → wat en hoe, verzamelen en verwerken
- Conclusies → zijn ook heel verschillend
Paradigma
Een samenhangend door wetenschappers gedeeld denkkader van (doorgaans impliciete)
visies op “wat wetenschap is, waar een wetenschappelijke theorie aan moet voldoen en op
welke manier wetenschap bedreven dient te worden.”
Thomas Kuhn → term paradigma
- Wetenschappelijke kennis ontwikkelt zich niet liniair, maar schokgewijs
- Paradigm shifts
,Paradigma’s
- Wetenschappers zijn net mensen: kuddedieren
- Onder de beoefenaars van een specifiek vakgebied bestaat vaak verregaande
overeenstemming over:
● De relevante onderzoeksvragen
● Criteria van goed wetenschappelijk onderzoek
● De positie van de onderzoeker
● Geschikte onderzoeksmethoden
● Het doel van onderzoek
Uitgangspunten van drie paradigma’s
- Empirisch-analystisch (positivisme):
● Kernvraag: Hoe kunnen we de sociale werkelijkheid zo objectief mogelijk
kennen?
● Standaard beeld van hoe wetenschap is → statischise verbanden →
objectieve relaties vaststellen, verklaringen
● Relatie tot de natuurwetenschap: Modelleert sociale wetenschap naar
natuurwetenschap. Natuurwetenschap is grote voorbeeld, vinden, toetsen en
vaststellen van causale verbanden.
● Rol van onderzoeker: afstandelijk, objectief
● Visie op de sociale werkelijkheid: Staat los van de waarnemer
● Ambitie/doel: Het formuleren van causale wetmatigheden (Erklären)
- Interpretatief (sociaal-constructivisme):
● Hoe kunnen we subjectieve betekenis die mensen geven kennen?
● Subjectieve beleving, niet per se op zoek naar een causaal verband.
Motieven/drijveren
● Relatie tot natuurwetenschap: hebben het te doen met mensen, moeten
mensen proberen te begrijpen. Sociale wetenschap is fundamenteel anders
dan natuurwetenschap
● Rol onderzoek: Empatisch betrokken
● Visie op sociale werkelijkheid: wordt geconstrueerd door symbolische
interacties → menselijke interacties
● Ambitie/doel: Het begrijpen van sociale betekenissen (Verstehen)
- Kritisch-emancipatoir:
● Kernvraag: Hoe kunnen we de structurele machtsrelaties ontmaskeren die
individuele acties en wereldbeelden bepalen?
● Het blootleggen van structurele machtsrelaties. Belangrijk voor het
perspectief van hoe mensen handelen
● Relatie tot natuurwetenschap: Doorgaans constructivistisch (ongelijkheid door
mensen veroorzaakt en bestendigd), hoe worden de machtsrelaties ervaren
● Rol onderzoek: politiek betrokken
● Visie: Wordt bepaald door (sociaalhistorische) machtsstructuren
● Ambitie/doel: Theorie ontwikkelen om onrecht te bestrijden (emanciperen)
1. Is er een sociale werkelijkheid
Naturalisten: er is een sociale werkelijkheid
Interparivisten: nee er is geen sociale werkelijkheid, gaat om subjectieve beleving
2. Wat is menselijk handelen?
Holisme: factoren die de individuen overstijgen bepalen menselijk gedrag
Methodologisch individualisme: mensen hebben individuele motivaties die keuzes
stimuleren → moeten we bestuderen
3. Wat is de rol van waarnemening en theorie in wetenschap?
Inductie: van observatie tot theorie, je komt later tot je theorie en ontwikkelt deze tijdens het
onderzoek doen
deductie: je begint met je theorie en kijkt later of die klopt
4. Moet goed onderzoek waardevrij zijn
Waardevrijheid
Normativiteit: zo objectief en betrouwbaar mogelijk zijn
5. Aan welke etische eisen moet onderzoek voldoen?
Consequentialisme: het antwoord op de vraag zit in de gevolgen/consequenties van het
handelen, of ze er beter of slechter van worden
Deontologie: universieel moreel principe of je een keuze kunt legitimeren, voorafgaand
Vijf dilemma’s
- Normatieve keuze → niet definitief beantwoordbaar
- Fundamentele keuze → maar kan bewegen/meerdere posities mogelijk/niet zwart-wit
- Positie beinvloedt onderzoek
- Los te beantwoorden → maar coherentie is cruciaal → Week 14: hoe posities te
combineren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper floortjekoop1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.