Uitwerking Casussen voor de praktijktoets:
Casus 1: patiënt met een leefstijl probleem in eerstelijns praktijk
Dhr. H. Inderson (41) voelt zich al jaren niet lekker. “Tijdens inspanning, naar de bus lopen, ben ik al
kortademig. Mijn vrouw zegt dat ik dan hijg als een stalpaard. Ik zou graag minder kortademig willen
zijn tijdens mijn activiteiten. Misschien komt het ook omdat ik al jaren geen sport doe. Of dat ik
ouder word. Of dat ik rook. Ik heb al vaak geprobeerd om te stoppen met roken maar dan kom ik
eerst 5 kilo aan. Als ik thuiskom van mijn werk ben ik meestal moe. Dan val ik op de bank, rechtop, in
slaap. In bed gebruik ik twee kussens anders word ik met hoofdpijn wakker. De hoofdpijn kan komen
doordat ik twee whisky’s drink iedere avond. Mijn vrouw klaagt ook over dat ik zo hard snurk. Ik werk
als administratief medewerker bij een groot accountant kantoor. In mijn vrije tijd schrijf ik
kinderverhalen.” Lichaamslengte: 165cm, gewicht: 90 kg, roker van filtersigaretten (10 per dag al 20
jaar).
Anamnesevragen:
Bent u bekend met een eerdere longaandoening?
Wat doet u op het moment dat u kortademig wordt?
RPS-formulier uitgewerkt:
Stoornis Activiteiten Participatie
UHV Lopen naar de bus Werk (administratief
Snelheid Fietsen medewerker)
Kracht Traplopen Kinderverhalen
Vermoeidheid schrijven
Kortademig
Pijn
Persoonlijke factoren Externe factoren
Man (41) Werk
Roken, drinkt ook 2 glazen/dag Al jaren geen sport meer
Getrouwd
Geprobeerd te stoppen met roken,
maar komt dan eerst 5 kg aan
165 cm, 90 kg
Onderzoek:
1. Ademhalingstest:
Letten op de ademhaling van de patiënt, maar zeggen dat je op de pols (hartslag) let
(normaal gesproken 12-16 ademhalingen per minuut)
Kijken naar de symmetrie van ademhalen bij de zijkant van de ribben, op de borst en bij
de buikspieren
Kijk naar de kleur van de lippen -> blauw of rood
Kussen onder de handpalmen, zodat andere spiergroepen niet betrokken worden
2. Auscultatie:
Bij het horen van de verplaatsing van mucus in de longen, hoor je een krakend geluid
, Bij vernauwing van de luchtwegen, hoor je een piepende hoge toon
Voorkom longen tegen verdere infectie door het mucus op te hoesten d.m.v. “huffing”
3. Zes-minuten wandeltest:
Onderzoeken naar het uithoudingsvermogen van de patiënt
De patiënt dient tussen de 400 en 700 meter te lopen
Bepaal de vermoeidheid en benauwdheid middels de borg-schaal, dit kan na de
uitvoering gelijk, maar je kan ook tussentijdse metingen uitvoeren
Bepaal tegelijk de saturatie tijdens de uitvoering en houd die in de gaten
4. Spirometrie test:
Adem een paar keer in en uit
Vervolgens plaats je het mondstuk in de mond en blaas je gedurende 5 seconden alle
lucht uit je longen
De FEVC1 wordt bepaald door de hoeveelheid lucht in 1 seconde te berekenen, als dit
onder de 70% is van je maximale luchtcapaciteit, dan toont dit COPD aan
5. Hartslag/bloeddruk test:
Als er niet genoeg zuurstof of teveel koolstofdioxide in je bloed bevindt, dan toont dit
een verhoogde bloeddruk aan
Voor de hartslag, meet je de pols 30 seconden en verdubbel je de aantal hartslagen.
Normaal is het 60-100 slagen per minuut
De bloeddruk bij mannen is 120/80 en 90/60 bij vrouwen, vraag altijd naar of de patiënt
gegeten heeft in de laatste 30 minuten, of diegene medicatie heeft en of diegene veel
cafeïne gebruikt. De patiënt moet eerst naar de wc geweest zijn, als dat van toepassing is
6. Perifere spierkracht meten met de HHD
Spierkracht meten van de Biceps, Triceps en Quadriceps
Behandeling:
1. Ademhalingsoefeningen ABC:
Langzaam en diep ademhalen is beter dan snel en licht ademhalen
Houd druk bij in en uit ademhaling en leer de “purse lip breathing”
2. Trainen van het uithoudingsvermogen:
Drie keer in de week 10 minuten trainen
In die tien minuten doe je sets van 1 minuut lopen en dan weer 1 minuut rust, dit herhaal
je totdat de 10 minuten om zijn
3. Krachttraining:
De oefeningen zijn squats en lunges dit doe je 3-5 keer per week. Per keer doe je 4 sets
van beide en per set voer je de oefening 8 keer uit
4. Positieverandering:
Probeer door middel van te coachen de positie te veranderen van vooruit leunen naar
rechtop zitten en schouders naar achteren, retractie van de scapula
5. Leergesprek:
Gericht op stoppen met roken en op het motiveren van beweging
6. Ontspanningsoefeningen Jacobsen en Dixhoorn
Casus 2: patiënt met panlobulair emfyseem (GOLD C) in ziekenhuis
, Dhr. Adema (74) is 3 dagen geleden opgenomen op de afdeling Pulmonologie van een groot
ziekenhuis in Groningen. Hij heeft al bijna 11 jaar “de rek uit de longen” zoals hij het zelf noemt.
Hij klaagde thuis over toenemende kortademigheid en het ademen kostte moeite! Hij was hiervoor al
bij de huisarts geweest, die hem methyl prednison heeft voorgeschreven. Dit hielp maar erg weinig.
Bij het tweede bezoek aan de huisarts ging het lopen vanuit de auto naar de huisartsenpraktijk ook al
haast niet meer en voelde hij zich zo benauwd alsof zijn knieën knikten. De huisarts heeft hem naar
het ziekenhuis doorverwezen.
Op de polikliniek is een arteriële bloedgas analyse gedaan en is zijn temperatuur gemeten, 38,5. De
dokter vroeg hem of hij sputum ophoest, echter vreemd genoeg hoestte hij niets op. Tot zijn
verbazing zag hij in de spiegel dat zijn lippen een beetje blauw waren en zijn nagels waren ook iets
verkleurd. De longarts meldde, na bloedgas analyse, lichamelijk en aanvullend onderzoek, dat er
sprake was van een hypoxie met een hypercapnie op basis van een exacerbatie. Dhr. Adema is
opgenomen in het ziekenhuis.
Eenmaal opgenomen kon hij niet plat liggen van benauwdheid (mooi dat het hoofdeind van het bed
omhoog kan). Thuis gebruikte hij steeds een aantal kussens.
In het ziekenhuis werd er snel zuurstof aangesloten, kreeg hij antibiotica en intraveneus prednison.
De arts heeft fysiotherapie aangevraagd, die twee keer per dag allerlei oefeningen met hem kwam
doen.
Tijdens de behandeling in het ziekenhuis werden de problemen maar mondjesmaat minder. Daarom
moet hij na de ziekenhuisopname ( 3 weken) nog 6 weken revalideren in het revalidatie centrum.
RPS-formulier uitgewerkt:
Stoornis Activiteiten Participatie
Ademen kost moeite Lopen (kort stukje) Niet meer met de hond
(toenemende Niet plat liggen kunnen wandelen
kortademigheid) ->
benauwdheid
Cyanose
hypoxie met een
hypercapnie op basis
van een exacerbatie
Persoonlijke factoren Externe factoren
Loopt 11 jaar rond met “rek uit longen” Man, 74 jaar, 60 kg
Vroeger actieve leefstijl
Medicatie -> amoxicilline
Anamnese:
1. Hoe snel wordt u kortademig? En bij welke activiteit? Kunt u dan echt niet meer?
2. Hoe ziet uw dagelijkse routine eruit?
3. Hoe gaat u om met de klachten die u hebt?
Onderzoek: